1. Tính cấp thiết của ý tưởng 

Trong lịch sử phát triển loài người đã trải qua 3 cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật và hiện nay chúng ta đang bước vào cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư tập trung chủ yếu vào sản xuất thông minh dựa trên các thành tựu đột phá trong công nghệ thông tin, công nghệ sinh học, công nghệ nano. Việt Nam với rất nhiều lợi thế về nguồn nhân lực, điều kiện tự nhiên, định hướng của Chính phủ, môi trường đầu tư…được cho là điểm sáng trong triển khai cuộc cách mạng lần này.

Trong những năm gần đây việc ứng dụng công nghệ thông tin vào khám, chữa bệnh luôn được ngành y tế quan tâm với mục đích theo dõi, thống kê, tuyên truyền, trao đổi thông tin chuyên ngành liên quan đến các hoạt động khám, chữa bệnh. Theo số liệu thống kê của Bộ Y tế và Bảo hiểm xã hội Việt Nam, trên cả nước có 12.719 cơ sở khám chữa bệnh (KCB) ký hợp đồng khám chữa bệnh bảo hiểm y tế với cơ quan Bảo hiểm xã hội, trong đó, 1.134 bệnh viện; 9.915 trạm y tế; 359 trung tâm y tế quận/huyện; 857 phòng khám đa khoa khu vực và tư nhân…Theo báo cáo đánh giá thực hiện ứng dụng công nghệ thông tin trong KCB và thanh toán bảo hiểm y tế của Bộ Y tế, đến 15-12-2016, cả nước có 12.653/12.719 cơ sở KCB thực hiện được kết nối liên thông dữ liệu, đạt 99,48%. Những ứng dụng của công nghệ thông tin phần nào đã hỗ trợ rất tích cực cho hoạt động KCB trong các cơ sở y tế như: Giảm thời gian chờ đợi của người bệnh; theo dõi được tần suất đi khám bệnh; bảo đảm tính chính xác, kịp thời của các thông tin; các bác sĩ chuyên khoa có thể hội chẩn về một trường hợp bệnh nhân từ nhiều nơi, nhiều lúc; cập nhật kịp thời số lượng sử dụng, tồn kho của thuốc và vật tư y tế; đào tạo, họp giao ban trực tuyến…

Sức khỏe là vấn đề mà mọi người rất quan tâm, nhất là trong điều kiện vật chất được nâng lên. Mặc dù công tác xã hội hóa về y tế được chú trọng, phát triển y tế tư nhân được tạo điều kiện, tuy nhiên nhu cầu về khám sức khỏe của người dân vẫn chưa được đáp ứng thỏa đáng. Nhiều bệnh viện, phòng khám luôn trong tình trạng quá tải, dẫn đến việc đi khám bệnh của người dân còn mất nhiều thời gian. Thủ tục đăng ký khám bệnh đã được đơn giản hóa những vẫn  phức tạp, chi phí khám chữa bệnh còn cao so với một bộ phận không nhỏ người dân… 

Từ những khó khăn, vướng mắc, bất cập trên dẫn đến người dân e ngại mỗi khi tiếp cận với các dịch vụ y tế để kiểm tra sức khỏe thường xuyên. Đứng trước nhu cầu thực tế của xã hội, chúng tôi đề xuất ý tưởng “Thiết kế phần mềm tin học tư vấn sức khỏe cộng đồng” với mong muốn sẽ cảnh báo một số thông tin, nguy cơ về sức khỏe và tư vấn cho người dân chủ động đến các cơ sở y tế kiểm tra tình trạng sức khỏe bản thân.

2. Nội dung ý tưởng

Căn cứ vào cơ cấu bệnh tật và phương pháp phát hiện dựa trên triệu chứng của người bệnh, kết quả cận lâm sàng để liên kết các dữ liệu lại với nhau dưới dạng sử dụng các thuật toán thống kê thành một thể thống nhất tạo thành phần mềm tin học.

