Ông Lường Văn Cảnh (bên trái) và cán bộ khuyến nông xã Tân Sơn kiểm tra vườn vải đang chuẩn bị thu hoạch.

Những ngày này, khi vụ thu hoạch vải thiều ở các xã vùng thấp của huyện Lục Ngạn cơ bản đã kết thúc, tại xã vùng cao Tân Sơn vẫn diễn ra sôi động. Năm nay, do điều kiện thời tiết không thuận lợi, rét ít ở đầu vụ và nắng hạn kéo dài trong thời kỳ quả non nên ảnh hưởng rất nhiều đến năng suất và chất lượng quả vải thiều của xã Tân Sơn nói chung, gia đình ông Lường Văn Cảnh ở thôn Hóa nói riêng. Để chăm sóc vườn vải thiều rộng 1,5 ha có 300 cây cho thu hoạch trong điều kiện thời tiết khá khắc nghiệt, ngoài áp dụng quy trình chăm sóc vải thiều VietGAP, vợ chồng ông Cảnh còn phải ngày đêm máy nước giếng khoan tưới cho cây. 

Với sự nỗ lực đó, vụ này vườn vải nhà ông Cảnh ước cho thu hoạch từ 8- 10 tấn quả. Tuy quả vải không to bằng năm trước nhưng mẫu mã khá đẹp, vị ngọt đậm, được khách hàng ưa chuộng nên tiêu thụ thuận lợi, giá bán cao hơn nhiều so với mọi năm. Khi chúng tôi đến thăm, gia đình ông Cảnh đã thu hoạch và tiêu thụ được 2 tấn quả, giá bán thấp nhất 19 nghìn đồng/kg, cao nhất 55 nghìn đồng/kg. Ông Cảnh phấn khởi cho biết, đây là năm vải thiều bán được giá cao kỷ lục, chưa năm nào bán vải thiều lại thu về được nhiều tiền như năm nay. Hiện nay giá vải thiều đã giảm nhưng vẫn được bình quân hơn 30 nghìn đồng/kg.

Gần đó, gia đình ông Lường Văn Sơn cũng đang tranh thủ thời tiết thuận lợi, huy động nhân lực thu hoạch vải thiều. Ông Sơn cho biết vườn vải nhà mình có 130 cây to, vụ này do bị mất mùa nên sản lượng chỉ đạt khoảng 4 tấn quả, bằng một nửa so với năm trước nhưng bù lại việc tiêu thụ vải thuận lợi và bán với giá từ 28- 55 nghìn đồng/kg, cao hơn gấp đôi so với năm ngoái.

Xã Tân Sơn hiện có 6.655 ha vải thiều, trong đó có 16,2  ha được sản xuất theo quy trình VietGAP tập trung ở 5 thôn gồm: Hóa, Hả, Nà Ruông, Đồng Rau và Mòng A. Năm nay, vải thiều của xã cũng mất mùa, sản lượng chỉ đạt 2.400 tấn quả, giảm gần một nửa so với vụ trước. Hiện cán bộ  khuyến nông xã quan tâm hướng dẫn người dân tập trung chăm sóc nhằm nâng cao năng suất, chất lượng quả vải, bởi đây là cây ăn quả chủ lực của địa phương. Khuyến cáo người dân ghép chuyển đổi một phần diện tích vải thiều chính vụ sang giống vải chín sớm để kéo dài thời gian thu hoạch.

Do điều kiện thời tiết và đất đai của các xã vùng cao huyện Lục Ngạn có nhiều khác biệt so với xã vùng thấp nên quả vải thiều nơi đây chín muộn hơn từ 10 - 15 ngày. Cùng đó, kỹ thuật thâm canh vải thiều của bà con các xã vùng cao như Tân Sơn, Cấm Sơn, Hộ Đáp… ngày càng tiến bộ, nhất là việc áp dụng tốt quy trình chăm sóc vải thiều theo tiêu chuẩn VietGAP nên chất lượng, mẫu mã quả vải không ngừng được nâng cao: Quả vải to đều, chín đỏ đẹp, vị ngọt đậm và vỏ dày hơn, rất thuận tiện trong khâu vận chuyển. Vì vậy, những năm gần đây, thương hiệu vải thiều muộn vùng cao Lục Ngạn đã nổi tiếng. Phố Chợ xã vùng cao Tân Sơn trở thành trung tâm tiêu thụ vải thiều muộn trong khu vực.

Thời điểm này, vụ thu hoạch vải thiều ở các xã vùng thấp của huyện Lục Ngạn cơ bản đã kết thúc nhưng không khí thu hoạch và tiêu thụ vải thiều tại xã Tân Sơn vẫn diễn ra sôi động. Dự kiến đến 20-7, bà con nơi đây sẽ cơ bản thu hoạch xong diện tích vải muộn. Trên khắp các tuyến đường dễ dàng nhận thấy cảnh mua bán vải thiều của chủ cân hàng và vận chuyển bằng xe ô tô tải loại 2,5 tấn. Theo số liệu ước tính có khoảng 100 ô tô tải loại này thường xuyên chạy dọc các tuyến đường trong xã thu mua vải thiều; ngoài ra tại khu vực phố Chợ xã Tân Sơn thường xuyên có từ 8 - 10 điểm thu mua vải thiều từ 8 tấn/ngày trở lên để mang đi tiêu thụ tại Trung Quốc và khắp các tỉnh, thành trong nước.

Đức Thọ - Quỳnh Nga