Năm tháng dần trôi. Tôi không biết chị có chờ đợi tôi hay không, nhưng tôi đã quên đi lời hẹn ước năm nào với chị trong một buổi chiều đầu mùa mưa, khi tôi và chị đứng ở đầu xóm. Vừa dứt một đợt mưa, bầu trời còn đục ngầu và đất dưới chân vẫn còn ẩm ướt. Chúng tôi nhìn ra sông. Chiếc đò nhỏ lênh đênh trên sông vắng. Tôi thỏ thẻ, cố kìm lòng để nước mắt không bật ra. Vì tôi biết nếu không kìm nén thì tôi sẽ khóc. Chuyến đi này có lẽ sẽ là dài nhất trong chừng ấy năm cuộc đời tôi.

Minh hoạ.: TQ.

- Chị Thà đợi em ha. Khi nào cầu xây xong, em về!… Em hứa là em sẽ về…

Tôi lặp lại lần nữa, dẫu tôi chẳng biết là chị có đợi tôi hay không.

Chị tôi gật đầu, cười hiền:

- Chắc chắn rồi!

Gió thổi phồng mái tóc chị bay bay trong gió.

*

Tôi ít hơn chị Thà tám tuổi. Khi tôi còn là một đứa con nít, chiều chiều hay ra bờ ruộng ngồi vọc rong đuôi chó đợi ba về, thì chị tôi đã là một thiếu nữ mười bảy, mười tám, tóc dài, dáng cao thanh tú. Tôi thích ngắm nhìn cái dáng yêu kiều, thướt tha của chị. Những hôm ba chưa về, tôi thường ra bến đò chơi với chị, ngồi trước mũi đò nhẩn nha nhai ổi non chát xít. Chị tôi ngồi sau đò, tay vân vê bàn chân trắng nõn đang khẽ chạm xuống làn nước sông trong mát của quê hương mình, chị khen: “Út lớn quá, chẳng mấy chốc sẽ cao bằng chị!”. Được chị khen, tôi ngại đỏ mặt, vờ ném trái ổi non xuống sông. Con cá nghe tiếng động vọt lên mặt nước rồi lặn tít mù vào đáy nước.

- Chị Thà cũng lớn, cũng đẹp hơn năm ngoái!

- Chẳng biết! Chị đưa đò suốt, có để ý gì đến mình đâu. Nắng rám, tay chai. Làm gì mà sướng được như Út?

Tôi phụng phịu. Chị không tin lời tôi. Song, chị đẹp thật! Mười bảy, mười tám, mặt chị sáng như trăng rằm, tóc chị đen dài và bay bay mỗi khi gió sông thổi vào mát rượi. Tôi thích nhất cái cảm giác được ngồi bên chị Thà trên chiếc đò nhỏ rồi hai chị em lang thang khắp dòng sông này, giữa mùa lục bình trổ bông tím ngát. Cảnh quê, người quê sao mà thấy thương da diết. Tôi và chị nói với nhau biết bao câu chuyện, từ chuyện hồi năm hai chị em còn bé xíu, còn tắm mưa, tắm sông; cho đến những chuyện chưa xảy ra trong thực tại, nó nằm ở quá khứ, một quá khứ xa mờ, mơ hồ, không rõ… Đó là khi hoàng hôn buông xuống miền quê mà chúng tôi đem lòng yêu suốt một thời trẻ trung, bồng bột và có lẽ về sau cũng sẽ xem quê như một phần máu thịt của mình…

Ba nói, mẹ tôi mất từ khi tôi mới vừa mở mắt chào đời. Tôi thấy lạ! Người mất thường có mộ phần để thỉnh thoảng con cái họ sẽ ghé qua nhổ cỏ, trồng ít hoa, nói dăm ba câu với mây trời. Còn mẹ tôi thì không có mộ! Sau này tôi mới biết, mẹ tôi không mất như ba vẫn nói. Mẹ tôi rời quê đi sau mùa mưa dầm cách đây lâu lắm, chỉ vì mẹ thấy chốn này không phù hợp với mẹ. Chốn này buồn bã, tiêu điều và ít nhiều vẫn còn nghèo khó.

Ngay cả chiếc cầu qua sông cũng không có. Xóm như bị cô lập bên này, cách bên kia một dòng sông rộng có lục bình nở bông tím buồn cả một quãng sông quê. Đó là những gì bà ngoại kể cho tôi nghe trong cái đêm tôi sang nhà ngoại ngủ. Ba tôi không lấy thêm vợ khác, dù bà ngoại tôi đã mở lời. Ba nói lấy vợ chi cho khổ, ở vậy nuôi tôi. Nói thì nói vậy chứ tôi biết ba vẫn còn thương mẹ tôi nhiều lắm! Ba thương mẹ như con nước thương quãng sông quê này, vì thương nên nước vẫn chảy suốt đêm suốt ngày, vẫn che chở cho vùng quê yên bình qua bao biến động.

