Vũ điệu bên sườn Tây Yên Tử
BẮC GIANG - Trong đời sống của đồng bào dân tộc Dao tại thị trấn Tây Yên Tử (Sơn Động), điệu múa chuông được xem là một trong những nghi lễ linh thiêng không thể thiếu vào những ngày lễ, hội. Đây là bản sắc văn hóa độc đáo được đồng bào duy trì từ đời này sang đời khác.
Du khách đến với vùng đất Tây Yên Tử vào mùa xuân không chỉ được toại tâm toại ý hành hương qua những điểm chùa mà nhiều người còn rất ấn tượng với những âm thanh được vang lên từ tiếng chuông đồng của đồng bào dân tộc Dao nơi đây trong ngày lễ hội. Những chàng trai, cô gái người Dao trong bộ trang phục truyền thống cùng cầm quả chuông và chiếc tua màu đỏ say mê trong một vũ điệu huyền bí. Tất cả cùng đồng điệu theo nhịp chuông, tiếng trống, tạo nên không gian sinh động, náo nhiệt, thể hiện tinh thần phấn khởi, tràn đầy sức sống của núi rừng vùng cao.
Người Dao biểu diễn múa chuông trên sân khấu. |
Ông Triệu Sinh Liên (SN 1960) ở tổ dân phố Mậu, thị trấn Tây Yên Tử kể, người Dao thường tổ chức múa chuông vào những dịp lễ cầu mùa, lễ cúng Bàn Vương và cấp sắc với ý nghĩa cầu mong mọi điều tốt đẹp. Qua đó, để con cháu hiểu thêm về nguồn cội, bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc mình. “Đã là người Dao thì đa phần đều biết múa chuông vì động tác khá đơn giản. Tuy nhiên, để hiểu được ý nghĩa từng công đoạn và biết kết hợp với lời khấn bằng tiếng Nôm Dao thì không phải ai cũng làm được” - ông Liên nói.
Trong lễ cấp sắc, múa chuông trải qua 4 công đoạn như múa dâng hương, múa khai đàn, múa tâu Ngọc Hoàng và múa giã đàn. Còn trong lễ cầu mùa, điệu múa chuông có công đoạn dâng hương và múa tái hiện lại các động tác lao động sản xuất nông nghiệp như: Cấy lúa, trồng ngô, thu hoạch mùa màng… Mỗi lần múa chuông trong lễ cấp sắc thường có từ 3 đến 4 người tham gia, còn múa văn nghệ càng đông càng vui. Khi múa, tay trái cầm tua vải nhiều sắc màu buộc với một đoạn gỗ, tay phải cầm chuông để đánh theo nhịp điệu, những sợi tua nhiều sắc màu được tung lên, hạ xuống nhịp nhàng.
Ông Liên được học múa chuông, thực hành các nghi lễ của người Dao từ hồi còn trẻ và hiện giờ ông vẫn thường được mời tham gia lễ cấp sắc, cầu mùa của đồng bào người Dao tại địa phương. Theo ông, quan niệm về thế giới thần linh, người Dao nơi đây cho rằng luôn tồn tại 3 tầng (tam giới). Tầng trên là nơi sống của các vị thần linh; tầng giữa là con người, cây cỏ, muông thú (thế giới thực) và tầng dưới là tổ tiên, ma quỷ. Đứng đầu 3 tầng này là Ngọc Hoàng, bên dưới là các thần như Tam Thanh, Diêm Vương; thấp hơn là tổ tiên, thần linh, thổ công... Ngoài ra, họ còn cho rằng vạn vật trong vũ trụ đều có linh hồn.
Đồng bào Dao tại Tây Yên Tử luôn tự hào vì còn bảo lưu được nhiều phong tục, tập quán truyền thống, trong đó có tục cấp sắc và cầu mùa. Đây là dịp để người Dao tạ ơn đối với các bậc thần linh, tổ tiên, đồng thời giáo dục con cháu về nguồn gốc, văn hóa dân tộc. Ngày nay, ngoài thực hiện múa chuông trong các dịp đại lễ, người Dao ở Tây Yên Tử còn cải biên để trình diễn múa chuông văn nghệ trên sân khấu, thu hút đông đảo lớp trẻ tham gia.
Theo đó, câu lạc bộ múa chuông của người Dao tổ dân phố Mậu và tổ dân phố Thanh Chung có hàng chục người tham gia tập luyện, biểu diễn mỗi dịp kỷ niệm ngày lễ lớn của đất nước, địa phương như: Ngày hội Đại đoàn kết toàn dân tộc, lễ hội Tây Yên Tử hay các lễ kỷ niệm khác. Qua đó càng thể hiện khát vọng về một cuộc sống ấm no và hạnh phúc, mang tính hướng thiện và có ý nghĩa giáo dục sâu sắc, thể hiện đạo lý “uống nước, nhớ nguồn”, thắt chặt tình đoàn kết, nâng cao đời sống văn hóa tinh thần trong cộng đồng.
Ý kiến bạn đọc (0)