* Số liệu đầu vào:

- Các triệu chứng của người bệnh (một triệu chứng có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh, nhưng khi kết hợp với các triệu chứng khác, tiền sử bệnh tật và kết quả khám cận lâm sàng sẽ loại trừ và khu trú lại ở những bệnh được máy tính phân tích cho là nguy cơ cao nhất).

- Thông tin về các cơ sở khám chữa bệnh trên địa bàn (Bệnh viện, phòng khám đa khoa, phòng khám chuyên khoa…) các thông tin về tên, địa chỉ, năng lực của đơn vị (danh mục kỹ thuật đã được phê duyệt), việc chấp hành các quy định của pháp luật trong khám bệnh, chữa bệnh.

- Thông tin cá nhân của người dân: Mỗi người dân sau khi khai sẽ được cấp một mã và có mật khẩu riêng để chủ động truy xuất, cập nhật thông tin khi có nhu cầu, cụ thể:

+ Thông tin chung: Họ và tên, ngày tháng năm sinh, giới tính, số chứng minh nhân dân (nếu có), chỗ ở hiện nay, nghề nghiệp (ghi cụ thể thời gian, công việc đã làm), tiền sử bệnh tật của bản thân và gia đình; người giám hộ (trong trường hợp người khai chưa đủ tuổi vị thành niên).

+ Thông tin cơ bản: Tiền sử bệnh tật của bản thân, chiều cao, cân nặng, nhóm máu, những bệnh truyền nhiễm đã mắc (viêm gan B, HIV…).

+ Kết quả khám chữa bệnh (nội dung này sẽ được cập nhật sau mỗi lần khám hoặc khi có các triệu chứng): Nội khoa (Tuần hoàn, Hô hấp, Tiêu hóa, Thận - Tiết niệu, Nội tiết, Cơ - xương - khớp, Thần kinh, Tâm thần); ngoại khoa; sản phụ khoa (đối với nữ); mắt; Tai - Mũi - Họng; Răng - Hàm - Mặt; da liễu; các kết quả chụp Xquang, siêu âm, nội soi, xét nghiệm… hoặc các triệu chứng như: Sốt (bao nhiêu độ), vàng da, vàng mắt, màu nước tiểu, màu phân, mệt mỏi, chán ăn, rối loạn tiêu hoá, đau bụng (chỉ rõ vùng đau), đau khớp, mẩn ngứa, mề đay, lở miệng, mụn nhọt, chảy máu mũi, chảy máu chân răng, dễ bị bầm tím, cổ trướng, phù; những điểm bị đau, vị trí có khối u, các triệu chứng về viêm âm đạo, viêm cổ tử cung, viêm vùng chậu, viêm phần phụ…

* Số liệu đầu ra:

- Căn cứ các thông tin khai ở đầu vào phần mềm sẽ xử lý các số liệu và chỉ ra cho người bệnh về tình trạng sức khỏe và nguy cơ có thể mắc những bệnh gì để người bệnh có thể lựa chọn nội dung khám bệnh.

- Căn cứ địa điểm chỗ ở hiện tại của người bệnh để tư vấn nên đến cơ sở nào khám và điều trị bảo đảm trên các nguyên tắc: Đúng tuyến khi khám chữa bệnh bằng BHYT, quyền lợi của người dân, tiết kiệm, hiệu quả, đơn vị có đủ năng lực để thực hiện theo yêu cầu, đơn vị có uy tín (không vi phạm hoặc vi phạm không nghiêm trọng trong khám chữa bệnh).

3. Phương pháp triển khai thực hiện ý tưởng

- Nghiên cứu kỹ mô hình bệnh tật, thống kê đầy đủ các triệu chứng của từng loại bệnh qua các tài liệu chính thống của các cơ sở đào tạo và các công trình nghiên cứu khoa học đã được công bố.

- Lựa chọn hệ quản trị để xây dựng phần mềm phải mang tính phổ thông: Có thể sử dụng trên các cấu hình của máy tính (từ Office 2003 đều có thể cài đặt và sử dụng), các máy điện thoại thông minh (Smartphone) sử dụng các hệ điều hành khác nhau như: Canonical, Mozilla, Jolla, BlackBerry, Sailfish, Firefox, Tizen, Windows Phone, Android… đều có thể cài đặt và sử dụng.

