Nỗ lực xây dựng môi trường sống không khói thuốc
BẮC GIANG - Từ khi Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá có hiệu lực (ngày 1/5 /2013) đến nay, công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá được chính quyền các cấp, lãnh đạo các ban, ngành, đoàn thể, nhà trường trên địa bàn tỉnh quan tâm thực hiện nghiêm túc, đồng bộ, tạo sự chuyển biến trong nhận thức và hành động của các cấp, các ngành và Nhân dân.
UBND tỉnh kiện toàn ban chỉ đạo, ban hành kế hoạch tổ chức triển khai các hoạt động tuyên truyền và thực thi các quy định của Luật, hưởng ứng Ngày thế giới không thuốc lá 31/5 và Tuần lễ Quốc gia không thuốc lá 25 - 31/5 hằng năm; phân công nhiệm vụ cụ thể cho các cơ quan, đơn vị liên quan trong việc thực thi Luật trên địa bàn tỉnh. Các cơ quan chức năng và các ban, ngành, đoàn thể đã phối hợp tích cực trong thực thi Luật, nhất là phối hợp liên ngành trong công tác tập huấn, tuyên truyền, kiểm tra, giám sát. Quỹ Phòng, chống tác hại của thuốc lá - Bộ Y tế quan tâm hỗ trợ về công tác truyền thông và chuyên môn nghiệp vụ.
![]() |
Cán bộ công đoàn phát tờ rơi tuyên truyền xây dựng môi trường làm việc văn minh, an toàn, không khói thuốc cho công nhân Công ty trách nhiệm hữu hạn Hanoi Sungho Electronics, Cụm công nghiệp Hợp Thịnh (Hiệp Hòa). |
Xây dựng cơ quan, trường học không khói thuốc
Nhiều cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh đã tích cực xây dựng cơ quan, đơn vị không thuốc lá và thực hiện các quy định của Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá tại nơi làm việc. Người đứng đầu cơ quan, tổ chức, địa phương quan tâm đưa nội dung này vào kế hoạch hoạt động hằng năm, đưa quy định không hút thuốc lá tại nơi làm việc vào quy chế nội bộ. Đặc biệt, công tác truyền thông phòng, chống tác hại của thuốc lá trong học sinh, sinh viên được triển khai tích cực tại các trường học trên địa bàn tỉnh, nhất là các trường trung học cơ sở, trung học phổ thông.
Các mô hình được quan tâm xây dựng như: “Nơi làm việc không khói thuốc lá”; “Cơ sở y tế không thuốc lá”; “Trường học không thuốc lá” giữ cho môi trường làm việc, học tập trong lành; gắn tiêu chí xây dựng môi trường làm việc không khói thuốc với xét công nhận cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp đạt chuẩn văn hóa.
Điển hình như Liên đoàn Lao động tỉnh triển khai mô hình “Nơi làm việc không khói thuốc lá” từ tháng 7/2016. Các mô hình xây dựng dựa trên 7 tiêu chí đánh giá gồm: Công đoàn cơ sở có ban chỉ đạo; có kế hoạch xây dựng mô hình; công nhân, viên chức, lao động cam kết không hút thuốc hoặc hút thuốc đúng nơi quy định; có hệ thống biển báo không hút thuốc và hình ảnh khuyến cáo về tác hại của thuốc lá treo trong phòng họp, phòng làm việc, phòng ăn, hành lang và các khu vực công cộng; có các biện pháp tuyên truyền hiệu quả; đưa vào quy chế cơ quan để đánh giá thi đua; có kết quả thực tế sau thời gian triển khai mô hình.
Theo đồng chí Nguyễn Mạnh Hùng, Phó Chủ tịch Liên đoàn Lao động tỉnh, đến nay, Liên đoàn Lao động 10 huyện, thị xã, thành phố đã xây dựng 300 mô hình; các công đoàn ngành, công đoàn cơ sở trực thuộc Liên đoàn Lao động tỉnh đã triển khai đến 100% đơn vị trực thuộc để nhân rộng.
