Những ngày qua, khi nhiều địa bàn tại Bắc Giang phải hứng chịu hậu quả nặng nề do bão số 3, người dân trong và ngoài tỉnh đã nêu cao tinh thần “tương thân, tương ái”, tổ chức các hoạt động nghĩa tình, cùng hướng về đồng bào vùng lũ ngập.

Chung tay cùng cấp ủy, chính quyền, MTTQ các cấp trong tỉnh, các tổ chức chính trị - xã hội, chính quyền các địa phương, đã có hàng trăm đoàn thiện nguyện, cá nhân, tổ chức ủng hộ kinh phí, mỳ ăn liền, nước sạch, quần áo, chăn màn, bánh chưng, cơm hộp, cơm nắm. Tất cả được chuyển đến các vùng tâm lũ để giúp đỡ bà con và lực lượng chức năng đang chống chọi với thiên tai. Những nghĩa cử đó là sự tiếp nối truyền thống đoàn kết, nhân văn của dân tộc Việt Nam.

Tuy nhiên, hiện nay, phong trào thiện nguyện còn diễn ra tự phát theo nhóm nhỏ lẻ, dẫn đến phân phát hàng cứu trợ không đồng đều, chỗ thừa, chỗ thiếu. Ở nhiều nơi đã từng xảy ra tình trạng vật phẩm cứu trợ không thể sử dụng, phải bỏ đi vì ôi thiu do thời gian vận chuyển dài, thời tiết mưa, nắng nóng thất thường. 

Đối với địa bàn tỉnh, việc cứu trợ đồ ăn chín như bánh chưng, bánh tẻ, cơm hộp, cơm nắm từ các các huyện, tỉnh khác tới không phù hợp với các huyện Lục Ngạn, Sơn Động, Yên Thế.

Đây là những địa phương có địa hình chủ yếu là đồi núi, hồ nước rộng lớn nên khi có lũ xảy ra, nhiều tuyến đường bị chia cắt, việc tiếp cận địa bàn hết sức khó khăn. Có những thôn xa trung tâm huyện, phải mất nhiều thời gian mới vào đến nơi, trong khi thời tiết nắng nóng thất thường, đồ ăn chín càng dễ hỏng trước khi đến tay người dân.

Việc các đoàn thiện nguyện đến các địa phương không kết nối, phối hợp trước với chính quyền, MTTQ hoặc Hội Chữ thập đỏ các cấp cũng dẫn đến các đoàn dồn đến cùng một thời điểm, gây thêm áp lực về công việc phải giải quyết với chính quyền khi chưa có phương án điều phối cụ thể. Ngoài ra còn tiềm ẩn yếu tố mất an toàn khi vào thời điểm lũ dâng cao, các đoàn không nắm bắt được đặc điểm địa hình, di chuyển vào những vùng ngập lụt sâu, sạt lở, lũ quét nguy hiểm.

Những ngày qua, bão số 3 khiến nước sông Cầu dâng cao nhanh, gây vỡ, tràn đê bối tại một số vị trí khiến nhiều xã của huyện Hiệp Hòa bị ngập nặng. Toàn huyện có hơn 4,2 nghìn hộ với hơn 114 nghìn nhân khẩu bị ảnh hưởng. Nhiều thôn bị chia cắt do nước lũ.

Trước tình hình trên, với mong muốn giúp bà con vượt qua khó khăn, nhiều cá nhân đã kêu gọi, vận động người dân ủng hộ kinh phí, nhu yếu phẩm cho các hộ bị cô lập. Sự quan tâm của cả cộng đồng đã giúp bà con, chính quyền cơ sở, lực lượng chức năng nhanh chóng khắc phục được những thiếu thốn trong thời điểm “nước sôi, lửa bỏng”.

Thế nhưng việc hỗ trợ không phù hợp, ồ ạt tại một số khu vực đã gây ra quá tải, lương thực, thực phẩm không sử dụng hết trong khi có những địa bàn có nhu cầu cấp thiết hơn. Chỉ riêng xã Mai Đình, đến nay, xã tiếp nhận 7 nghìn bánh chưng, bánh tẻ; hơn 1,5 nghìn thùng mỳ tôm; 9,5 nghìn suất cơm... trong khi đó tại địa phương đã mất điện nhiều ngày nay nên khó có thể bảo quản được đồ ăn chín.

Nhìn đồ cứu trợ của nhiều nhóm thiện nguyện “quay đầu”, chị Giáp Thị Hiền, Chủ tịch Hội Chữ thập đỏ huyện Tân Yên vừa tiếc của, vừa tiếc công vì bà con đã mất rất nhiều thời gian nấu cơm, thức ăn, gói bánh. Chị lo lắng về lương thực, thực phẩm có thể khan hiếm trong thời gian tới vì lúa, hoa màu, gia súc, vật nuôi đang bị thiệt hại nghiêm trọng, nếu các nhóm cứ tiếp tục nấu đồ ăn thế này mà không có sự cân đối có thể dẫn đến việc không sử dụng hết.

Chị Hiền nói: “Thời gian cấp bách đã dần trôi qua, các hộ đến nay đều cơ bản được phát đủ lương thực, thực phẩm dự trữ trong vài ngày. Vì vậy việc cứu trợ đồ ăn chín trong thời điểm này không còn hợp lý nữa. Tôi mong các nhóm thiện nguyện tìm hiểu kỹ các thông tin, phối hợp với các tổ chức chính trị - xã hội, chính quyền cơ sở để có hình thức giúp đỡ phù hợp, hiệu quả, tránh lãng phí”.

