Tổ tiên loài người đã chế tạo công cụ từ xương cách đây 1,5 triệu năm

Thứ 6: 14:24 ngày 07/03/2025

Theo một kết quả nghiên cứu công bố trên tạp chí Nature ngày 6/3, tổ tiên loài người đã biết sử dụng xương để chế tạo công cụ từ cách đây 1,5 triệu năm, qua đó đẩy lùi thời điểm quan trọng này trong quá trình tiến hóa của loài người hơn 1 triệu năm so với nhận định trước đây.

Lâu nay, giới khoa học đã kết luận rằng loài vượn người cổ đại, bao gồm Australopithecus, sử dụng mảnh xương để đào củ hoặc khai thác tổ mối, một hành vi vẫn có thể thấy ở loài tinh tinh ngày nay. Bên cạnh đó, từ hơn 2 triệu năm trước, người tiền sử đã chế tạo các công cụ đá thô sơ tại Hẻm núi Olduvai ở Tanzania, một trong những địa điểm khảo cổ quan trọng nhất thế giới. Tuy nhiên, bằng chứng về việc con người có hệ thống chế tạo công cụ từ xương lại chưa từng xuất hiện trước cột mốc cách đây 500.000 năm, cho đến khi báo cáo nghiên cứu trên được công bố.

Tổ tiên loài người đã chế tạo công cụ từ xương cách đây 1,5 triệu năm.

Tại Olduvai, nhóm nghiên cứu do các nhà khoa học Tây Ban Nha dẫn đầu đã phát hiện 27 công cụ được làm từ xương chân và tay của các loài động vật lớn, chủ yếu là voi và hà mã. Những công cụ này không đơn thuần là các mảnh xương ngẫu nhiên mà là bằng chứng cho thấy trí tuệ đáng kinh ngạc của tổ tiên loài người.

Nhà khảo cổ học Francesco d’Errico thuộc trường Đại học Bordeaux (Pháp), một tác giả của nghiên cứu trên, cho biết: "Chúng tôi thấy rõ việc thay đổi hình dạng của xương để biến chúng thành những công cụ dài, nặng, phục vụ nhu cầu sử dụng cụ thể".

Theo nghiên cứu, nhóm người cổ đại trên đã sử dụng đá để làm búa tạo hình công cụ xương. Thành phẩm có kích thước từ 20 - 40cm, nặng tới 1 kg. Một số mẫu còn có vết khía ở giữa, có thể để cầm nắm dễ dàng hơn. Những công cụ lớn và nhọn này có khả năng được dùng để xẻ thịt động vật cỡ lớn.

Thời điểm đó, công cụ đá vẫn còn khá thô sơ. Tại Olduvai, có rất ít công cụ đá lớn được tìm thấy, có thể do loại đá thạch anh tại khu vực này không phù hợp để chế tác. Chỉ khi nền văn hóa Acheulean hình thành tại châu Phi, con người mới bắt đầu mài đá thành rìu tay (biface), một phát minh mang tính đột phá giúp họ cắt và lột da động vật hiệu quả hơn.

Giả thuyết của nghiên cứu cho rằng kỹ thuật chế tác xương tại Olduvai có thể là một phát minh độc lập, xuất hiện trong giai đoạn chuyển tiếp sang công nghệ biface. Sau đó, công nghệ này biến mất khỏi Trái Đất trong khoảng 1 triệu năm trước khi tái xuất hiện ở những nơi khác, chẳng hạn như ở khu vực Rome ngày nay. Khi không có đá thích hợp, tổ tiên loài người đã tìm cách chế tạo rìu từ xương voi.

Ông D’Errico đặt ra khả năng công nghệ này có thể đã tiếp tục tồn tại trong nhiều thiên niên kỷ nhưng chưa được xác định đúng trong các di chỉ khảo cổ. Theo chuyên gia này, trên chặng đường tiến hóa, con người ngày càng tinh vi hơn trong việc chế tạo công cụ từ xương. Những cây kim có lỗ xâu chỉ đầu tiên xuất hiện ở Trung Quốc và Siberia, sau đó mới du nhập vào châu Âu khoảng 26.000 năm trước.