Khát vọng từ “cây cầu dải yếm”

Thứ 6: 09:23 ngày 28/03/2025

BẮC GIANG - Sông Cầu từ lâu đã gắn liền với không gian quan họ Bắc Giang – Bắc Ninh, nơi những câu hát giao duyên kết nối bao mối tình thắm thiết. Khát vọng về một cây cầu nối đôi bờ thương nhớ, nay dần trở thành hiện thực với dự án cầu Vân Hà. Không chỉ phục vụ giao thông, cây cầu còn mang sứ mệnh gìn giữ và lan tỏa di sản văn hóa. Và có lẽ, không gì ý nghĩa hơn khi đặt tên cầu là “cầu Quan Họ” – biểu tượng của sự kết nối, tình người và bản sắc vùng Kinh Bắc.

Hiện thực hóa khát vọng ngàn năm

Từ bao đời nay, bên dòng sông Cầu thơ mộng, những câu hát giao duyên vẫn ngân vang, nơi các liền anh, liền chị gửi gắm lời ca trữ tình, vun đắp những mối duyên đằm thắm. Không chỉ vậy, dòng sông còn là chứng nhân của ký ức, lưu giữ nét đẹp truyền thống trong tục kết chạ giữa làng Thổ Hà (thị xã Việt Yên) và làng Diềm (phường Hòa Long, thành phố Bắc Ninh).

Bến đò Thổ Hà trong tương lai không xa sẽ trở thành ký ức khi cây cầu mới được xây dựng. Ảnh: Vương Lâm.

Qua bao thế hệ, người dân hai bên bờ luôn ấp ủ một ước vọng chung: Có một cây cầu nối đôi bờ, để không còn cảnh “sông sâu chớ lội, đò đầy chớ qua”, để câu quan họ thêm mượt mà trong những cuộc giao duyên. Ước mơ ấy đã được gửi gắm trong lời ca quan họ:“Ước gì sông hẹp một gang/ Bắc cầu dải yếm cho chàng sang chơi”. "Cây cầu dải yếm" là khát vọng riêng của người làng Thổ Hà, làng Diềm, cũng là mong mỏi của cả vùng quan họ Bắc Giang – Bắc Ninh.

Hôm nay, khát vọng ấy đang dần trở thành hiện thực. Với sự quan tâm chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, dự án cầu Vân Hà đã được chính quyền hai tỉnh Bắc Giang và Bắc Ninh phê duyệt. Cây cầu có quy mô hiện đại, dài hơn 360 mét, rộng 13 mét, được xây dựng kiên cố bằng bê tông cốt thép. Với tổng mức đầu tư khoảng 240 tỷ đồng, công trình dự kiến hoàn thành vào năm 2026, biến giấc mơ bao đời thành hiện thực.

Về giao thông, cầu Vân Hà sẽ mở ra một tuyến đường huyết mạch, giúp người dân xã Vân Hà và phường Hòa Long đi lại thuận tiện hơn. Cây cầu còn kết nối hai trung tâm công nghiệp lớn của vùng, thúc đẩy giao thương, thu hút đầu tư, kết nối các tua du lịch văn hoá giữa hai bờ sông Cầu, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Không dừng lại ở đó, cầu Vân Hà còn mang giá trị lịch sử, văn hóa sâu sắc, trở thành biểu tượng của sự gắn kết, phát triển và hội nhập, nối liền truyền thống với hiện đại, làm rạng rỡ vùng đất Kinh Bắc giàu bản sắc.

Phác họa cây cầu tương lai

Ngày nay, nhiều địa phương không đơn thuần xem cầu là công trình giao thông, mà coi đó là biểu tượng kiến trúc, điểm nhấn đô thị và không gian du lịch. Những cây cầu mang vẻ đẹp thẩm mỹ, kết nối cảm xúc con người và hòa quyện hài hòa giữa truyền thống với hiện đại, hoà quyện giữa hạ tầng và văn hoá.

Ảnh minh họa.