Trước thực tế trên, một số địa phương đã lên tiếng, khuyến cáo về việc tổ chức các hoạt động hỗ trợ tự phát. Đơn cử, tại xã Trí Yên (Yên Dũng), ngày 13/9, Ủy ban MTTQ huyện thông tin về việc xin dừng tiếp nhận hỗ trợ nhu yếu phẩm và gửi lời cảm ơn tới sự quan tâm của cộng đồng đối với xã trong những ngày qua. Để khắc phục thiệt hại nặng nề do bão số 3 gây ra sẽ cần rất nhiều nguồn lực, thời gian tới, huyện mong muốn các mạnh thường quân hỗ trợ kinh phí để người dân khắc phục hậu quả.

Là một người có nhiều kinh nghiệm trong tổ chức các hoạt động thiện nguyện hướng về người nghèo, trẻ em hoàn cảnh khó khăn, theo bà Cao Thị Ngọc ở phường Thọ Xương (TP Bắc Giang), việc ủng hộ tiền, hiện vật đều xuất phát từ tinh thần nhân văn, là sự chia sẻ sâu sắc của mọi người đối với đồng bào vũng lũ.

Tuy vậy, nhiều trường hợp chỉ xem thông tin qua mạng xã hội mà không xác minh lại chính quyền cơ sở nên dẫn tới việc phân phối, sử dụng tiền, vật phẩm chưa hợp lý, phù hợp với nhu cầu của người dân vùng lũ. Vì vậy, các nhà hảo tâm nên cân nhắc kỹ khi lựa chọn cá nhân, tổ chức để gửi tiền, vật phẩm ủng hộ, cũng như lựa chọn hình thức ủng hộ.

Huyện Lục Ngạn có nhiều khu vực bị chia cắt, ngập sâu sau bão số 3, những ngày qua, chính quyền, nhân dân huyện nhận được sự quan tâm đặc biệt của cộng đồng. Một trong những cách làm đem hiệu quả hoạt động hỗ trợ, kết nối được người có đến người cần của địa phương này là việc chủ động trong tổ chức tiếp nhận ủng hộ.

Theo đó, huyện giao cho Ủy ban MTTQ huyện làm đầu mối và đẩy mạnh tuyên truyền về việc tiếp nhận các nguồn lực. Đồng thời thông báo tới các xã, thị trấn, tổ chức đoàn thể chính trị, xã hội các cấp trên địa bàn thường xuyên nắm bắt đời sống của người dân để phân bổ hàng hóa hỗ trợ kịp thời, đáp ứng nhu cầu thiết yếu của người dân. Vì vậy, hầu hết các đoàn thiện nguyện trước khi về địa phương đều có sự phối hợp, trao đổi với Ủy ban MTTQ huyện về các mặt hàng cấp thiết, cần hỗ trợ, được hướng dẫn đường đi để bảo đảm an toàn.

Trong lúc nguy nan, thiếu thốn, sự chia sẻ, giúp đỡ của các mạnh thường quân từ trong tỉnh và ngoài tỉnh đã giúp Bắc Giang có thêm sức mạnh phòng, chống bão lũ. Những tình cảm đó của đồng bào cả nước thật đáng trân trọng, là động lực to lớn cổ vũ lực lượng chức năng và người dân Bắc Giang vượt qua khó khăn.

Hiện nay, nước lũ cơ bản đã rút. Các địa phương đang tập trung khắc phục thiệt hại, khôi phục sản xuất. Theo đồng chí Đinh Đức Cảnh, Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh, tại Bắc Giang, MTTQ các cấp trong tỉnh là đầu mối tiếp nhận ủng hộ người dân bị thiệt hại bởi bão lũ. Căn cứ mức độ thiệt hại từng khu vực, MTTQ các cấp sẽ phân phối hợp lý. Nguồn tiền, hàng sẽ được phân bổ khách quan, minh bạch, bảo đảm đúng đối tượng.

Bão số 3 đã để lại hậu quả hết sức nặng nề, để hỗ trợ người dân sớm khôi phục sản xuất, ổn định cuộc sống, đồng chí Chủ tịch Ủy ban MTTQ tỉnh tiếp tục kêu gọi các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân, các nhà hảo tâm, kiều bào nước ngoài quyên góp, ủng hộ nhân dân tỉnh nhà.

Để ủng hộ có hiệu quả, thiết thực với yêu cầu thực tiễn (khôi phục sản xuất, sửa chữa, xây mới nhà ở, trường lớp học, và đường giao thông, vệ sinh môi trường...), đồng chí mong muốn các mạnh thường quân ủng hộ bằng kinh phí và các đồ gia dụng phục vụ cuộc sống; cho dù ủng hộ bằng hình thức nào cũng nên phối hợp chặt chẽ với MTTQ các cấp, cấp ủy, chính quyền, đoàn thể địa phương. Có như vậy mới tránh việc lãng phí các nguồn lực xã hội, bảo đảm hiệu quả; mọi sự hỗ trợ, lòng hảo tâm của các mạnh thường quân đối với tỉnh sẽ trở nên trọn vẹn hơn.

Bài, ảnh: Ngọc Anh