- Phần mềm có thể lựa chọn ngôn ngữ để sử dụng như (tiếng Việt, tiếng Anh, tiếng Pháp, tiếng Trung) dễ sử dụng, phù hợp với trình độ hiểu biết về tin học của người dân.

- Dễ chỉnh sửa, bổ sung nội dung cho phù hợp và đáp ứng với mô hình bệnh tật, bổ sung các bệnh mới.

- Dữ liệu nhỏ, dễ chuyển tải dữ liệu đến đơn vị có nhu cầu sử dụng; giao diện phù hợp với mục đích sử dụng.

- Sử dụng miễn phí: Sau khi hoàn chỉnh phần mềm đăng tải, tuyên truyền website của cơ quan quản lý (Sở Y tế tỉnh Bắc Giang, Bộ Y tế) và các nhà mạng (Vinaphone, Viettel, Mobiphone…) để mọi người có nhu cầu chủ động tải về, cài đặt và ứng dụng tại gia đình.

4. Tính khả thi, khả năng áp dụng và nhân rộng ý tưởng

Qua nghiên cứu nhu cầu, sự quan tâm của người dân và thực tế việc sử dụng các thiết bị máy vi tính, điện thoại thông minh thì ý tưởng trên hoàn toàn có tính khả thi và được nhiều người quan tâm bởi các lý do:

- Có điều kiện tải về trực tiếp các thiết bị (máy vi tính, điện thoại thông minh) mà gần như gia đình nào cũng có, ngày nào cũng sử dụng.

- Việc tải phần mềm và sử dụng hoàn toàn miễn phí.

- Kết quả chỉ mang tính chất tham khảo, định hướng sau đó sẽ đi khám và được tư vấn đến địa chỉ khám sức khỏe bảo đảm quyền lợi, uy tín.

5. Dự kiến hiệu quả (về khoa học, về kinh tế và hiệu quả xã hội) của ý tưởng khi triển khai

Với ý tưởng mới này có thể nói sẽ hội đủ mọi hiệu quả về khoa học, kinh tế và xã hội, cụ thể:

a) Về khoa học: 

- Đây là ý tưởng phù hợp với dự báo về cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư của thế giới và cụ thể hóa chủ trương của Đảng, Nhà nước trong việc ứng dụng công nghệ thông tin cũng như Chỉ thị số 02/CT-BYT ngày 25-02-2009 của Bộ Y tế về việc đẩy mạnh ứng dụng và phát triển công nghệ thông tin trong ngành y tế.

b) Về kinh tế: 

- Được ứng dụng rộng rãi đối với tất cả mọi người, mọi tầng lớp trong xã hội vì sử dụng được trên hầu hết các thiết bị thông tin (máy tính, điện thoại).

- Khi mọi người cung cấp chính xác các thông tin theo yêu cầu (thông tin cá nhân, kết quả khám chữa bệnh) sẽ được cung cấp số liệu về thực trạng sức khỏe cũng như cảnh báo những nguy cơ (nếu có) như vậy phần nào cũng hạn chế nguy cơ đột quỵ, tai biến, ung thư… do được đi khám kịp thời.

- Phần mềm hướng dẫn, tư vấn cho người bệnh đến được cơ sở y tế có đủ điều kiện khám chữa bệnh, bảo đảm quyền lợi được hưởng (vì đã thực hiện thông tuyến khám sức khỏe) như vậy sẽ giảm được chi phí đi lại cho người dân.

c) Về xã hội: 

Cập nhật thường xuyên kết quả khám bệnh và lưu giữ kết quả trong nhiều năm do vậy mỗi người đều có thể truy xuất để tìm hiểu quá trình diễn biến của các thông số về sức khỏe của bản thân. Điều này rất có ý nghĩa khi sau nhiều năm thống kê lại kết quả sẽ cho thấy nguy cơ mắc các bệnh mãn tính (huyết áp, tiểu đường, tim mạch, ung thư…) và từ đó sẽ tự điều chỉnh chế độ ăn, sinh hoạt, luyện tập cho hợp lý.