Trên mái ngói, con chim mẹ màu lông trầm nâu như mái rạ đang hớt hải tìm con. Nhìn đôi cánh chấp chới của nó và tiếng kêu thất thanh như mang hồn vía bờ tre, ruộng lúa chốn quê. Thế rồi nó từ bỏ sự cao ngạo của đôi cánh để nhảy xuống đất, từng bước lê trên nền gạch như một mẹ gà tần tảo, nó quên cả sự hiểm nguy rình rập chỉ một lòng nháo nhác tìm giọt máu của mình.

Một cơn gió mạnh ào đến. “Rắc”, cành ổi chết khô tự lúc nào rơi thẳng xuống, bầu trời trong đôi mắt tí hon kia bỗng tối sầm. Định lao đến nhưng chỉ kịp nhìn thấy chim mẹ giãy giụa yếu ớt rồi bất động. Một người mẹ phải từ bỏ cuộc đời này mà chưa tìm thấy con.

Ông từ Cần đã đứng trước mặt Định từ bao giờ. Thoáng nhìn vết sẹo trên cánh tay trần của anh rồi nhìn chú chim nhỏ yếu ớt, người cúi đầu niệm một câu kinh. Chỉ có sự nhẫn nại trước mất mát mới biến hung hóa lành, thức tỉnh chưa bao giờ muộn. Mọi sự đau đớn quá mức, dằn vặt tâm can đều tổn hại tâm tính.

***

Một năm trước, ai có thể tin Định nghĩ được như thế. Cuộc rượu ở cái quán nhỏ đầu làng với ổi xanh kết thúc bằng lời thách đố Định dám bắt con chó “sáu bát” ở sân chùa nấu rượu mận “giải đen” cho vụ tuần trước. Hôm đó, mấy đứa rủ nhau căng dây trông xe, lấy giá đắt gấp đôi điểm trông giữ của xã phục vụ du khách vào vãn cảnh. Sân ngoài đình thì chật, xe đông, người đến vãn cảnh bất quá cũng phải bỏ ra hai mươi nghìn đồng để gửi. Bà Liên biết chuyện bảo:

- Mày ăn oản chùa từ nhỏ, không thể kiếm tiền thất đức.

Định cự lại:

- U cứ muốn tôi bám váy u mãi sao?

Cuối ngày, bọn Định mất một con SH 350i của bồ thằng Tuấn “đinh”. Nó dẫn theo mấy thằng đệ về đòi phải thêm 100 triệu tiền "ngu", cả bọn không chịu. Ban đầu, Định chỉ đập vỏ chai bia để cạo một cây mía rồi vừa nhai nhồm nhoàm vừa nói:

- Bọn tôi OK nhưng với một điều kiện. Xe cũ bị xước hai phát. Mua xe mới về đây tôi cào hai phát rồi giao cho anh kèm theo 100 triệu. Chốt không?

Sau câu nói ấy, hai bên xông vào ẩu đả. Thế rồi, một thằng nào đó tự dưng “dính” phải cái vỏ chai sắc lẻm của Định rồi đi giám định. Định đi tù, án hai năm vì căn cứ trên nhiều tình tiết. Hai mươi tư tháng với đám số má thì chỉ như một cuộc dạo chơi nhưng với Định là sự trả giá quá lớn. Mẹ mất đột ngột, nhà cháy…

Ban đầu, anh như một con chuột đói không tìm thấy ngũ cốc bèn cắn nát những vật vô tri để thỏa cơn đói. Nhưng càng lún sâu, vết thương trong lòng càng chảy máu như thể không bao giờ cầm. Chỉ cần bước về cái ngõ nhỏ nơi có hàng râm bụt mẹ trồng, Định đã thấy tim mình quặn thắt. Thật may, sự nhạy cảm đó đã cứu rỗi tâm hồn anh. Anh quay đi, lang thang trên phố với khuôn mặt bợt bạt nắng gió và sự vô hồn…

Tiếng cửa đập mạnh khiến Định bừng tỉnh. Tiếng động quen thuộc ấy đã khắc sâu vào tâm trí anh hồi ở sở 2 của trại giam trên đồi bạch đàn. Những cơn gió ở đó thật lạ, bất ngờ ập đến, khiến những cánh cửa sơn xanh đập mạnh, nứt từng khe nhỏ như sự nhắc nhở các phạm nhân đang chìm đắm trong hận thù những kẻ ngoài kia…

