Phát biểu ý kiến chỉ đạo tại cuộc làm việc, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, Đảng ta xác định phát triển kinh tế là nhiệm vụ trung tâm, là một nhiệm vụ khó nhất hiện nay, do đó Báo cáo Kinh tế-xã hội là báo cáo chuyên đề rất quan trọng quyết định việc hiện thực hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng sẽ được Đại hội thông qua để đạt được mục tiêu này.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu tại buổi làm việc.

Tổng Bí thư đánh giá cao Thủ tướng Chính phủ-Trưởng Tiểu ban và Thường trực Tổ Biên tập đã chủ động, tích cực, trách nhiệm, tích cực chỉ đạo hoàn thiện, bổ sung dự thảo Báo cáo Kinh tế-xã hội quan trọng, cập nhật khi có tình hình mới; đánh giá cao dự thảo Báo cáo bám sát các yêu cầu, mang tính hành động, mục tiêu, khả thi, mang tính văn kiện, nhiều điểm mới có tính đột phá.

Về dung lượng, dự thảo Báo cáo đã được rút gọn hơn, đây là sự nỗ lực lớn, khái quát rất lớn, cô đọng, xúc tích, bảo đảm đầy đủ các nội dung, bổ sung, nhấn mạnh nhiều giải pháp mạnh mẽ, nhất là quyết tâm tăng trưởng 2 con số giai đoạn tới, kèm theo phụ lục các mục tiêu, những công trình cần hoàn thành, những văn bản pháp luật cần sửa đổi. Báo cáo có tính hành động rất cao và có thể triển khai ngay. Tuy nhiên, tình hình hiện nay diễn biến rất nhanh, đòi hỏi chúng ta phải bổ sung, cập nhật kịp thời những tình hình mới, bảo đảm chắt lọc, tinh gọn chất lượng, không rườm rà.

Tổng Bí thư Tô Lâm gợi mở những vấn đề quan trọng, mục tiêu cao nhất của Đại hội lần thứ XIV của Đảng quyết định những vấn đề chiến lược bảo đảm ổn định, phát triển, nâng cao đời sống nhân dân; ổn định quốc gia, ổn định xã hội, không để bị động, bất ngờ, không để xảy ra xung đột, chiến tranh, không để phát sinh điểm nóng trên thế giới; trong nước phải đoàn kết, thống nhất, xã hội yên ổn, lành mạnh, không có xung đột, không có tội phạm; bảo đảm quốc phòng an ninh đối ngoại; bảo đảm sự phát triển đất nước, phát triển xã hội, phát triển chung. Đã ổn định, phát triển thì phải nâng cao đời sống của nhân dân; để nhân dân tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng.

Tổng Bí thư chỉ đạo, “Sợi chỉ đỏ” xuyên suốt trong các nội dung văn kiện là cần nhận thức đẩy đủ mối quan hệ biện chứng giữa ổn định và phát triển, ổn định để phát triển, phát triển để ổn định bền vững lâu dài. Mục tiêu cuối cùng là nâng cao đời sống của nhân dân, thỏa mãn nhu cầu ngày càng tốt hơn, tăng lên của nhân dân. Xuyên suốt trong dự thảo Báo cáo phải thể hiện được tinh thần này.

Chúng ta thống nhất về nhận thức quyết tâm phát triển nhanh và bền vững trong giai đoạn tới. Trong đó quan trọng nhất là chỉ tiêu tăng trưởng GDP bền vững và lâu dài 2 con số để khắc phục nguy cơ tụt hậu. Nếu phát triển như giai đoạn vừa qua thì chỉ luôn đi sau so khu vực và thế giới, bẫy thu nhập trung bình luôn luôn rình rập, do đó phải hết sức tránh bẫy này; không có con đường nào khác ngoài con đường phát triển; chúng ta không thể đủng đỉnh được, không đi nhanh hơn sẽ bị tụt hậu.

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh phải có tư duy đột phá, cách làm đột phá, cải cách chính mình; đồng thời chỉ rõ, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã từng nói “không được ngủ quên trên vòng nguyệt quế”.

