Khí chất Hùm thiêng Yên Thế trên chiến trường Quảng Ngãi
Tạm biệt quê hương lên đường cứu nước
Một địa điểm gắn với chiến thắng oanh liệt của Trung đoàn 21 từ ngày đầu là Điểm cao 62- Đông Giáp, nay thuộc thôn Bình Bắc, xã Tịnh Bình, huyện Sơn Tịnh. Hiện nay, di tích chiến thắng này đã được dựng bia gắn với tên tuổi của Trung đoàn 21.
Điểm cao 62 là tên gọi dùng trong bản đồ UTM chỉ một ngọn đồi chiến lược cao 62 m hình chóp nón nằm giữa thôn Bình Bắc, xã Sơn Châu (nay là xã Tịnh Bình). Đây là vị trí khống chế đối với các khu vực xung quanh, là khâu liên kết giữa điểm cao 97, Đồi Chùa với dãy Cà-Ti, hình thành một tuyến chia cắt khu vực chiến đấu.
Điểm cao 62 được bao bọc bởi cánh đồng thôn Bình Bắc yên bình. |
Chấp hành mệnh lệnh, Trung đoàn Đề Thám tiến hành đánh chiếm Điểm cao 62. Trận đánh ác liệt kết thúc lúc 5 giờ ngày 5/3/1966. Tiểu đoàn 1, Trung đoàn 2, Sư đoàn 3 lính thuỷ đánh bộ Mỹ bị tiêu diệt gần hết. Bị mất gần hết 2 tiểu đoàn sau một ngày chiến đấu, quân địch cay cú tiếp tục đánh lên điểm cao 62 và làng Hoà Vinh. Tiểu đoàn 22, Trung đoàn 21 kiên cường chặn đánh, bẻ gãy 5 đợt xung phong của địch.
Sau chiến dịch mùa xuân 1966, Sở chỉ huy sư đoàn cùng các đơn vị trực thuộc và Trung đoàn 21 hành quân ra Quảng Nam. Ở Quảng Nam, Trung đoàn 21 và các đơn vị trực thuộc hiệp đồng với lực lượng vũ trang Quảng Nam đánh bại cuộc càn lớn của lính thủy đánh bộ Mỹ ở Tây Quế Sơn, diệt hơn 1.100 tên địch (8/1966).
Sâu nặng tình quân dân
Mùa thu 1966, Mỹ - Ngụy đưa Lữ đoàn Rồng Xanh lính Nam Triều Tiên từ Phú Yên ra thay cho các đơn vị lính thủy đánh bộ Mỹ ở Bắc Quảng Ngãi. Thời gian này, địch gây cho nhân dân ta nhiều đau thương, tang tóc. Hàng trăm đồng bào ở Bình Sơn, Sơn Tịnh đã bị địch giết hại hết sức dã man.
Trước tình hình đó, tiền phương Quân khu 5 điều Trung đoàn Đề Thám vào lại chiến trường Quảng Ngãi cùng với tiểu đoàn súng máy phòng không của Sư đoàn 2 và Tiểu đoàn 20 phối hợp lực lượng địa phương đánh địch. Trận đánh đáng nhớ nhất vào ngày 9/1/1967, trực thăng của địch đổ hai đại đội lính Nam Triều Tiên xuống phía Tây An Điềm. Trong đêm, Trung đoàn 21 cho Tiểu đoàn 33 bố trí trận địa mai phục. Quá trưa 10/1, đại đội lính Nam Triều Tiên quay về, nằm gọn trong vòng vây của ta, cả đại đội địch không một tên nào chạy thoát.
Vừa đánh địch, Trung đoàn vừa tổ chức giúp đỡ nhân dân những vùng bị địch tàn phá. Từng phân đội nhỏ giúp dân sửa chữa nhà cửa, ổn định cuộc sống, chuẩn bị chống địch càn quét. Chỉ trong 1 tháng, trung đoàn đã làm 44 nhà, sửa chữa 213 ngôi nhà khác; đào và sửa 280 hầm trú ẩn; giúp hơn 600 công sản xuất; cùng địa phương xây dựng và củng cố 26 thôn, xã chiến đấu.