Nhưng ở nơi nhà cửa san sát lấy đâu ra một cơn gió bất chợt như thế? Định quay ra, thoáng thấy một người mặc áo chống nắng kín mít nhảy vội lên xe máy, sau lưng đeo ba lô kiểu khách đi phượt. Một ông già to béo hốt hoảng chạy theo miệng lắp bắp không thành tiếng. Phía sau còn có mấy cô gái vừa chạy vừa tri hô “cướp”, “có… kẻ cướp…”. Định ném thẳng chai nước suối 1,5 lít vào mặt tên cướp khi hắn chỉ còn cách anh chừng dăm mét. Hắn dễ dàng né người lạng lách nhưng dù sao xe cũng phải đi chậm lại nếu như không muốn mất lái. Chỉ cần đợi thế, anh lao thẳng về phía hắn bằng hai chân.

Hên xui, cả người và xe hắn cày trên đường, Định cũng bị trượt vài mét, máu nóng trào lên mặt, anh vùng dậy nhưng tên kia cũng đâu có chậm hơn. Hai người lao vào nhau ở khoảng cách quá gần nên không thể ra đòn mà chỉ có thể ghì đối phương xuống đất. Định cảm thấy đuối sức, có lẽ hắn trẻ hơn anh. Kinh nghiệm va chạm trong tù mách bảo anh phải ghì chặt hắn, như thế vừa đợi người đến ứng cứu vừa hạn chế nguy cơ bị hắn đánh đòn hiểm.

Nhưng một người ngay đâu có thể đề phòng hết được thủ đoạn của kẻ gian, Định bỗng thấy nhói bên vai, cảm giác ngọt và sắc. Tên cướp chỉ chờ anh khựng lại là bật dậy. Định bỗng thấy choáng nhưng bản năng vẫn khiến anh tung cú đạp trả miếng mạnh như mũi tên làm đối phương khuỵu chân xuống. Hắn loạng choạng định chạy thì bị mấy người vây lấy. Định thấy mắt mình mờ đi, anh chỉ còn kịp nhận ra màu áo công an trong đám đông kia…

Xuất viện, có thêm một vết sẹo găm trên thân thể nhưng lần này Định khác mọi khi. Mọi khi phải đánh lộn khiến anh thấy thù hận và chán ghét nhưng giờ nhìn vết sẹo anh nghĩ khác. Ít ra, mình cũng có ích cho cuộc đời.

Một sáng, ông chủ trọ vừa đập cửa vừa gọi toáng lên: “Nguyễn Quang Định, ra đây có người gặp…”. Mở cửa ra, anh ngớ người. Đứng cạnh ông ta là một cảnh sát khu vực và ông béo chủ tiệm vàng bị cướp hôm rồi. Anh công an nheo mắt nhìn anh và cười:

- Check cam thấy anh này nhanh như phim hành động. Anh dũng cảm lắm. Kiểu này sang Holywood là phát tài phải biết.

Câu nói đùa của anh công an khiến không khí trở nên vui vẻ. Ở tù mấy năm, Định đã quá quen nên đưa mắt lướt nhanh bảng tên, anh cảnh sát này có tên hay như ca sĩ: “Lương Kiến Huy”.

- Vâng, anh quá khen, chỉ là tôi thấy việc nên làm.

- Đó, các anh thấy chưa. Người ngay thẳng, bản lĩnh thì đều giống nhau cả. Mấy anh bữa trước bắt cướp cũng chia sẻ vậy. Chính quyền và bà con luôn trân trọng các anh…

Sau hôm được khen thưởng, Định trở thành bảo vệ của chính tiệm vàng theo gợi ý của Huy. Ông chủ thấp béo đó có tên là Thành Lương. Thỉnh thoảng hết giờ làm, ba người vẫn thường trà đá, bàn luận từ chuyện nâng cao ý phức phòng trộm cắp, vệ sinh ngõ xóm cho đến nỗi trăn trở không gian vui chơi của lũ trẻ…

***

Hôm nay, Định về quê, ghé qua đền để có chút việc muốn thưa với ông từ Cần. Cũng như anh, ông có một vết sẹo ở bả vai nhưng đó là vết thương bởi mảnh đạn quân thù khi đang trong quân ngũ. Ít người biết ông Cần chính là thủ trưởng đơn vị của cha anh, người đã anh dũng hy sinh trong chiến dịch.