Tổng Bí thư cũng khẳng định, Báo cáo Kinh tế xã hội là lời giải cho bài toán đã có đáp số cụ thể là nước ta trở thành nước đang phát triển có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao vào năm 2030; trở thành nước phát triển vào năm 2045 với thu nhập cao. Chúng ta phải tính toán để thực hiện được mục tiêu này, trong đó phải tính cả những biến số, biến đổi của tình hình thế giới. Tình huống đột xuất, bất ngờ như những năm qua xuất hiện đại dịch Covid-19, xung đột, chiến tranh ở một số nơi trên thế giới... Chúng ta với cơ đồ, tiềm lực, vị thế sau 40 năm đổi mới phải tính đến mục tiêu lâu dài cho giai đoạn 2030-2045 chứ không chỉ những năm trước mắt.

Chúng ta phải khẳng định quan điểm phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa dưới sự lãnh đạo của Đảng, không để chệch hướng; khẳng định nếu không phát triển kinh tế, không tăng năng suất lao động thì không thể có chủ nghĩa xã hội. Chúng ta có niềm tin, cách đi, cách nhìn và không nóng vội trong quá trình này, nhưng cũng không thể “dò dẫm”, “vừa làm vừa sợ”…

Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định, bản chất của việc xây dựng Báo cáo Kinh tế-xã hội là hoạch định chính sách phát triển kinh tế-xã hội trong tương lai, cụ thể cho giai đoạn 2026-2030, tầm nhìn đến năm 2045; trong đó thể hiện qua các dự án lớn đường sắt tốc độ cao Bắc-Nam, dự án điện hạt nhân hay như việc sắp xếp địa giới hành chính phải bảo đảm tầm nhìn ổn định lâu dài…

Các chính sách phải mang tính liên vùng, không cắt khúc; có những việc phải làm ngay từ bây giờ; phải đi tắt đón đầu. Cần tháo gỡ ngay vướng mắc trong lĩnh vực đấu thầu, khoa học công nghệ, giáo dục đào tạo; giải ngay bài toán “có tiền mà không tiêu được” của giải ngân vốn đầu tư công; toàn xã hội phải lao động, đóng góp vào sự phát triển đất nước, tạo công ăn việc làm. Những gì làm nhanh được thì phải làm nhanh.

Tổng Bí thư cũng gợi ý một số vấn đề cụ thể để nghiên cứu, trao đổi, cập nhật bổ sung: yêu cầu cao nhất của giai đoạn tới là phát triển chất lượng cao; yêu cầu của giai đoạn này rất khác so giai đoạn trước khi nhấn mạnh đến chất lượng tăng trưởng. Cần chú ý những nội hàm của phát triển bền vững chất lượng cao; các chỉ tiêu, mục tiêu đặt ra rất cụ thể mà phải có tính khả thi cao.

Tổng Bí thư lưu ý không để bị động, bất ngờ trong các vấn đề chiến lược như quốc phòng an ninh, bảo vệ Tổ quốc và cả kinh tế-xã hội; quán triệt tính chủ động trong phát triển, dựa vào nội lực, tự chủ, chủ động là chính. Việt Nam phải có các kịch bản, giải pháp ứng phó chủ động, tích cực với mọi tình huống, diễn biến bên ngoài.

Tổng Bí thư lưu ý chúng ta phải nhìn thẳng sự thật, nhìn rõ những nội tại của nền kinh tế nhiều năm qua để có giải pháp khắc phục, phục vụ cho phát triển, trước mắt là giai đoạn 5 năm tới, theo đó, cần tích cực tăng năng suất lao động, giải quyết việc làm; thúc đẩy phát triển công nghiệp hiện đại, khoa học công nghệ, chú trọng phát triển những ngành công nghệ hiện đại, cốt lõi, tiên tiến, tiến đến làm chủ công nghệ, phát triển các ngành công nghệ sinh học, lượng tử, đẩy nhanh chuyển đổi số…; phải tiến lên vũ trụ, tiến vào lòng đất, lòng biển, đáy biển; tích cực thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài, coi trọng đầu tư gián tiếp cũng như hình thành các trung tâm tài chính; phát huy các thành quả chủ động trong thực hiện Hiệp định Thương mại tự do với các đối tác; cải thiện môi trường sinh thái, tiết kiệm năng lượng; có chiến lược phát triển về đô thị hoá, phát triển cân bằng…

Phát biểu ý kiến, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Trưởng Tiểu ban bày tỏ cảm ơn Tổng Bí thư Tô Lâm đã dành thời gian làm việc Tiểu ban, Thường trực Tổ Biên tập. Sau đó, Tiểu ban, Thường trực Tổ Biên tập đã họp để tiếp thu ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư; đồng thời có góp ý bằng văn bản: làm ngắn gọn hơn dự thảo Báo cáo; cơ cấu lại đề mục phù hợp, logic, quan hệ hợp lý các phần; thể hiện tính chiến đấu cao hơn, cách mạng mạnh mẽ hơn, khả thi, hiệu quả hơn, phù hợp tình hình hơn.

