Bắc giang
Ôi sáng xuân nay...
Bất giác, tôi nhớ đến mấy câu thơ của nhà thơ Tố Hữu:
Ôi sáng xuân nay, xuân 41.
Trắng rừng biên giới nở hoa mơ
Bác về… Im lặng. Con chim hót
Thánh thót bờ lau, vui ngẩn ngơ…
Giở sách "Hồ Chí Minh biên niên tiểu sử" ra đọc, thấy ghi rõ: Tháng 1, ngày 28, Nguyễn Ái Quốc lên đường về nước. Khi bước tới cột mốc 108 trên biên giới Việt - Trung (thuộc xã Trường Hà, huyện Hà Quảng, tỉnh Cao Bằng), Người đứng lặng hồi lâu, xúc động.
 |
|
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói chuyện với các cháu thiếu nhi trong dịp về thăm và chúc Tết đồng bào tỉnh Hà Bắc (Xuân Đinh Mùi, 9/2/1967). Ảnh tư liệu |
Bác đã nghĩ gì và nói gì? Những người cùng đi không kể lại. Nhưng sự đứng lặng hồi lâu, xúc động của Bác đã nói lên tất cả. Ra đi từ một thanh niên yêu nước, có chí hướng nhưng chưa rõ con đường, trở về đã trở thành một chiến sĩ cộng sản quốc tế, một lãnh tụ dân tộc thần tượng với “Đường Cách mệnh” soi sáng lối đi lên.
Ngày 28/1/1941, theo âm lịch là ngày mùng 2 tháng Giêng năm Tân Tỵ.
Vậy ngày mùng 1 tháng Giêng, Bác ở đâu và đón Tết như thế nào?
Vẫn theo sách "Hồ Chí Minh biên niên tiểu sử", trước khi về nước, Bác đã có một thời gian dài hoạt động cách mạng trên đất Trung Quốc.
Đến tháng 1/1941, Bác cùng với các đồng chí Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp, Phùng Chí Kiên và Đặng Văn Cáp được đồng chí Hoàng Sâm đưa đi theo đường Long Lâm qua Nậm Bo, xuống Nậm Quang (Tĩnh Tây, Quảng Tây, Trung Quốc). Tại làng Nậm Quang, Bác đã tổ chức lớp học và trực tiếp huấn luyện chính trị cho 43 cán bộ cách mạng Việt Nam. Cộng sự của Người có: Phùng Chí Kiên, Vũ Anh, Phạm Văn Đồng, Võ Nguyên Giáp… Chương trình huấn luyện nhằm chuẩn bị thành lập mặt trận dân tộc rộng rãi ở nước ta.
Có một câu chuyện nhỏ mà ý nghĩa lớn rất đáng ghi nhớ. Sau hôm khai giảng lớp chính trị, Bác cùng tất cả học viên đi lấy củi giúp dân. Bác căn dặn 5 điều nên làm và 5 điều nên tránh. Trong 5 điều nên làm có: Giúp dân những công việc thiết thực hằng ngày; tùy nơi tùy lúc mà tuyên truyền cách mạng cho thích hợp; làm cho dân thấy mình là người đứng đắn, chăm công việc, trọng kỷ luật, do đó dân càng tin và giúp ta… Trong 5 điều tránh, có: Tránh việc gì làm thiệt hại đến dân, làm bẩn, làm hỏng nhà cửa, ruộng vườn của dân; tránh sai lời hứa; tránh lộ bí mật…
Ngày 27/1/1941, tức mùng 1 tháng Giêng năm Tân Tỵ, Bác và các đồng chí trong cơ quan đi chúc Tết nhân dân hai làng Nậm Quang và Nậm Tây. Bác mặc bộ quần áo Nùng màu chàm, quần xắn cao, đầu vấn khăn, tay chống gậy. Người đi thăm hỏi từng gia đình, nói chuyện với người già bằng tiếng dân tộc. Theo phong tục người Nùng ở đây, Bác tặng mỗi nhà một tờ giấy hồng điều, trên đó Người viết dòng chữ Hán “Cung chúc tân niên” (Chúc mừng năm mới). Các cháu nhỏ nhận được một phong bao, mỗi gói một xu đồng.
Thế đấy, Bác Hồ đón Tết Tân Tỵ là như vậy.
Trở lại chuyện Bác về nước.
Ngày 8/2/1941, tức 13 tháng Giêng năm Tân Tỵ, Bác đến ở hang Cốc Bó (tức Pác Bó) với bí danh Già Thu. Cốc Bó, tiếng Nùng là “đầu nguồn”, địa thế hiểm trở. Phía dưới cửa hang chừng 50 mét là một con suối, được Bác đặt tên là suối Lê-nin.
 |
|
Suối Lê-nin ở Pác Bó (Cao Bằng). |
Bác từng có bài thơ:
Non xa xa, nước xa xa
Nào phải thênh thang mới gọi là
Đây suối Lê-nin, kia núi Mác
Hai tay xây dựng một sơn hà.
Dùng một tảng đá bên bờ suối Lê-nin làm bàn viết, Bác đã dịch tiếp (đã dịch một phần khi ở Trung Quốc) cuốn Lịch sử Đảng (b) Nga (tóm tắt) ra tiếng Việt, để làm tài liệu huấn luyện đảng viên.
Tức cảnh Pác Bó, Bác sáng tác bài thơ:
Sáng ra bờ suối, tối vào hang,
Cháo bẹ rau măng vẫn sẵn sàng.
Bàn đá chông chênh dịch sử Đảng,
Cuộc đời cách mạng thật là sang.
Bốn tháng sau khi về nước, từ ngày 10 đến ngày 19/5, Bác chủ trì Hội nghị lần thứ Tám của Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương bàn nhiệm vụ giải phóng dân tộc. Bác nói: “Trong lúc này quyền lợi của bộ phận, của giai cấp phải đặt dưới sự sinh tử, tồn vong của quốc gia, của dân tộc. Trong lúc này, nếu không giải quyết được vấn đề dân tộc giải phóng, không đòi được độc lập, tự do cho toàn thể dân tộc thì chẳng những toàn thể quốc gia dân tộc còn chịu mãi kiếp ngựa trâu, mà quyền lợi của bộ phận, giai cấp đến vạn năm cũng không đòi lại được”.
Theo sáng kiến của Bác, Hội nghị đã quyết định thành lập mặt trận dân tộc thống nhất rộng rãi mang tên Việt Nam độc lập đồng minh (gọi tắt là Việt Minh) “nhằm liên hiệp hết thảy các giới đồng bào yêu nước không phân biệt giàu nghèo, trẻ già, gái trai, không phân biệt tôn giáo và xu hướng chính trị, đặng cùng nhau mưu cuộc dân tộc giải phóng và sinh tồn”.
Cũng theo đề nghị của Bác, Hội nghị đã bầu Ban Chấp hành Trung ương mới và cử đồng chí Trường Chinh làm Tổng Bí thư của Đảng.
Bốn năm sau Hội nghị Trung ương Tám, năm 1945, Cách mạng Tháng Tám thành công, Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa thành lập. Một kỷ nguyên mới vô cùng rực rỡ đã mở ra cho đất nước và dân tộc ta: Kỷ nguyên độc lập tự do và chủ nghĩa xã hội!
Xuân Tân Sửu, 2021.
Ý kiến bạn đọc (0)