Tín dụng đen là hình thức tín dụng tư nhân chuyên cho vay nặng lãi, không nằm trong khuôn khổ hoạt động của các tổ chức tín dụng hợp pháp, không theo các quy định của pháp luật về hoạt động tín dụng, ngân hàng. Đây là một hình thức cho vay và vay với mức lãi suất rất cao so với lãi suất thông thường của các tổ chức tín dụng. Lãi suất cao như vậy thì ai là người vay tín dụng đen?

Đó thường là những người không đủ điều kiện để vay vốn từ các tổ chức tín dụng. Họ không có tài sản thế chấp, thiếu bảo lãnh tín chấp và thiếu phương án sử dụng tiền một cách minh bạch, có kế hoạch, có phương án trả nợ theo một quy trình, thủ tục chặt chẽ. Có nhiều trường hợp là công nhân ở các khu, cụm công nghiệp cần tiền chi tiêu nhưng chưa đến kỳ lĩnh lương. Đáng lưu ý nhiều người trong số đó sử dụng tiền vay vào mục đích như cờ bạc, lô đề, cá độ; vay “nóng” để trả nợ “nóng”, thậm chí là tiêu xài vô độ.

Thuận lợi của dịch vụ tín dụng đen là không cần tài sản thế chấp, thủ tục vay đơn giản, thời gian giải ngân nhanh và số tiền được vay theo thỏa thuận mà người vay chỉ cần phô-tô hộ khẩu, chứng minh thư nhân dân. Thế nhưng, cái dễ ấy của tín dụng đen cũng có thể là một cái bẫy.

Qua đấu tranh của cơ quan điều tra thấy rằng các tổ chức tín dụng đen đều gắn với các hành vi vi phạm pháp luật và tội phạm, nổi lên là hoạt động đòi nợ thuê ảnh hưởng đến an ninh trật tự, gây bức xúc trong xã hội.

Nhiều “con nợ” mất ăn mất ngủ vì bị đe dọa hành hung, đe dọa cắt gân, tạt a xít, đánh đập, bắt giữ làm con tin. Gia đình “con nợ” và hàng xóm cũng bị vạ lây khi bị đối tượng đòi nợ thuê ném chất bẩn vào nhà.

Mới đây một số hộ ở huyện Việt Yên phải viết đơn cầu cứu gửi đến cơ quan chức năng và báo chí vì bị khủng bố tinh thần khi con em họ bị mắc nợ tín dụng đen không có tiền trả. Có gia đình phải nhốt con trong nhà không dám cho ra ngoài vì sợ bị đánh đập.

Tuy nhiên, trong quá trình đấu tranh, triệt phá các ổ nhóm cho vay nặng lãi…, lực lượng công an cũng gặp nhiều khó khăn, bất cập như nhiều nạn nhân bị các đối tượng khống chế, đe dọa cho nên không dám tố cáo. Hơn nữa, lực lượng công an cũng không có thẩm quyền xử phạt hành chính trong việc kinh doanh đòi nợ và cho vay với lãi suất chưa đến mức xử lý hình sự. Việc phát hiện các vụ việc liên quan tín dụng đen gặp nhiều khó khăn do các bên thỏa thuận dân sự bằng miệng hoặc các hợp đồng giả không thể hiện lãi suất thực tế.

Đừng thấy dễ vay mà quàng vào, rồi đâm lao phải theo lao là lời cảnh báo trước hết với những người có ý định vay mượn trôi nổi. Còn để ngăn chặn tín dụng đen, lực lượng chức năng hãy lần theo dấu vết từ các tờ rơi quảng cáo “A lô là có tiền”, “Cho vay vốn không cần thế chấp”… có thể đó là manh mối của nhiều loại tội phạm gây bất an cho xã hội.

Trần Anh