Trận động đất có cường độ 7,7 tấn công miền Trung Myanmar ngày 28/3 đã lan truyền cơn địa chấn trên một vùng rộng lớn của Đông Nam Á và gây ra thương vong cũng như thiệt hại nhà cửa cách tâm chấn hàng trăm km.

Tòa nhà bị phá hủy do động đất tại Mandalay, Myanmar.

Trận động đất đã làm sập một tòa nhà chọc trời đang được xây dựng ở Bangkok (Thái Lan), làm hàng chục người mất tích. Nó cũng làm rung chuyển các tòa nhà ở tận miền Nam Trung Quốc, Việt Nam và Bangladesh.

Động đất xảy ra như thế nào?

Theo Cục Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS), trận động đất có độ lớn 7,7 xảy ra gần thành phố Mandalay, miền trung Myanmar, vào khoảng 12 giờ 50 phút ngày 28/3 theo giờ địa phương. Khoảng 12 phút sau, một dư chấn có cường độ 6,4 đã xảy ra ở cùng khu vực.

USGS cho biết, một trận động đất có cường độ 7,7 được coi là lớn. Cường độ của dư chấn cũng được phân loại là mạnh và có khả năng gây ra thiệt hại, đặc biệt là ở những khu vực đông dân cư.

Miền Trung Myanmar, nơi các mảng lớn của lớp vỏ Trái đất đang chuyển động, dễ xảy ra động đất mạnh. Quốc gia này nằm ở đầu phía Đông của Vành đai Alpide, một trong những khu vực hoạt động địa chấn mạnh nhất thế giới.

Theo kênh CNN, trận động đất xảy ra ngày 28/3 tại Myanmar đã kích hoạt Đứt gãy Sagaing, một đứt gãy lớn thuộc cấu trúc kiến tạo phức tạp của cao nguyên Tây Tạng. Đứt gãy này hình thành khi tiểu lục địa Ấn Độ va chạm với châu Á cách đây hàng chục triệu năm.

Đứt gãy Sagaing là vết nứt trên ở vỏ Trái đất ngăn cách hai mảng kiến ​​tạo di chuyển theo hướng ngược nhau. Các mảng này di chuyển qua nhau với tốc độ 0,7 inch (18 mm) mỗi năm - một lượng chuyển động đáng kể. Nếu bạn xây dựng một hàng rào ngang qua đường đứt gãy này, nó sẽ dịch chuyển theo các hướng khác nhau và sẽ cách nhau 17cm sau 10 năm. Chuyển động đó thể hiện ứng suất tích tụ dọc theo đứt gãy và được giải phóng trong một trận động đất lớn.

Nhà địa chấn học James Jackson, tại Đại học Cambridge ở Anh, nói với CNN rằng, trận động đất tại Myanmar giống như "một con dao lớn cắt vào Trái đất".

Theo cơ sở dữ liệu của USGS, ba trận động đất mạnh 7,7 độ trở lên đã xảy ra ở Myanmar hoặc gần Myanmar trong thế kỷ qua, trong đó trận động đất gần đây nhất là vào năm 1988.

Trận động đất hôm 28/3 xảy ra ở độ sâu tương đối nông là 9,6km, có nghĩa là nó có khả năng gây ra rung lắc dữ dội hơn. Rung lắc đó được cảm nhận và gây thiệt hại ở tận thủ đô Bangkok của Thái Lan, cách tâm chấn hơn 1.300km.

Những quốc gia nào đã bị ảnh hưởng?

Mặc dù thông tin từ chính quyền Myanmar còn hạn chế, trận động đất gần như chắc chắn đã tàn phá nặng nề nhất ở đó. Thành phố Mandalay, thành phố lớn nhất gần tâm chấn ước tính có 1,5 triệu người.

Nước láng giềng Thái Lan cũng cảm nhận được sức mạnh của trận động đất, đặc biệt là ở Bangkok, nơi có khoảng 11 triệu người sinh sống trong khu vực đô thị này. Thủ tướng Paetongtarn Shinawatra tuyên bố thành phố này là "khu vực khẩn cấp", yêu cầu người dân sơ tán khỏi các tòa nhà cao tầng để tránh dư chấn.

Tại Trung Quốc, các phương tiện truyền thông ở tỉnh Vân Nam, giáp với Myanmar, đã đưa tin về thiệt hại đối với các tòa nhà ở thành phố biên giới đông đúc Ruili.

Rung chấn cũng được cảm nhận ở Việt Nam và Bangladesh, quốc gia nằm ở phía tây Myanmar, nhưng không có báo cáo ngay lập tức về thiệt hại.

Tổn thất về người và tài sản

Số người chết trong thảm họa dự kiến ​​sẽ còn tăng lên khi lực lượng cứu hộ đào bới các đống đổ nát và những người bị thương được đưa đến bệnh viện. Theo thông tin từ chính quyền quân sự Myanmar, tính đến sáng 29/3, trận động đất tại khu vực Mandalay, miền Trung nước này đã khiến 694 người tử vong, 1.670 người bị thương và 68 người mất tích.

Tại thành phố Mandalay của Myanmar, video cho thấy cầu Ava được người Anh xây dựng vào những năm 1930 đã bị sập.

Tuy nhiên, quy mô thực sự của thiệt hại tại Myanmar do trận động đất vẫn chưa rõ ràng, khi mà nhiều năm xung đột đồng nghĩa sẽ rất khó để thu thập thông tin đáng tin cậy từ vùng thảm họa.

