Hiện nay các cơ sở đào tạo đã bước đầu chú trọng thực hành, gắn kết với doanh nghiệp tạo việc làm cho học viên. Trong ảnh: Lớp Cơ điện chất lượng cao (Trường CĐ nghề Công nghệ cao Hà Nội).

Đào tạo nghề hiện là vấn đề cấp thiết nếu muốn nâng cao năng suất lao động. Hơn nữa, chúng ta đang chịu tác động mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 (CMCN 4.0) vào TTLĐ. Theo TS Phạm Quang Ngọc, chuyên gia kinh tế và TTLĐ, cuộc CMCN 4.0 với trình độ tự động hóa, trí tuệ nhân tạo, Internet vạn vật kết nối, công nghệ in 3D đang thâm nhập vào quá trình sản xuất và làm thay đổi cơ cấu TTLĐ. 

Những vấn đề này đang tạo ra mối đe dọa đối với các TTLĐ truyền thống, đặc biệt là những TTLĐ có trình độ thấp. Đáng lưu ý, Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ lao động bị ảnh hưởng bởi tự động hóa cao nhất chỉ sau Trung Quốc, chiếm tới gần 70% vị trí việc làm.

Trong thời gian qua, chúng ta đã đầu tư khá nhiều tiền của cho các chương trình như dạy nghề cho lao động nông thôn, dạy nghề cho thanh niên nhưng chưa đạt hiệu quả cao. Nguyên do là còn mang nặng tính hình thức, chưa gắn nghề với đời sống thực tế. Số lao động được đào tạo thì nhiều nhưng mang lại lợi ích cụ thể thì ít vì ngành nghề không phù hợp, không sát thực tế. Ngay cả đối với ngành nghề nông nghiệp, tuy học viên đã biết vận dụng kiến thức nhưng sử dụng kiến thức đó để mở rộng quy mô, phát triển các mô hình kinh tế lớn thì còn lúng túng.

Để khắc phục các nguyên nhân làm cản trở công tác dạy nghề, trong thời gian tới, cần tập trung vào ba vấn đề cốt lõi: Thứ nhất là quy hoạch phát triển mạng lưới dạy nghề, giảm thành lập trường công lập, kiên quyết giải thể các cơ sở đào tạo không bảo đảm chuẩn về cơ sở vật chất, chuẩn về cán bộ quản lý, giáo viên, chuẩn về chương trình dạy nghề, có tỷ lệ đào tạo xong không có việc làm lớn. Cần có chủ trương chính sách khuyến khích doanh nghiệp, tư nhân đầu tư phát triển dạy nghề, gắn kết chặt chẽ với doanh nghiệp ở mọi khâu đào tạo.

Thứ hai, Nhà nước cần hợp tác, đầu tư vào công việc dự báo TTLĐ thật khoa học nhất là mối liên hệ với doanh nghiệp, các nhà tuyển dụng nhằm mục tiêu nắm chắc TTLĐ. Đây là chuyện sống còn của cơ sở đào tạo vì đó là cách tiến đến mục tiêu người học ra là có việc làm và thu nhập tốt hơn. Trước vấn đề này, ông Đào Quang Vinh, Viện trưởng Viện Khoa học Lao động và Xã hội cho biết, việc nắm chắc thông tin về TTLĐ, xem xét xu hướng tuyển dụng là rất cần thiết đối với người học. Từ năm 2018, các trường dạy nghề phải tạo những bước đột phá mới trong công tác đào tạo để thu hút người học, đồng thời giải quyết bài toán tồn tại và sáp nhập nếu hoạt động không hiệu quả.

Thứ ba, Nhà nước cần có những trường điểm về đào tạo nghề thật sự đổi mới mang tầm quốc tế. Hiện đang triển khai đào tạo 22 nghề trọng điểm chuyển giao từ Đức theo mô hình kết hợp giữa nhà trường, nhà tuyển dụng và doanh nghiệp, tuy nhiên cần cẩn trọng khi nhập khẩu các chương trình đào tạo nghề. Cách mạng 4.0 hầu hết đã thâm nhập vào tất cả các ngành nghề thể hiện qua các lĩnh vực tự động hóa, công nghệ thông tin… Vì thế cần tạo điều kiện thuận lợi về môi trường pháp lý và xã hội để các nhà đầu tư nước ngoài mở cơ sở GDNN chất lượng cao tại Việt Nam; thực hiện liên kết, hợp tác tổ chức đào tạo. Thực hiện từng bước công tác kiểm tra, kiểm định chứng nhận “sản phẩm đầu ra” cho các cơ sở đào tạo. Tất cả hướng tới đào tạo những gì doanh nghiệp và xã hội đang cần chứ không phải đào tạo những gì đang có.

Theo Nhân dân