Bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải.

Trình bày tóm tắt tờ trình, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết, triển khai Kết luận của Bộ Chính trị tại Công văn số 13594, ngày 1/3/2025 của Văn phòng Trung ương Đảng, trên cơ sở rà soát quy định hiện hành, ngoài đối tượng được miễn, không phải đóng học phí, hỗ trợ đóng học phí đã được quy định tại pháp luật hiện hành, Nghị quyết sẽ bổ sung các đối tượng được miễn, hỗ trợ đóng học phí chưa được pháp luật quy định đầy đủ là: Trẻ em mầm non dưới 5 tuổi đang học tại các cơ sở giáo dục; học sinh trung học phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục.

Theo dự thảo Nghị quyết, Nhà nước sẽ hỗ trợ học phí đối với cả trẻ em mầm non, học sinh phổ thông tại cơ sở giáo dục dân lập, tư thục để bảo đảm quyền tiếp cận giáo dục, thể hiện tính ưu việt của chế độ và thực thi chính sách thống nhất, công bằng đối với người học; khuyến khích phát triển giáo dục ngoài công lập, tăng cường xã hội hóa giáo dục. Quy định này phù hợp với Hiến pháp năm 2013 (chăm lo giáo dục mầm non; bảo đảm giáo dục tiểu học là bắt buộc, Nhà nước không thu học phí; từng bước phổ cập giáo dục trung học), Kết luận của Bộ Chính trị tại Công văn số 13594, Kết luận số 91-KL/TW ngày 12/8/2024 của Bộ Chính trị (giáo dục bắt buộc 9 năm) và Luật Giáo dục. Dự kiến thời gian trình thông qua, ban hành Nghị quyết tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV để áp dụng chính sách từ năm học 2025-2026.

Theo số liệu thống kê năm học 2023-2024, hiện cả nước có 23,2 triệu học sinh (trong đó: 21,5 triệu học sinh công lập, chiếm 93%; 1,7 triệu học sinh ngoài công lập, chiếm 7%). Số học sinh chia theo cấp học: 4,8 triệu trẻ em mầm non (3,8 triệu trẻ em công lập; 1 triệu trẻ em ngoài công lập); 8,8 triệu học sinh tiểu học; 6,5 triệu học sinh trung học cơ sở và 2,99 triệu học sinh trung học phổ thông. Dự kiến, số ngân sách nhà nước phải bảo đảm thêm khi thực hiện chính sách theo Nghị quyết của Quốc hội là 8,2 nghìn tỷ đồng.

Trình bày tóm tắt báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh tán thành sự cần thiết ban hành Nghị quyết về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân. Việc ban hành Nghị quyết nhằm thể chế hóa kịp thời chủ trương của Đảng, thể hiện tính ưu việt của chế độ ta, bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục và trách nhiệm của Nhà nước đối với người học, chăm lo cho thế hệ trẻ và bảo đảm an sinh xã hội.

Dự thảo Nghị quyết quy định phương thức hỗ trợ học phí đối với người học chi trả thông qua các cơ sở giáo dục. Tuy nhiên, tại phiên họp thẩm tra sơ bộ mở rộng của Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội, các cơ quan thống nhất thực hiện theo phương thức hỗ trợ đóng học phí là cấp trực tiếp cho người học; đề nghị thực hiện theo phương thức này. Cơ quan chủ trì soạn thảo bổ sung quy định về tổ chức thực hiện, trong đó giao Chính phủ hướng dẫn phương thức chi trả tiền hỗ trợ đóng học phí đối với người học trong cơ sở giáo dục ngoài công lập.

Bên cạnh đó, Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo đánh giá kỹ lưỡng khả năng cân đối ngân sách của các địa phương, nhất là các địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn; bổ sung số kinh phí thực hiện đối với học viên học chương trình giáo dục phổ thông tại cơ sở giáo dục thường xuyên, cơ sở giáo dục khác giảng dạy chương trình giáo dục phổ thông; bổ sung quy định ngân sách Trung ương hỗ trợ địa phương chưa cân đối được ngân sách theo quy định của pháp luật về ngân sách nhà nước.

Rà soát các đối tượng thụ hưởng chính sách

Thảo luận tại Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải tán thành sự cần thiết ban hành Nghị quyết về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân.

Yêu cầu giảm bớt các thủ tục hành chính khi triển khai tổng thể, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh, việc chọn phương thức chi trả tiền hỗ trợ đóng học phí đối với người học trong cơ sở giáo dục ngoài công lập phải phù hợp, tạo thuận lợi cho cả nhà trường và học sinh; nghiên cứu giống như khoản nhà nước tăng cường đầu tư cho giáo dục và có thể tham khảo kinh nghiệm các nước khác.

Thông tin về kinh phí thực hiện Nghị quyết, Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Thành Trung cho biết, Bộ Tài chính nhận thức rõ đây là nhiệm vụ chung, sẽ tính vào tổng chi ngân sách chi thường xuyên cho ngành Giáo dục.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính, để bảo đảm hợp lý, bố trí đủ dự toán sẽ phải đánh giá, bổ sung đầy đủ số lượng học sinh từ mầm non đến phổ thông, trong đó có các học sinh công lập và hệ thống nằm ngoài công lập năm học 2024-2025. Bộ Tài chính đã phối hợp và đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo, đến nay đã có đánh giá, tổng hợp đầy đủ để trong Kỳ họp tới, Bộ Tài chính có cơ sở tính toán, bổ sung, bố trí trong dự toán.

Phát biểu kết luận Phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội ghi nhận, đánh giá cao sự nỗ lực, chủ động, tích cực của Chính phủ và Bộ Giáo dục và Đào tạo, Bộ Tài chính, các cơ quan, trong quá trình xây dựng dự thảo Nghị quyết, Thường trực Ủy ban Văn hóa-Xã hội của Quốc hội kịp thời tổ chức thẩm tra sơ bộ.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí với sự cần thiết ban hành Nghị quyết về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh công lập, dân lập, tư thục. Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị Chính phủ nghiên cứu, tiếp thu tối đa ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; báo cáo thẩm tra sơ bộ để hoàn thiện hồ sơ dự thảo Nghị quyết, trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 9.

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị Chính phủ chỉ đạo rà soát các đối tượng thụ hưởng chính sách và làm rõ cơ sở mở rộng, bổ sung trong Tờ trình và thiết kế các điều khoản phù hợp; nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế để tính toán phương thức phù hợp; đánh giá kỹ nguồn kinh phí thực hiện theo ý kiến của Bộ Tài chính.

3 trường hợp sinh viên sư phạm buộc phải hoàn trả học phí

 Sinh viên sư phạm đã hưởng chính sách nhưng không công tác trong ngành giáo dục sau 2 năm kể từ ngày tốt nghiệp, phải hoàn trả học phí và chi phí sinh hoạt.

Miễn học phí cho học sinh trường công lập từ năm học 2025-2026

Ngày 28/2, trong phiên họp Bộ Chính trị để kiểm điểm, đánh giá kết quả triển khai bước đầu tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị quyết định thực hiện miễn toàn bộ học phí cho học sinh từ mầm non đến hết trung học phổ thông công lập trên phạm vi cả nước. Thời điểm thực hiện từ đầu năm học mới 2025-2026 (tháng 9/2025 trở đi).

Đề xuất miễn học phí cho sinh viên giỏi ngành đường sắt tốc độ cao

Đại học Giao thông vận tải đề xuất miễn 50-100% học phí cho sinh viên khá, giỏi ở các chuyên ngành liên quan đường sắt tốc độ cao và đường sắt đô thị.