Ở thôn Tân Phước, trên nền một ngôi nhà bị địch đốt cháy vừa dọn gọn, Trung đoàn tổ chức mít tinh tố cáo tội ác của đế quốc Mỹ và lính Nam Triều Tiên. Tại cuộc mít tinh, nữ y tá của Trung đoàn là Thu Hiền đã hát về tấm gương chiến đấu kiên cường của Chính trị viên Trần Lương ở Điểm cao 62. Chiến công cũ hòa cùng chiến công mới càng cổ vũ, động viên mạnh mẽ quyết tâm chiến đấu và gắn bó sâu đậm tình nghĩa quân dân.
Thời gian sau đó, Trung đoàn 21 tham gia các chiến dịch xuân - hè 1967-1968, Tết Mậu Thân… tại chiến trường Quảng Ngãi; thực hiện các nhiệm vụ: Tác chiến giữ thế chiến trường; củng cố, huấn luyện, nâng cao sức chiến đấu; chuẩn bị cho chiến trường, chuẩn bị vật chất phục vụ chiến đấu... cho đến ngày toàn thắng năm 1975.
Yên bình nơi chiến trường xưa
Chúng tôi trở lại xóm Bình Hòa, thôn Bình Bắc, xã Tịnh Bình (Sơn Tịnh) những ngày đầu xuân mới. Cảm nhận đầu tiên đó là một miền quê yên bình với rất nhiều ngôi nhà khang trang. Xen lẫn cánh đồng lúa xanh mướt là những ngọn đồi lúp xúp, nhìn xa đẹp như một bức tranh. Nếu không có tấm bia ghi dấu, ít người nhận ra nơi đây từng là Điểm cao 62 – nơi diễn ra những trận đánh vô cùng ác liệt và cũng ghi đậm chiến công của Trung đoàn 21 – Đề Thám.
Điểm cao 62 là di tích lịch sử mang dấu ấn của Trung đoàn 21, Sư đoàn 2. Địa phương đang phối hợp cùng Bảo tàng Tổng hợp tỉnh làm hồ sơ đề nghị Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch xếp hạng Cụm di tích Điểm cao 62 - Đồi Chùa - Gò Cát là di tích lịch sử cấp quốc gia. Qua đó nhằm tri ân, tưởng nhớ những chiến sĩ đã hy sinh; giáo dục lòng yêu nước cho thế hệ hôm nay và mai sau về mảnh đất anh hùng với những chiến công vang dội của Trung đoàn Đề Thám”.
Phó Chủ tịch UBND xã Tịnh Bình Trần Văn Mẫn |
Nằm cách ngọn đồi 62 không xa, nhà ông Lê Văn Bình (81 tuổi), nguyên là du kích địa phương vẫn bám trụ với xóm làng từ thời chiến tranh. Ông Bình kể: Lúc đó tôi là "mũi trưởng" trực tiếp dẫn bộ đội đánh lên Điểm cao 62. Tất cả đều là anh em ngoài Bắc vào, tuổi đời còn rất trẻ. Trận đánh diễn ra trong mấy ngày vô cùng ác liệt, anh em hy sinh rất nhiều. Có buổi chiều tôi dẫn 91 người đánh lên trận địa, nhưng khi về chỉ còn 26. Tôi cũng bị thương nặng trong trận đánh này.
Theo ông Bình, những năm sau này, ông thường xuyên tiếp các đoàn khách là thân nhân của các chiến sĩ đã hy sinh trong trận đánh ở đồi 62 từ ngoài Bắc vào. Qua đó, đã tìm thấy được nhiều hài cốt liệt sĩ còn nằm lại ven đồi. Tuy nhiên, hiện nay cũng còn nhiều liệt sĩ nằm lại ở điểm cao này mà chưa thể tìm được. Rất mong Nhà nước xây dựng tượng đài tại di tích Điểm cao 62 để tưởng nhớ các anh hùng liệt sĩ đã anh dũng hy sinh.
Cách ngọn đồi 62 khoảng 10 km về phía Nam là Nghĩa trang liệt sĩ xã Tịnh Bình. Trong hàng ngàn ngôi mộ liệt sĩ, không khó tìm thấy những ngôi mộ chỉ ghi E21-F2-QK5 mà không có tên tuổi. Đó là những ngôi mộ liệt sĩ thuộc Trung đoàn 21 - Đề Thám, Sư đoàn 2, Quân khu 5. Các anh đã chiến đấu anh dũng và mãi nằm lại nơi chiến trường khu Tây Sơn Tịnh khốc liệt.
Bài, ảnh: Xuân Thiên (Báo Quảng Ngãi)
Ý kiến bạn đọc (0)