Thấy Định ân hận vì đã khiến mẹ đau khổ vì mình cho đến lúc qua đời, ông từ trầm ngâm. Đón chú chim sẻ từ tay anh, ông thủng thẳng:

- Mọi sự đều có duyên, cháu xem như chú chim nhỏ này đã tìm được bàn tay che chở sau tai họa. Cháu tuy không còn trẻ nhưng tâm hồn cũng đang yếu ớt thế. Hãy mạnh mẽ lên, cứ làm điều gì tốt cho mọi người, vì dân, vì nước thì làm.

Cầm chiếc hộp nhỏ mà ông Cần đưa cho, tay Định run run. Hơi ấm bàn tay của mẹ như vẫn còn đây, người vẫn không quên đứa nghịch tử này trong cơn bạo bệnh. Mở tấm lụa đỏ, những chiếc nhẫn vàng hiện ra dưới ánh chiều tà làm Định hoa mắt.

- Trời ơi, sao mẹ cháu có nhiều vàng thế mà cháu không biết?

- Bà ấy luôn tằn tiện vì cháu…

- Vâng, cháu đã trách nhầm mẹ. Cháu đã làm hỏng cả đời mình…

- Giờ cháu vẫn có thể làm lại. Nếu trên thành phố sống tốt, cháu mở cửa hàng mà buôn bán cũng đủ sống…

Định gật đầu rồi lễ phép từ biệt ông từ Cần. Anh bước đi với số vốn liếng mẹ để lại cất kỹ trong ba lô và chiếc lồng nhỏ. Chú sẻ non chốc chốc lại ngước lên nhìn anh. Ông từ Cần tay cầm cái chổi đứng nhìn theo bóng Định đăm đắm. Chẳng rõ đứa trẻ to đầu này sẽ định làm lại cuộc đời như thế nào.

***

Trưa nay, lũ trẻ con trong phố không đứa nào chịu ngủ, chúng dặn đi, dặn lại bố mẹ đúng 16 giờ chiều nay phải đưa ra khánh thành bể bơi. Người lớn ban đầu không hề quan tâm nhưng giờ bắt đầu xôn xao.

- Bữa trước thấy mấy ông cứ ngó nghiêng chỗ ấy. Hay lại bán cả cái ao kia.

- Đâu. Nghe bảo cái chú bảo vệ tiệm vàng có vết sẹo ở vai rủ mấy anh em thanh niên xuống nạo vét cái hồ rồi bỏ tiền ra cùng với ông Thanh Lương sửa sang lại cái hồ hôi thối ấy thành bể bơi cho lũ trẻ.

Mười sáu giờ, nắng đã nhạt, đám trẻ ào xuống bể bơi sau mấy lời khai mạc của ông tổ trưởng. Người ta lại tiếp tục bàn nhau:

- Giá kể cái ao to tí nữa thì hay biết mấy.

- Ở thành phố lấy đâu ra đất. Quan trọng là tấm lòng của những người luôn vì lũ trẻ có bao giờ hẹp đâu.

Nghe họ bàn tán, Định thấy hào hứng, anh giật mình sau cái vỗ vai, quay lại đã thấy Huy mặc đồ bơi:

- Ồ, sao nay cán bộ lại ăn mặc lạ thế?

- Hết giờ hành chính rồi, giờ mình xuống làm huấn luyện viên cho các cháu tập bơi nào.

Nói rồi, Huy đẩy Định xuống trước rồi nhảy tùm xuống nước bơi theo. Định cảm nhận được nước mát đang ngấm vào từng đường gân, thớ thịt của anh. Bể bơi đầy ắp tiếng cười trẻ thơ. Huy vừa hướng dẫn lũ trẻ vừa thách đố ông Thanh Lương đang khởi động trên bờ. Nhìn hai người bạn một già, một trẻ, Định thấy lòng ấm áp. Con chim sẻ nhỏ mỗi lần thấy anh ngụp xuống nước lại kêu lên thất thanh thật đáng yêu. Bỗng có đứa trẻ reo lên:

- Trăng kia, trăng tròn quá!

Định ngước nhìn, trăng đã sắp tròn. Vầng trăng cuối thu hôm nay in cả trên mặt nước, một mùa thu tròn đầy hạnh phúc sắp qua đi nhưng luôn dịu mát trong lòng anh…