Ngày 28/3, Cục Khảo sát Địa chất Mỹ (USGS) đã đưa ra ước tính, số người chết vì trận động đất mạnh 7,7 độ ở miền Trung Myanmar có thể vượt quá 10.000 người. USGS đã ban hành cảnh báo đỏ về số người tử vong ước tính do trận động đất, cho biết "thương vong cao và thiệt hại lớn".

Tòa nhà bị phá hủy sau trận động đất tại Nay Pyi Taw, Myanmar, ngày 28/3/2024.

Tại Thái Lan, ít nhất 3 người đã thiệt mạng khi một tòa cao ốc đang được xây dựng bị sập ở Bangkok. Ít nhất 70 người vẫn mất tích, trong khi không rõ 20 người khác bị kẹt trong hố thang máy còn sống sót hay không.

Dịch vụ tàu điện trên cao của thành phố đã bị ngừng hoạt động và mọi người đã chạy khỏi các tòa nhà cao tầng sau khi thành phố được đặt trong tình trạng khẩn cấp.

Đến tối 28/3, Thủ tướng Thái Lan Paetongtarn Shinawatra cho biết tình hình ở nước này đã "bắt đầu dịu đi" và mọi người có thể an toàn trở về nhà. Bà Shinawatra cũng cho biết đã có khoảng 12 dư chấn sau trận động đất.

Thống đốc Bangkok, ông Chadchart Sittipunt đã công bố đánh giá thiệt hại chi tiết tại thủ đô. Theo đó, tác động nghiêm trọng nhất được ghi nhận tại các công trình đang xây dựng, đặc biệt là sự sụp đổ hoàn toàn của tòa nhà Văn phòng Kiểm toán Nhà nước (SAO) tại quận Chatuchak. Báo cáo sơ bộ cho thấy 169 tòa nhà khác xuất hiện vết nứt, tuy nhiên không ảnh hưởng đến kết cấu chính. Chính quyền Bangkok đã thiết lập hệ thống ứng phó khẩn cấp, cho phép người dân báo cáo các thiệt hại qua ứng dụng Traffy Fondue hoặc đường dây nóng 1555 để được các kỹ sư tình nguyện hỗ trợ kiểm tra.

Truyền thông nhà nước Trung Quốc đưa tin rằng một số lượng không xác định người bị thương, với nhà cửa và tòa nhà bị hư hại ở thành phố Ruili, tỉnh Vân Nam.

Tòa nhà bị đổ sập tại Bangkok, Thái Lan, do ảnh hưởng của trận động đất ở Myanmar ngày 28/3/2025.

Công tác cứu hộ, viện trợ nhân đạo

Theo CNN, ở Myanmar, những khu vực bị ảnh hưởng nặng nề nhất nằm ở trung tâm đất nước, do chính quyền quân sự kiểm soát.

Sau trận động đất ngày 28/3, tối cùng ngày, chính quyền Myanmar đã đưa ra lời kêu gọi giúp đỡ.

"Tôi đã đích thân đến thăm một số địa điểm bị ảnh hưởng để đánh giá tình hình. Tôi muốn kêu gọi mọi người chung tay và hỗ trợ các nhiệm vụ cứu hộ đang diễn ra", CNN dẫn lời ông Min Aung Hlaing - tướng lục quân hiện đang nắm giữ chức vụ Thủ tướng Myanmar kiêm Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Myanmar - cho biết trong bài phát biểu trên truyền hình.

"Tôi đã ban bố tình trạng khẩn cấp và yêu cầu hỗ trợ quốc tế", ông Min Aung Hlaing nói và kêu gọi: "Tôi muốn gửi lời đề nghị công khai đến bất kỳ tổ chức và quốc gia nào sẵn sàng đến và giúp đỡ những người dân đang gặp khó khăn trong nước chúng tôi".

“Chúng tôi sẽ hợp tác với họ để đảm bảo chăm sóc tốt nhất cho các nạn nhân”, Tướng Zaw Min Tun, phát ngôn viên quân đội Myanmar, cho biết sau khi chính phủ ban bố tình trạng khẩn cấp tại 6 khu vực.

Các khu vực của đất nước do lực lượng đối lập kiểm soát nằm xa tâm chấn động đất hơn. Những khu vực này dường như tương đối nguyên vẹn, nhưng thông tin ở những khu vực thường bị cô lập này có thể chậm được công bố.

Tuyến đường ở Nay Pyi Taw (Myanmar) bị phá huỷ sau trận động đất.

Liên hợp quốc và nhiều quốc gia, tổ chức trên thế giới đã lên tiếng và xúc tiến các công tác cứu hộ, cứu nạn cho Myanmar và Thái Lan sau thảm họa động đất.

Ngày 28/3, Tổng thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres cho biết tổ chức này đang huy động nguồn lực ở Đông Nam Á để hỗ trợ những người gặp khó khăn sau động đất ở Myanmar.

Cùng ngày, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) cho biết đã kích hoạt hệ thống quản lý khẩn cấp và đang huy động trung tâm hậu cần của mình ở Dubai (UAE) để chuẩn bị vật tư y tế cứu thương cho khu vực xảy ra thảm họa động đất tại Myanmar.

Theo hãng tin Reuters, ngày 28/3, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết rằng ông đã trao đổi với các quan chức ở Myanmar về trận động đất xảy ra ở nước này và chính quyền của ông sẽ cung cấp một số hình thức hỗ trợ cụ thể.

Trong khi đó, Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) thông báo đang cử một số nhóm đến Thái Lan để hỗ trợ nước này sau trận động đất tàn khốc.