Tôi lớn lên trong nỗi thiếu thốn tình mẹ. Gần mười năm trời, tôi chưa một lần được cảm giác mẹ bế bồng, chăm bẵm, dỗ dành, thương yêu, chiều chuộng. Ba thương tôi vô bờ. Cái gì ba cũng dành cho tôi cả! Ba là bờ vai vững chắc để tôi tựa vào. Vậy mà, tình cảm của ba vẫn không sao bù đắp được nỗi thiếu thốn tình mẹ của tôi. Đêm tôi nằm xoay mặt vào vách nhà. Hương đất quê, hương ruộng đồng ngoài kia thoảng vào trong nhà vừa thơm, vừa gợi cho tôi nhớ đến một miền ký ức xa xăm nào đó. Tôi nhớ mẹ tôi da diết! Dù tôi chưa được gặp mẹ, được ôm ấp mẹ, được mẹ vỗ về một lần nào trong đời. Tôi nằm co ro, ba hỏi thì tôi vờ nói lạnh. Ba kéo chăn trùm ngang cổ tôi, nói tôi ngủ đi để sớm mai còn thức dậy đi học. Tôi suy nghĩ vẩn vơ một lúc rồi chìm sâu vào giấc mơ êm đềm…

*

Có lần, tôi mường tượng chị Thà chính là mẹ của tôi!

Đó là một buổi trưa đi học về, cơm nước xong, tôi ra đò chị Thà nằm trong khoang. Chiếc đò đậu dưới bóng mát của cây sầu đông chưa vào mùa thay lá. Tôi gối đầu trên chiếc áo khoác cuộn tròn của chị, thiu thiu ngủ. Bên tôi, chị ngồi phe phẩy quạt. Tay chị quạt đều đều, một cảm giác sảng khoái và mát rượi vây lấy tôi. Tôi thấy mình như được một đám mây vô hình nào đó nâng lên, bềnh bồng bay qua bao miền cỏ hoa, qua dòng sông có lục bình trổ bông tím ngát. Cảm giác đó chưa bao giờ tôi có được, nó khác với những đêm tôi nằm một mình trong căn nhà cũ đợi ba từ ngoài ruộng trở về, người ba ướt sũng và run lên vì lạnh. Và tôi thấy ai đó, tựa hồ là mẹ của tôi đang ngồi vén từng sợi tóc lòa xòa trước trán tôi. Tôi chụp tay mẹ lại, thảng thốt gọi:

- Mẹ ơi! Mẹ! Đừng bỏ con, mẹ! Con thương nhớ mẹ vô bờ.

Mẹ tôi mỉm cười, mắt mẹ sóng sánh nước. Tôi trườn vào lòng mẹ để được mẹ âu yếm, vỗ về. Tôi hít lấy hít để hương thơm hoa cau, hoa bưởi thoang thoảng từ chiếc áo màu hoa sầu đông của mẹ tôi. Mẹ trìu mến nhìn tôi, ngọt ngào:

- Út của mẹ! Từ nay mẹ sẽ ở với Út, mẹ không đi đâu nữa!

Tôi gật đầu lia lịa mà nước mắt chứa chan. Tôi nắm chặt lấy bàn tay mẹ mình mà cảm nhận được đôi tay mềm. Đôi tay người phụ nữ mà ba thương, ba đợi đến tận bây giờ vẫn chưa chịu đi thêm bước nữa. Tôi mơ màng trong cơn mộng mị. Chợt có cảm giác ai đó đang vỗ vỗ vào má mình, khe khẽ:

- Út ơi! Út ơi… Dậy đi em! Tỉnh dậy đi Út!

Tôi mở mắt. Chập chờn trước mắt tôi là hình ảnh của chị Thà đang ngồi trong khoang đò, vẻ mặt đầy nỗi âu lo. Chị Thà nhìn tôi đăm đăm:

- Út mơ thấy gì mà khóc, mà cười, mà nắm tay chị chặt dữ vậy Út?

