Chính phủ vừa có báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện ngân sách nhà nước năm 2024, tình hình triển khai thực hiện dự toán ngân sách nhà nước năm 2025 gửi Quốc hội.

Theo chương trình dự kiến, trong phiên khai mạc Kỳ họp thứ 9 vào sáng 5/5, Quốc hội nghe Thủ tướng báo cáo về tình hình kinh tế - xã hội và ngân sách nhà nước.

Báo cáo nêu rõ, tổng thu ngân sách nhà nước 4 tháng ước đạt hơn 944.000 tỷ đồng, bằng 48% dự toán, tăng 26,3% so với cùng kỳ năm 2024. Trong khi đó, tổng chi ngân sách ước đạt hơn 595.000 nghìn tỷ đồng, bằng 23,4% dự toán, tăng 15,2%.

Với những chủ trương lớn của năm nay (tăng trưởng GDP năm 2025 từ 8% trở lên, sắp xếp tổ chức bộ máy Nhà nước, đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, miễn học phí…), Chính phủ trình Quốc hội xử lý một số nhiệm vụ chi phát sinh trong điều hành ngân sách nhà nước.

Cụ thể, Chính phủ đề xuất bổ sung dự toán ngân sách Trung ương năm 2025 để chi trả chế độ, chính sách đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động khi thực hiện sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy.

Chính phủ đề nghị Quốc hội cho phép sử dụng 15.710 tỷ đồng nguồn kinh phí cải cách tiền lương để điều chỉnh mức lương cơ sở năm 2024 còn dư chuyển nguồn sang năm 2025 để bổ sung dự toán cho các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương thực hiện chi trả chế độ, chính sách cho các đối tượng quy định tại Nghị định số 178/2024 và Nghị định số 67/2025 của Chính phủ.

Chính phủ cũng đề nghị Quốc hội cho phép bổ sung 28.290 tỷ đồng dự toán thu ngân sách Trung ương năm 2025 từ nguồn tích lũy cho cải cách tiền lương, đồng thời bổ sung tương ứng dự toán chi ngân sách Trung ương năm 2025 cho các bộ, cơ quan Trung ương và địa phương thực hiện chi trả chế độ, chính sách cho các đối tượng quy định tại Nghị định số 178/2024 và Nghị định số 67/2025 của Chính phủ theo cơ chế thực hiện cải cách tiền lương.

Chính phủ đề xuất Quốc hội giao Chính phủ tổ chức thực hiện khoản kinh phí 44.000 tỷ đồng nêu trên theo quy định Luật Ngân sách nhà nước và Luật số 56/2024 sửa đổi, bổ sung Luật Ngân sách nhà nước.

Trường hợp sử dụng hết nguồn 44.000 tỷ đồng trên, để chủ động về nguồn bổ sung cho các địa phương, Chính phủ trình Quốc hội cho phép sử dụng nguồn tích lũy chi cải cách tiền lương của ngân sách Trung ương năm 2024 còn dư để bổ sung cho các địa phương, giao Chính phủ tổ chức thực hiện và báo cáo Quốc hội kết quả thực hiện tại kỳ họp gần nhất.

Chính phủ cũng đề xuất chuyển nguồn dự toán chi thường xuyên ngân sách Trung ương năm 2024 chưa phân bổ sang năm 2025 để có nguồn thực hiện chính sách miễn học phí, thực hiện các nhiệm vụ phát sinh do sắp xếp tổ chức bộ máy.

Theo tính toán của Chính phủ, nhu cầu kinh phí ngân sách Trung ương hỗ trợ địa phương thực hiện chính sách miễn học phí (theo số liệu sơ bộ của Bộ Giáo dục và Đào tạo) khoảng 10.000 tỷ đồng, riêng năm 2025 (4 tháng năm học 2025 - 2026) khoảng 4.500 tỷ đồng.

Đồng thời, còn phát sinh nhu cầu kinh phí thực hiện di dời trụ sở mới, sửa chữa trụ sở, hệ thống hạ tầng thông tin… cho các bộ, cơ quan Trung ương, địa phương sau sáp nhập.

Vì vậy, trên cơ sở nguồn dự toán chi thường xuyên ngân sách năm 2024 bố trí tại các lĩnh vực chưa phân bổ đầu năm còn lại khoảng 6.623 tỷ đồng, Chính phủ trình Quốc hội cho phép chuyển nguồn sang năm 2025 để thực hiện chính sách miễn học phí, thực hiện các nhiệm vụ phát sinh do sắp xếp tổ chức bộ máy.

Một đề xuất khác được Chính phủ nêu trong báo cáo gửi Quốc hội là bố trí 3% tổng chi ngân sách nhà nước năm 2025 cho khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, đáp ứng yêu cầu Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị.

Theo Chính phủ, ngân sách Trung ương cần được cân đối, bổ sung khoảng 25.000 tỷ đồng để chi cho phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, bảo đảm mức bố trí năm 2025 đủ 3% tổng chi ngân sách nhà nước. Chính phủ dự kiến trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội bố trí từ nguồn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2024 để thực hiện nhiệm vụ này.

Trường hợp sau khi đã sử dụng nguồn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2024 theo quyết định của Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhưng chưa bảo đảm mức bố trí ít nhất 3% chi ngân sách nhà nước năm 2025 cho nhiệm vụ nêu trên, trình Quốc hội cho phép Chính phủ điều chỉnh, sắp xếp trong phạm vi các khoản dự toán chi ngân sách Trung ương năm 2025 chưa phân bổ đầu năm để thực hiện.

Do nguồn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2024 và nguồn điều chỉnh dự toán năm 2025 chưa phân bổ cho các nhiệm vụ, dự án cụ thể, vì vậy trình Quốc hội giao Chính phủ tổ chức thực hiện và báo cáo cấp có thẩm quyền kết quả thực hiện.

TS (tổng hợp)