Giải pháp khuyến sinh này được Bộ Y tế đưa vào dự thảo Luật Dân số đang lấy ý kiến đến ngày 12/6. Nhà ở xã hội là nhà ở có sự hỗ trợ của Nhà nước, với mục đích cung cấp nhà ở giá rẻ cho một số nhóm ưu tiên.

Một em bé chào đời tại Bệnh viện Từ Dũ, Thành phố Hồ Chí Minh.

Ngoài phương án trên, Bộ Y tế cũng đề xuất cho phép cặp vợ chồng, cá nhân quyết định thời gian sinh con, số con và khoảng cách giữa các lần sinh. Cho phép lao động nữ khi sinh con thứ hai được kéo dài thời gian nghỉ thai sản từ 6 tháng lên 7 tháng.

Đồng thời, cơ quan, tổ chức có trách nhiệm cung cấp cho nam nữ trước khi kết hôn các kiến thức về chăm sóc sức khỏe sinh sản liên quan trực tiếp đến cuộc sống vợ chồng; chăm sóc, nuôi dạy con. Củng cố giá trị mỗi gia đình nên có hai con, nuôi dạy con tốt và tư vấn, hướng dẫn các biện pháp phòng tránh vô sinh. Tuyên truyền vận động, truyền thông, giáo dục thay đổi hành vi của vợ chồng, cá nhân, gia đình và xã hội trong việc thực hiện chính sách dân số và các biện pháp duy trì mức sinh thay thế.

Các giải pháp này được Bộ Y tế đưa ra trong bối cảnh mức sinh của Việt Nam thuộc nhóm thấp nhất Đông Nam Á. Mức sinh của Việt Nam hiện chỉ đạt 1,91 con/phụ nữ, trong số 5 nước sinh thấp nhất Đông Nam Á. So với mức trung bình khu vực (2 con/phụ nữ), Việt Nam chỉ cao hơn Brunei (1,8 con/phụ nữ), Malaysia (1,6 con/phụ nữ), Thái Lan và Singapore (1 con/phụ nữ).

Số tỉnh có mức sinh dưới mức sinh thay thế cũng tăng nhanh, từ 22 tỉnh năm 2019 lên 32 tỉnh năm 2024, tập trung chủ yếu ở Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long. Thành phố Hồ Chí Minh tiếp tục là địa phương có mức sinh thấp nhất cả nước, chỉ đạt 1,39 con/phụ nữ. Đầu tháng 5, Thành phố Hồ Chí Minh bắt đầu rà soát lập danh sách phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi, có ngày sinh con thứ hai từ 21/12/2024 đến 15/4/2025 để hỗ trợ bằng tiền và các chính sách khác.

Bộ Y tế dự báo với kịch bản mức sinh tiếp tục giảm, đến năm 2039 Việt Nam sẽ kết thúc thời kỳ dân số vàng, năm 2042 quy mô dân số trong độ tuổi lao động đạt đỉnh và sau năm 2054 dân số bắt đầu tăng trưởng âm.

"Mức sinh thấp kéo dài sẽ tác động trực tiếp, sâu sắc tới quy mô, cơ cấu dân số và để lại nhiều hệ lụy như thiếu hụt lực lượng lao động, suy giảm quy mô dân số, đẩy nhanh tốc độ già hóa dân số, gia tăng các dòng di cư", Bộ Y tế nhận định.

Các chuyên gia cũng đánh giá mức sinh Việt Nam đã giảm thấp nhất trong lịch sử, dự báo tiếp tục giảm trong tương lai. Xu hướng này xuất phát từ nhiều nguyên nhân, song chủ yếu là áp lực kinh tế. Bác sĩ Mai Xuân Phương, nguyên Vụ phó Truyền thông - Giáo dục (Tổng Cục Dân số), nay là Cục Dân số, phân tích việc lo ngại về chỗ ở và hàng loạt chi phí sinh hoạt như sữa bỉm, giáo dục, y tế... trong bối cảnh trượt giá, khiến nhiều người trì hoãn và từ chối sinh con. Đơn cử, tại Hà Nội giá nhà ở, căn hộ tăng mức báo động, việc mua hay thuê đều không hề dễ dàng, chi phí chỗ ở rất tốn kém.

Giảm sinh không chỉ là vấn đề của Việt Nam mà của các nước trên thế giới như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản... Các nước đang thay đổi hàng loạt chính sách nhằm khuyến khích sinh, như Hàn Quốc - quốc gia có tỷ lệ sinh thấp nhất thế giới - tăng gấp ba lần ngân sách cho chương trình khuyến sinh, đồng thời trợ cấp tài chính lớn cho các gia đình sinh con. Tại Hungary, phụ nữ sinh từ 4 con trở lên được miễn thuế thu nhập cá nhân suốt đời.

Duy trì mức sinh thay thế, bảo đảm cơ cấu dân số

BẮC GIANG - Để hoàn thành mục tiêu đạt mức sinh thay thế, Bắc Giang tập trung tuyên truyền, triển khai các dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình. Nhờ đó, tổng tỷ suất sinh của tỉnh dần tiệm cận mục tiêu đề ra, góp phần nâng chất lượng dân số.

Tốc độ già hóa dân số của Việt Nam nhanh nhất châu Á

Việt Nam là một trong những nước có tốc độ già hóa nhanh nhất châu Á, thời gian chuyển từ giai đoạn già hóa sang già là 17-20 năm.

 

Dân số Việt Nam đối mặt 'giảm sinh, thừa nam thiếu nữ'

Mức sinh thấp, chênh lệch giới tính khi sinh ở mức cao và tốc độ già hóa tăng nhanh là ba thách thức mà dân số Việt Nam đang phải đối mặt.