Tôi hốt hoảng. Mặt tôi chín đỏ. Hóa ra, người mẹ mà tôi vừa nắm tay, những mong được âu yếm, vỗ về… lại chính là chị Thà của tôi. Tôi dụi dụi hai mắt, ngồi dậy. Định hình lại mình, tôi trườn ra khỏi khoang đò, ngồi khóc thút thít như một đứa trẻ. Chị tôi không nói gì, chỉ nhìn tôi rồi khẽ khàng lau đi những giọt nước mắt chảy dài trên gò má của tôi. Sau lần đó, hơn mươi ngày tôi không gặp chị Thà, không ra bến đò của chị chơi như mọi khi và cũng chẳng í ới gọi chị bảo rằng sầu đông đã ra hoa trắng xóa cả bờ bên này. Tôi vẫn lặng lẽ đi về trên con đường nhỏ của quê hương thoảng hương cây cỏ, hương đất lành, hương phù sa sông nước…

*

Ba tôi quyết định rời quê. Một quyết định đầy táo bạo. “Ở lại, con cực mà thằng Út cũng chẳng có tương lai!” - Ba tôi nói vậy với bà ngoại hôm ba dẫn tôi sang thăm bà, báo tin cho bà và chào bà để hai ba con chuẩn bị một chuyến đi dài. Ngoại tôi buồn lắm! Ngoại vẫn muốn tôi ở quê vì tôi phần nào gợi lại những ký ức về mẹ trong bà ngoại. Tận sâu, ngoại tôi vẫn thương mẹ tôi nhiều, dù mẹ tôi lỗi đạo. Song, ngoại vẫn đồng ý để hai ba con lên thành phố mà bắt đầu một cuộc sống mới. Bởi đúng như ba nói, đi thì tôi mới có tương lai. Mọi việc đã thu xếp xong xuôi. Chiều mùa mưa, tôi ra bến đò thăm chị Thà lần cuối trước khi rời quê lên phố.

- Trời ơi, Út! Bất ngờ quá! Em không báo cho chị hay sớm. Chị không biết tặng gì để em mang đi lên phố. Chị quê mùa quá!

Tôi cười mà nước mắt rưng rưng:

- Chị Thà đừng tặng em gì cả! Chỉ cần chị vẫn nhớ em. Bao giờ cầu xây xong, em về thăm quê, thăm chị. Khi đó, chị đừng có quên em ha.

Làm sao mà tôi quên được chị Thà, quên được chiếc đò nhỏ chòng chành, quên được dòng sông có bông lục bình tím ngát và những mùa sầu đông thay lá, ra hoa?… Ngày tôi đi, có bà ngoại và chị Thà ra đầu xóm tiễn chân tôi. Ba ngoái lại, tôi ngoái lại nhìn. Ba vẫy tay, rồi nói khẽ vào tai tôi:

- Đi thôi con!

Tôi “Dạ” ngoan ngoãn… Hai ba con bước đi. Quê lùi lại sau lưng. Quê lùi xa vào ký ức…

*

Đến tận bây giờ, tôi vẫn chưa có dịp quay về thăm chị của tôi. Ngoại tôi ngủ yên trong lòng đất ấm áp của quê mình. Mộ ngoại có cỏ phủ đầy, có người đàn bà ngày xưa bỏ ngoại, bỏ quê mà đi, thi thoảng lại quay về nhổ cỏ, trồng hoa quanh mộ ngoại. Tôi ngày một trưởng thành, còn ba tôi ngày một già đi, tóc phai màu sương nắng. Đời kiến trúc sư đưa tôi đi nhiều nơi, xây nhiều cây cầu, ngôi nhà… nhưng tôi vẫn chưa thể xây được chiếc cầu bắc qua con sông quê mình. Con sông có màu tím của bông lục bình và có mùa sầu đông ra hoa trắng xóa. Một ngày chợt nhớ quê thiết tha, tôi hỏi ba:

- Ba ơi! Mình về quê chơi, ba ha.

Ba nhìn tôi hồi lâu, rồi rủ rỉ:

- Ừ! Ba cũng nhớ quê lắm!

Lúc đó, tôi tự hỏi không biết ba nhớ quê hay ba nhớ người quê, hay ba nhớ một người đã bỏ ba mà đi từ lâu nhưng ba vẫn đợi chờ, mong ngóng… Còn tôi, tôi vẫn nhớ một người con gái ngày xưa hay đưa đò ở bến sông quê mình. Người con gái đó chắc giờ đã ấm êm trong gia đình nhỏ, trong hạnh phúc riêng. Nhưng chắc chắn rằng, chuyến đò xưa, dòng sông xưa, cơn mưa đầu mùa xưa và những mùa sầu đông xưa cũ… vẫn còn vẹn nguyên trong tâm tưởng.