Cầu Rồng (Đà Nẵng) là minh chứng rõ nét khi vừa đảm nhiệm vai trò giao thông, vừa trở thành công trình nghệ thuật. Với thiết kế mô phỏng rồng vươn ra biển lớn, cây cầu khẳng định vị thế biểu tượng, thu hút du khách nhờ màn phun lửa, phun nước vào cuối tuần.

Tại Bắc Giang, cầu Á Lữ kết nối trung tâm thành phố với khu vực ven đô, đồng thời gây ấn tượng bởi thiết kế hài hòa, rực rỡ về đêm, trở thành điểm nhấn cảnh quan sông Thương. Trong khi đó, cầu Đồng Việt kết nối Bắc Giang với Hải Dương mang vẻ đẹp thanh thoát, hiện đại, lung linh trên mặt nước lúc hoàng hôn.

Những công trình này cho thấy, nếu được đầu tư bài bản, một cây cầu vừa nâng cao hạ tầng giao thông, vừa trở thành biểu tượng văn hóa, du lịch, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội cho địa phương.

Từ những giá trị sâu sắc ấy, theo Chủ tịch UBND thị xã Việt Yên Nguyễn Đại Lượng có lẽ không cái tên nào phù hợp hơn cho cây cầu mới bằng cầu Quan Họ – biểu tượng của sự kết nối cả về giao thông, văn hóa, tình người và khát vọng phát triển. Cây cầu vừa là một công trình hạ tầng, vừa mang trong mình hơi thở di sản, hướng tới hình mẫu kiến trúc độc đáo, hài hòa với cảnh quan du lịch.

Lấy cảm hứng từ văn hóa quan họ, thiết kế cầu có thể phảng phất hình ảnh nón quai thao, chiếc thuyền giao duyên hay những đường cong mềm mại của dải yếm đào, tạo nên vẻ đẹp duyên dáng, giàu bản sắc. Khi màn đêm buông xuống, hệ thống ánh sáng nghệ thuật sẽ thắp sáng cả dòng sông Cầu, tái hiện không gian giao duyên cổ xưa, khiến bất kỳ ai đặt chân đến cũng cảm nhận được hồn quan họ vẫn vẹn nguyên trong từng nhịp cầu.

Sự ra đời của cầu Quan Họ mở ra cánh cửa phát triển du lịch văn hóa. Làng cổ Thổ Hà (Bắc Giang) – một trong những làng cổ đẹp nhất Việt Nam, cùng với làng Diềm (Bắc Ninh) – quê hương tổ nghề quan họ, sẽ có cơ hội thu hút nhiều du khách hơn. Những trải nghiệm như hát quan họ trên thuyền, khám phá làng cổ, tham quan làng nghề Thổ Hà, nghe quan họ dưới mái đình sẽ trở thành dấu ấn khó quên đối với du khách trong và ngoài nước.

Cầu Quan Họ không đơn thuần là một điểm đến mà mang ý nghĩa biểu tượng văn hóa, nơi du khách lưu giữ những khoảnh khắc đẹp nhất với vùng Kinh Bắc. Việc đặt tên cầu thể hiện sự tôn vinh di sản quan họ, đồng thời khẳng định cam kết gìn giữ, phát huy giá trị văn hóa, đưa quan họ và Kinh Bắc vươn xa trong thời kỳ hội nhập.

Từ khát vọng “bắc cầu dải yếm” trong ca dao đến hiện thực cầu Quan Họ, đó là hành trình của sự kết nối, của tình yêu văn hóa và niềm tin vào một vùng đất Kinh Bắc phồn thịnh, văn hiến. Một ngày không xa, khi cây cầu hoàn thành, người dân Bắc Giang – Bắc Ninh cùng những người yêu quan họ, yêu văn hóa Việt Nam sẽ tự hào chứng kiến biểu tượng ấy sừng sững bắc qua sông Cầu – như một làn điệu quan họ vang vọng mãi theo thời gian.

Cùng chờ đón cầu Quan Họ - nhịp cầu giao thông, nhịp cầu văn hóa, nối tình đất – tình người Kinh Bắc, góp phần nâng tầm thương hiệu du lịch Bắc Giang – Bắc Ninh và vươn mình trở thành một trong những cây cầu ấn tượng nhất Việt Nam.

Trần Đức