Một người lính Spetsnaz.

Lưỡi kiếm tuốt trần

Một vị tướng lĩnh cấp cao của quân đội Liên Xô đã từng đánh giá trên một tạp chí chuyên ngành quân sự: “Bộ đội đặc nhiệm giống như một lưỡi kiếm tuốt trần, vô cùng sắc bén. Trong giờ phút nguy cấp, nó thể hiện sức mạnh thần kỳ, to lớn vô song”. 

Và bởi vậy, các lực lượng đặc nhiệm là điều không thể thiếu đối với mọi cường quốc. Nếu nước Mỹ có những Navy SEAL, Delta Force hay SWAT; nước Anh có SAS; Pháp có GIGN và RAID, Cộng hòa liên bang Đức có GSG-9... thì Liên Xô (trước đây) và nước Nga bây giờ có Spetsnaz. Thậm chí, năm 1991 tại Afghanistian, Spetsnaz còn là đơn vị mang tính chủ lực, được giao những nhiệm vụ tối quan trọng. Cũng như lúc này, trên các chiến trường phức tạp về điều kiện và địa hình như ở Syria, Spetsnaz cũng thường đảm trách những thách thức lớn nhất. 

Những ký ức hào hùng về chiến công trong quá khứ (dù hoạt động của bất cứ đơn vị đặc biệt nào cũng là vô cùng bí mật) vẫn chưa từng phai mờ. Những người hoài cổ vẫn còn nhắc tới ngày 8-3-1987, khi một chiếc máy bay TU-154 chở theo 76 hành khách bay từ Yakutzk đến Leningrad (nay là Saint Petersburg) bị 11 tên khủng bố bắt cóc. Máy bay hạ cánh xuống một sân bay quân sự ở đó và Spetsnaz vào cuộc. Cải trang thành thợ máy và kỹ thuật viên chăm sóc máy bay, một phân đội “đội hành động đặc biệt” thuộc biên chế Bộ Nội vụ xông vào khoang. Chỉ trong một phút, 5 tên khủng bố bị bắn hạ, 6 tên bị bắt và cuộc giải cứu thành công. 

Kết cấu phức tạp, quy mô hùng hậu

Một cách chính xác, Spetsnaz là tập hợp của nhiều đơn vị đặc nhiệm, trực thuộc nhiều cơ quan chức năng, hợp thành một binh chủng riêng biệt của Liên Xô và Liên bang Nga. Họ được chia ra phụ trách các nhiệm vụ thuộc phạm vi riêng của mình nhưng cũng có thể kết hợp tác chiến trong những trận đánh - chiến dịch lớn. Đó là kết cấu đã bắt đầu được hình thành kể từ khi Nguyên soái Liên Xô- Bộ trưởng quốc phòng Liên Xô khi ấy Aleksandr Vasilievsky tuyên bố thành lập, ngày 24-10-1950. Chỉ sau bảy tháng, Spetsnaz đã bao gồm 46 đại đội với tổng quân số hơn 5.500 lính tinh nhuệ. Lúc đầu, tất cả lực lượng này đặt dưới sự chỉ huy thống nhất của Tổng cục Tình báo Bộ Tổng tham mưu (viết tắt theo tiếng Nga là GRU).   

Buổi tập luyện của lính đặc nhiệm Spetsnaz.

Nhưng sau đó, hải quân cũng có lực lượng đặc biệt của riêng mình, bao gồm 4 lữ đoàn (tương ứng 4 hạm đội). Một lữ đoàn gồm 1 lữ bộ, 1 đại đội trực thuộc, 1 đại đội tàu ngầm mi ni, 2 đến 3 tiểu đoàn người nhái, 1 tiểu đoàn dù, 1 đại đội thông tin và 1 chi đội chi viện. Để tránh bộc lộ tên thật, các thành viên của lữ đặc nhiệm hải quân có lúc mặc quân phục của hải quân lục chiến, lúc lại mặc những kiểu quân phục khác. Lính dù thường mặc quân phục lính dù hải quân; đặc nhiệm trên tàu ngầm thông thường mặc quân phục lính tàu ngầm; những người khác có thể mặc trang phục của lính hậu cần, pháo binh bờ biển hoặc đồ lính hoặc sĩ quan. 

Cơ cấu Spetsnaz ở lục quân bao gồm: Ba trung đoàn, phối thuộc tại bộ chỉ huy tại ba hướng chiến lược miền Tây, Tây Nam và Viễn Đông - mỗi nơi một trung đoàn. Trung đoàn bao gồm một trung đoàn bộ và 67 đại đội phá hoại, biên chế từ 700 đến 800 người. Nhiệm vụ của đại đội là hoạt động trong vùng địch cách tiền tuyến từ 100- 150 km với đội hình xé lẻ thành các phân đội. Trung đội thông tin tới các tổ trong cự ly 1.000 km. Trong khi hoạt động trong vùng địch, một đại đội có thể chia thành 15 tổ cũng có thể hợp thành đội hình thống nhất.

Ngoài ra, lực lượng đặc nhiệm Liên Xô còn bao gồm 20 phân đội đặc nhiệm tình báo và 12 phân đội trinh sát đặc nhiệm. Với 20 phân đội tình báo đặc nhiệm, tại mỗi phương diện quân hoặc hạm đội có một phân đội phối thuộc. 12 phân đội trinh sát đặc nhiệm trực thuộc cơ quan tình báo Bộ Tổng tham mưu. Nhiệm vụ chủ yếu của lực lượng đặc nhiệm là thu thập tin tức quan trọng bao gồm tin tức về vũ khí hạt nhân chiến lược, tên lửa chiến dịch chiến thuật, thiết bị tại sân bay và hải cảng, đầu mối giao thông và thông tin liên lạc, chuẩn bị bãi đáp cho máy bay trong vùng địch hậu, hoặc dẫn đường cho bộ đội phá huỷ kho vũ khí hạt nhân của địch hoạt động phá tuyến giao thông, thực hiện tấn công mang tính kiềm chế, bắt cóc, ám sát quan chức cao cấp của địch.

Đặc nhiệm Spetsnaz thực hiện nhiệm vụ tại Palmyra.

Bộ đội đặc nhiệm KGB là khối lớn nhất của lực lượng đặc nhiệm Liên Xô, biên chế khoảng hơn 300 nghìn người (còn nhiều hơn toàn bộ lực lượng vũ trang của một quốc gia thông thường). Lực lượng này không chịu sự chỉ huy của Bộ Quốc phòng và Bộ Tổng tham mưu mà báo cáo trực tiếp với tổng hành dinh KGB tại Moscow, tiếp đó tin tức được nhanh chóng chuyển sang điện Kremlin. Nhiệm vụ chủ yếu của lực lượng này là bảo vệ điện Kremlin và các mục tiêu quan trọng của nhà nước, bảo vệ đường biên giới, chống bạo loạn. Họ cũng thực hiện “những nhiệm vụ nhạy cảm” vốn luôn diễn ra hết sức bí mật tại nước ngoài. 

(Còn nữa)

Thiên Thư