Chưa gieo cấy vì... chờ nước

Đã bước sang tháng 3, trong khi các xã miền xuôi đã gieo trồng cơ bản xong cây trồng vụ chiêm xuân thì nhiều diện tích ở xã Vân Sơn, Hữu Sản, Dương Hưu, Vĩnh An, thị trấn Tây Yên Tử, thị trấn An Châu… (Sơn Động) vẫn khô cạn vì chưa có nước đổ ải. Gia đình bà Hoàng Thị Tâm, thôn Luông Doan, xã Vĩnh An có 4 sào ruộng. Nếu như mọi năm thuận mưa, các thửa ruộng được bà cấy lúa, trồng rau nhưng nay vẫn chờ nước và chưa thể canh tác. Bà lo lắng nếu tình trạng này kéo dài sẽ rất khó khăn cho gia đình cũng như nhiều hộ dân khác trong sản xuất và sinh hoạt.

Mực nước ở hồ Khe Ráy, xã Nghĩa Phương đang ở mức thấp.

Theo ông Vi Văn Chinh, Giám đốc Trung tâm Dịch vụ - Kỹ thuật nông nghiệp huyện Sơn Động, qua rà soát, vụ chiêm xuân năm nay có khoảng 230 ha không có khả năng gieo cấy do thiếu nước trên tổng diện tích hơn 1,6 nghìn ha. Trung tâm đã tham mưu UBND huyện chỉ đạo các xã, thị trấn tuyên truyền, hướng dẫn người dân ở những nơi này chủ động chuyển đổi từ lúa sang trồng ngô, lạc, đỗ và một số cây trồng chịu hạn tốt.

Huyện Lục Nam có 11 hồ chứa được giao cho Công ty trách nhiệm hữu hạn Khai thác công trình thủy lợi Bắc Sông Thương quản lý. Nhiều tháng qua, lượng mưa trên địa bàn huyện không đáng kể, không bổ sung được nguồn nước cho các hồ chứa. Tại hồ Khe Ráy, xã Nghĩa Phương hiện còn gần 1 m là đến mực nước chết. Đây là hồ chứa cung cấp nước tưới cho hơn 100 ha đất canh tác thuộc xã Nghĩa Phương.

Đại diện chính quyền địa phương và Xí nghiệp Khai thác công trình thủy lợi Lục Nam (Công ty trách nhiệm hữu hạn Khai thác công trình thủy lợi Bắc Sông Thương) thông tin, với mực nước hiện tại của hồ sẽ cơ bản đủ nước đổ ải phục vụ gieo cấy vụ chiêm xuân. Tuy nhiên trong vài tháng tới khi thời tiết nắng nóng nếu trời không mưa sẽ khó tránh khỏi nguy cơ gây hạn cục bộ.

Thiếu nước tưới không chỉ ảnh hưởng đến tiến độ sản xuất vụ chiêm xuân mà còn làm hàng trăm cây vải thiều tại xã Tân Mộc (Lục Ngạn) đang thời kỳ ra hoa bị héo úa, một số cây đã bị chết.

Tưới tiết kiệm, chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp

Vụ chiêm xuân năm nay toàn tỉnh gieo trồng 65 nghìn ha, trong đó lúa khoảng 46 nghìn ha, còn lại là ngô, lạc, đỗ, khoai lang, rau màu và cây trồng khác. Đến nay, hầu hết các địa phương đã cơ bản gieo trồng xong vụ chiêm xuân song vẫn còn một số nơi đang chờ nước hoặc thiếu nước tưới dưỡng. Theo Trung tâm Dự báo Khí tượng thủy văn quốc gia, năm nay thời tiết tiếp tục diễn biến phức tạp, nguy cơ hạn có thể xảy ra cục bộ ở một số vùng trồng do các hồ chứa không đủ nước tưới.

Với tình hình thời tiết như hiện nay, nếu thời tiết không mưa và không có biện pháp ứng phó kịp thời thì một số khu vực có thể đối mặt với tình trạng khô hạn kéo dài. Ngoài huyện Sơn Động, Lục Ngạn, toàn tỉnh có hàng trăm ha có nguy cơ thiếu nước tưới. Trước thực trạng này, các địa phương, ngành chức năng trên địa bàn tỉnh đã khảo sát, xây dựng nhiều kịch bản chủ động ứng phó.

Theo ông Nguyễn Văn Dĩnh, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, nhiều năm qua tỉnh Bắc Giang không xảy ra hạn hán. Tuy vậy, căn cứ theo mực nước hiện tại trên các hồ, dự báo tình hình thời tiết và với tinh thần chủ động từ sớm, từ xa, Sở đã có công văn đề nghị các địa phương, công ty khai thác công trình thủy lợi sớm có giải pháp chủ động phòng, chống hạn hán, thiếu nước trên địa bàn tỉnh. Tổ chức rà soát các khu vực có khả năng bị hạn hoặc thiếu nước; xây dựng các kế hoạch phòng, chống hạn, thiếu nước với các kịch bản phù hợp để chủ động ứng phó.

Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên Bắc Sông Thương hiện quản lý 32 hồ, đập. Thực hiện chỉ đạo của tỉnh, Công ty đã xây dựng các kịch bản chống hạn cụ thể ở từng địa bàn, tương ứng với tình huống thiếu nước có thể xảy ra tại các hồ. Ví như trường hợp mực nước tại hồ Khoanh Song, xã Vô Tranh (Lục Nam) thấp không thể chảy qua cống, đơn vị thủy nông sẽ đắp bờ quai thượng lưu cống đập chính, tiếp đó dùng máy bơm dầu để bơm nước qua cống. Cùng đó là giải pháp tận dụng tối đa nguồn nước hiện có tại các ao, hồ của địa phương, giếng khoan của các gia đình tập trung bơm chống hạn.

Còn với hồ Khe Ráy, cơ quan chức năng sẽ thực hiện phương án bơm nước từ hồ Đá Cóc (cùng thuộc xã Nghĩa Phương) dẫn, ép nước chảy qua hệ thống kênh tưới để đưa về đồng phục vụ sản xuất. Tận dụng triệt để nguồn nước hồi quy từ các ao, hồ, đập. Khuyến cáo người dân áp dụng các biện pháp tưới tiết kiệm, luân phiên, chế độ tưới nông - lộ - phơi hợp lý, ưu tiên nước cho giai đoạn lúa làm đòng và trổ bông.

Cùng với các giải pháp trên, tìm hiểu tại huyện Tân Yên, Yên Thế, Lục Ngạn được biết, các địa phương đang tập trung đẩy nhanh tiến độ các dự án xây dựng công trình thủy lợi, duy tu, sửa chữa, nâng cấp quy mô, năng lực vận hành của hệ thống kênh mương nội đồng. Như huyện Lục Ngạn, chính quyền địa phương dự kiến bố trí kinh phí gần 3,8 tỷ đồng để sửa chữa một số công trình hồ, đập bị ảnh hưởng do bão số 3 như: Đập Khuyên Quéo, ở xã Biển Động; đập Dạn, ở xã Tân Mộc.

Huyện Yên Thế cũng dự kiến bố trí khoảng 3 tỷ đồng từ nguồn thủy lợi phí để tập trung cải tạo, nâng cấp các tuyến kênh, mương xuống cấp. Thời điểm này, mực nước trên các hồ Hồng Lĩnh, Cầu Cài, Ngạc Hai (Yên Thế) cũng đang ở mức thấp. Cơ quan chức năng huyện dự báo có khoảng 50 ha đất khó canh tác khuyến cáo bà con chuyển sang cây trồng khác.

Nhằm bảo đảm năng suất cây trồng, thời gian tới, các địa phương tăng cường thông tin, tuyên truyền nâng cao ý thức sử dụng nước tiết kiệm, hiệu quả. Thực hiện chuyển đổi cơ cấu cây trồng hợp lý ở những vùng cuối kênh, xa nguồn nước tưới bằng cách đưa giống lúa ngắn ngày, cây trồng chịu hạn tốt vào sản xuất. Tiếp tục bám sát diễn biến tình hình thời tiết, có phương án ứng phó kịp thời, giảm thiệt hại do thiếu nước gây ra.

Phòng, chống hạn hán, thiếu nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt

BẮC GIANG - Theo dự báo của cơ quan chức năng T.Ư, hiện tượng El Nino sẽ xuất hiện trong nửa đầu năm 2024, nguy cơ xảy ra hạn hán, thiếu nước cục bộ ở một số nơi do nắng nóng gay gắt. Vì vậy, Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang vừa có văn bản chỉ đạo tăng cường thực hiện các giải pháp phòng, chống hạn hán, thiếu nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt trong năm 2024.

Nhiều tỉnh thiệt hại nặng do hạn hán

Mưa ít, nắng nóng kéo dài khiến Lào Cai thiệt hại hơn 750 tỷ đồng, lớn nhất 10 năm qua, Bắc Kạn gần 12 tỷ đồng, các tỉnh khác đang thống kê.

Chủ động ứng phó với nguy cơ nắng nóng, hạn hán, thiếu nước

(BGĐT) - UBND tỉnh Bắc Giang vừa ban hành công văn về việc chủ động triển khai các giải pháp cấp bách ứng phó với nguy cơ nắng nóng, hạn hán, thiếu nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt trên địa bàn tỉnh năm 2023.

Chống hạn từ sớm, giảm thiểu thiệt hại

BẮC GIANG - Theo dự báo của cơ quan chức năng, vụ đông xuân năm 2023-2024 có nguy cơ xảy ra hạn hán, thiếu nước cục bộ ở một số khu vực do nắng nóng gay gắt và lượng mưa ít. Với phương châm ưu tiên nước phục vụ sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt, ngành chức năng và các địa phương đang tích cực triển khai nhiều giải pháp.

Chống hạn vụ chiêm xuân: Điều tiết nước tiết kiệm, chuyển đổi cây trồng

(BGĐT) - Năm 2020, lượng mưa trên địa bàn tỉnh Bắc Giang thấp hơn trung bình nhiều năm nên nguồn nước bổ sung cho các hồ chứa hạn chế. Trong khi đó, dự báo của Trung tâm khí tượng Thủy văn quốc gia, hiện tượng ENSO đang chuyển dần sang trạng thái La Nina dẫn đến ít mưa, nguy cơ hạn ở nhiều nơi. Thực tế này đòi hỏi kịch bản sát thực để ứng phó, hạn chế thiệt hại.