Đa dạng cách thức truyền thông
Sự tham gia tích cực của các cơ quan truyền thông của tỉnh đã góp phần giảm tỷ lệ người hút thuốc lá tại tỉnh Bắc Giang cũng như trong cả nước. Hiện nay, công tác truyền thông được thực hiện tích cực dưới nhiều hình thức: Truyền thông trực tiếp, tư vấn, tuyên truyền tại các trường học, các sự kiện, hoạt động ngoại khóa hướng tới đối tượng thanh, thiếu niên. Truyền thông gián tiếp thông qua tranh, ảnh, tờ rơi, băng rôn, pano, phát sóng trên Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh, đài các huyện, thị xã, thành phố. Báo Bắc Giang đăng nhiều tin, bài, trang chuyên đề, mở chuyên mục ở báo in, báo điện tử. Nội dung tập trung vào tác hại của thuốc lá, đặc biệt là tác hại của các loại thuốc lá mới (thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng); xây dựng môi trường không khói thuốc, các địa điểm cấm hút thuốc, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức trong phòng, chống tác hại của thuốc lá.
Công tác truyền thông về tác hại của thuốc lá có sự phối hợp chặt chẽ của nhà trường, cơ quan công an, tổ chức Đoàn thanh niên, cơ quan y tế. Điển hình như các trường học trên địa bàn thành phố Bắc Giang, thị xã Việt Yên, huyện Tân Yên, Lục Nam, Lạng Giang ... Giai đoạn 2022-2024, Huyện đoàn Tân Yên phối hợp với cơ quan công an, các trường trung học phổ thông trên địa bàn tổ chức các buổi ngoại khóa với chủ đề phòng, chống ma túy, phòng, chống tác hại của thuốc lá thế hệ mới trong thanh, thiếu niên với gần 4 nghìn lượt đoàn viên thanh niên học sinh tham gia.
Nâng cao ý thức bảo vệ sức khỏe Nhân dân
Mặc dù đã đạt nhiều kết quả song người hút thuốc lâu năm cai thuốc lá rất khó, bởi nghiện chất nicotin hình thành do thói quen được lặp đi lặp lại trong thời gian dài. Việc quản lý thuốc lá thế hệ mới (thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng) vẫn gặp thách thức, đặc biệt là giới trẻ đứng trước nguy cơ mới về sức khỏe và những vấn đề về lối sống, an ninh trật tự liên quan đến việc sử dụng thuốc lá điện tử có pha trộn chất kích thích, chất ma túy.
Việc xử phạt hành vi hút thuốc ở địa điểm cấm hút thuốc lá còn nhiều bất cập, dẫn đến hiệu quả giáo dục, răn đe thấp, tình trạng hút thuốc lá nơi công cộng như bến xe, thậm chí trong khuôn viên bệnh viện, trường học, nơi làm việc… vẫn diễn ra. Theo quy định tại Nghị định số 117/2020/NĐ-CP thì thanh tra y tế, quản lý thị trường, chiến sĩ công an nhân dân đang thi hành công vụ và chủ tịch UBND cấp xã có thẩm quyền xử phạt hành chính đối với hành vi hút thuốc lá tại địa điểm cấm, với mức xử phạt từ 100 nghìn đồng đến 300 nghìn đồng. Thực tế cho thấy, lực lượng có thẩm quyền xử phạt như trên không thể thường xuyên kiểm tra, phát hiện, xử lý các hành vi hút thuốc lá nơi công cộng, không có trang thiết bị, kinh phí phục vụ tuần tra, hoạt động, không giao quyền xử phạt cho bất cứ cá nhân, tổ chức nào thực hiện tại cộng đồng.