Thủ tướng nêu rõ, tình hình thế giới và khu vực diễn biến nhanh kể từ sau Hội nghị Trung ương 10, vì vậy phải cập nhật để tình hình Báo cáo Kinh tế-xã hội phải liên thông, không tách rời với các Báo cáo khác nhưng vẫn bảo đảm độc lập; cần phải cập nhật những tình hình tác động kinh tế-xã hội trong nước; cách phản ứng linh hoạt, hiệu quả, phù hợp. Chúng ta đang thực hiện cuộc cách mạng về sắp xếp tổ chức bộ máy theo chỉ đạo của Bộ Chính trị, Tổng Bí thư cũng cần cập nhật báo cáo; đã quyết liệt triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, cụ thể hóa Nghị quyết đối với khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số bảo đảm mạnh mẽ, hiệu quả, đặc biệt liên quan thể chế, hạ tầng, đầu tư nguồn nhân lực chất lượng cao, bố trí nguồn kinh phí thực hiện. Kết quả thực hiện năm 2024, nâng mức tăng trưởng của năm 2025 đạt ít nhất 8% trở lên và 2 con số những năm tiếp theo, cần có giải pháp gì để bảo đảm mục tiêu này trong bối cảnh khó khăn.

Tiếp thu chỉ đạo của Tổng Bí thư về các vấn đề trọng tâm như ổn định như thế nào để phát triển, phát triển như thế nào để ổn định; vấn đề bảo đảm tiến bộ, công bằng xã hội, an sinh xã hội, không để ai bị bỏ lại phía sau; đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân ngày càng được nâng lên.

Vấn đề liên quan y tế, giáo dục, văn hóa, xã hội… cần có tư duy, phương pháp luận và cách tiếp cận mới để nâng cao chất lượng, hiệu quả, và đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục đào tạo, chăm sóc, bảo vệ sức khỏe, nâng cao sức khỏe của nhân dân; cần thay đổi tư duy, cách tiếp cận, chỉ tiêu bảo đảm đúng, phù hợp tình hình.

Vừa qua, chúng ta đã thực hiện chỉ đạo của Bộ Chính trị, Tổng Bí thư về việc giảm học phí, thời gian tới, cần tiếp tục nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo, nâng cao thể chất, chăm sóc sức khỏe nhân dân. Do đó, hai chương trình về y tế, giáo dục này sẽ được báo cáo Bộ Chính trị, đồng thời đưa vào Chương trình mục tiêu quốc gia phải được thực hiện bài bản, thực hiện có trọng tâm, trọng điểm, thực chất để nâng cao sức khỏe, giáo dục của người dân, chính là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, bảo đảm “đức-trí-thể-mỹ”. Phát triển công nghiệp văn hóa, giải trí, người dân được hưởng thụ thành quả văn hóa của đất nước như thế nào; dân tộc hóa bản sắc tinh hoa của thế giới, quốc tế hóa tinh hoa văn hóa của dân tộc.

Xác định kinh tế tư nhân là động lực quan trọng nhất của tăng trưởng; cắt giảm ít nhất 30% số thủ tục hành chính; giảm chi phí tuân thủ; quyết tâm, quyết liệt tháo gỡ những thể chế để giải phóng toàn bộ sức sản xuất, huy động nguồn lực để phát triển đất nước. Tăng cường phân cấp, phân quyền, đi đôi với phân bổ nguồn lực, nâng cao năng lực thực thi các cấp, tăng cường giám sát, kiểm tra; đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội, thành lập quỹ nhà ở xã hội…

Liên quan môi trường đầu tư kinh doanh, cần cân đối hài hòa giữa quản lý, bảo vệ người tiêu dùng với điều kiện kinh doanh thông thoáng; vừa quản lý được, vừa phát triển được; hình thành Cổng Đầu tư quốc gia (trung tâm xúc tiến đầu tư một cửa quốc gia và cấp tỉnh).

Hiện đại hóa quốc phòng an ninh đến năm 2030, phát triển mạnh công nghiệp quốc phòng, công nghiệp an ninh; hình thành các mô hình huy động nguồn lực như mô hình “lãnh đạo công-quản trị tư”, “đầu tư công-quản lý tư”, “đầu tư tư-sử dụng công”…