Cùng đó là sự nể nang khi bắt gặp hành vi hút thuốc nơi công cộng. Rất ít người nhắc nhở khi thấy hành vi hút thuốc lá tại nơi công cộng. Tại các nhà hàng, khách sạn - nơi kinh doanh dịch vụ, việc áp dụng Luật cũng gặp khó khăn bởi tâm lý nể nang, ngại va chạm và mất lòng khách của người quản lý và đội ngũ nhân viên phục vụ.
Nguyên nhân nữa là người dân tiếp cận với các sản phẩm thuốc lá rất dễ dàng, giá rẻ. Tại các đại lý kinh doanh lớn đến các cửa hàng nhỏ, quán nước vỉa hè từ thành phố tới khu vực nông thôn thuốc lá vẫn được bán công khai. Nhiều hộ kinh doanh cho rằng quy định cấm bán thuốc lá cho người dưới 18 tuổi khó thực hiện bởi chủ cửa hàng khó nhận biết đối tượng mua đã đủ tuổi hay chưa.
Theo kết quả một cuộc điều tra do Sở Y tế thực hiện tại thành phố Bắc Giang năm 2024, tình hình sử dụng thuốc lá có chiều hướng tăng ở nhóm đối tượng học sinh từ 13 - 15 tuổi. Nhóm này chủ yếu sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá dạng mới bởi thuốc lá điện tử được thiết kế nhiều hình dạng, hương thơm hấp dẫn cùng những lời quảng cáo hút thuốc lá điện tử không gây hại, sành điệu đã đánh trúng tâm lý của tuổi mới lớn.
Không chỉ đối với người dân mà tại nhiều cơ quan, đơn vị vẫn còn một số lãnh đạo hút thuốc tại cơ quan, công sở, gây khó khăn cho việc triển khai Luật tại chính cơ quan, đơn vị, dẫn đến việc tuyên truyền, phổ biến cho cấp dưới ít hiệu quả.
Theo Điều 12 của Nghị định 77/2013/NĐ-CP hướng dẫn thi hành Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá, Bộ Y tế có trách nhiệm tổ chức triển khai và hướng dẫn hoạt động cai nghiện, tư vấn cai nghiện thuốc lá song việc này chưa được quan tâm tổ chức thực hiện, người dân không biết địa chỉ cơ sở y tế nào tổ chức cai nghiện thuốc lá, chưa tiếp cận được dịch vụ này từ cơ sở y tế.
Để công tác phòng, chống tác hại của thuốc lá có hiệu quả, chính quyền các cấp tiếp tục tập trung chỉ đạo, quán triệt các sở, ban ngành, đoàn thể, trên địa bàn tỉnh thực thi nghiêm túc Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá nhằm giảm tỷ lệ sử dụng thuốc lá trong nhóm người từ 15 tuổi trở lên; giảm tỷ lệ tiếp xúc thụ động với khói thuốc lá tại nơi làm việc, nhà hàng, khách sạn.
Tăng cường các biện pháp ngăn ngừa việc sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha và các sản phẩm thuốc lá mới khác trong cộng đồng theo đúng nội dung chỉ đạo tại Nghị quyết số 173/2024/NQ-QH ngày 30/11/2024 của Quốc hội "Cấm sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, chứa chấp, vận chuyển, sử dụng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, các loại khí, chất gây nghiện, gây tác hại cho sức khỏe con người từ năm 2025".
Đẩy mạnh tuyên truyền Luật Phòng, chống tác hại của thuốc lá tới người dân. Trong đó, ngành y tế tăng cường truyền thông cộng đồng về tác hại của thuốc lá, cung cấp thông tin về tác hại của thuốc lá cho cộng đồng nhằm hạn chế việc sử dụng thuốc lá của người dân, nâng cao ý thức bảo vệ sức khỏe. Các cơ quan, đơn vị có biện pháp cụ thể để thực hiện nghiêm quy định không hút thuốc lá trong cơ quan. Xây dựng môi trường không thuốc lá triệt để, nhất là tại cơ sở y tế và trường học.
Ý kiến bạn đọc (0)