Đại diện Công đoàn ngành Xây dựng tỉnh giám sát các điều kiện bảo đảm an toàn lao động tại Công ty cổ phần Ngôi sao Bắc Giang, xã Tân Dĩnh (Lạng Giang). Ảnh: Mai Toan.

Những lỗi phổ biến

Để bảo vệ quyền lợi đoàn viên công đoàn, từ tháng 4 đến tháng 11-2017, LĐLĐ tỉnh đã thành lập nhiều đoàn kiểm tra, giám sát việc chấp hành pháp luật lao động, BHXH tại 41 đơn vị, DN trên địa bàn 8 huyện, TP. Qua kiểm tra cho thấy đa số đơn vị, DN đã bảo đảm việc làm, thu nhập cho người lao động; tăng lương tối thiểu vùng đúng thời gian, kỳ hạn...

Tuy nhiên bên cạnh đó, đoàn kiểm tra, giám sát phát hiện những tồn tại, hạn chế. Đó là một số DN ký kết hợp đồng với lao động thử việc chưa đúng quy định. Ví như ở Công ty TNHH Việt Nam Dae shin Electronics (KCN Song Khê- Nội Hoàng), tại thời điểm kiểm tra ngày 6-11- 2017 vẫn còn 13 lao động chưa được ký hợp đồng thử việc. Hay tại Công ty TNHH Vina Guan Han Packaging (KCN Vân Trung- Việt Yên), đoàn kiểm tra phát hiện điều khoản ghi trong hợp đồng lao động không đúng quy định như: Sa thải khi công nhân nghỉ việc ba ngày (trong khi Bộ luật Lao động quy định là 5 ngày); người lao động thời vụ phải đóng BHXH (điều này trái với quy định của pháp luật hiện hành). Trong hợp đồng lao động tại Công ty TNHH Fine Industry and Trade Việt Nam (CCN Đồng Đình, Tân Yên) quy định công nhân vào làm việc sau 6 tháng mới được mang bầu và hưởng chế độ thai sản là vi phạm quy định của pháp luật...

Bên cạnh đó, một số DN chi trả chậm chế độ ốm đau, thai sản, nghỉ dưỡng sức cho người lao động. Tại thời điểm kiểm tra (tháng 11-2017), Công ty TNHH GUV (xã An Hà, Lạng Giang) có 24 lao động chưa được chi trả chế độ các tháng 8, 9, 10. Tương tự, Công ty cổ phần Công nghiệp Alpha (xã Phi Mô, Lạng Giang), thời điểm kiểm tra có 4 lao động chưa được thanh toán chế độ ốm đau, thai sản. Đặc biệt, tình trạng chậm đóng, nợ đọng BHXH, bảo hiểm y tế (BHYT), bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) diễn ra khá nhiều. Đơn vị ít nửa tháng, đơn vị nhiều tới vài tháng, tương ứng với số tiền từ vài chục đến vài trăm triệu đồng.

Không làm ảnh hưởng đến môi trường đầu tư

Khi phát hiện sai phạm, các đoàn kiểm tra, giám sát đã đề nghị chủ DN chấp hành đúng các quy định của pháp luật. Đồng thời báo cáo Ban Thường vụ LĐLĐ tỉnh để có phương án phối hợp với cấp ủy, chính quyền và ngành chức năng có biện pháp ngăn chặn, xử lý. Cùng lúc, nhiều biện pháp từ tuyên truyền thuyết phục đến xử lý hành chính được áp dụng đồng bộ. Tất cả chủ DN đều ký cam kết khắc phục tồn tại với lộ trình cụ thể. Vì thế, một số chủ DN thay đổi nhận thức, chủ động khắc phục tồn tại, sai phạm như ký hợp đồng với lao động thử việc; điều chỉnh những nội dung chưa đúng trong hợp đồng...

Việc nộp kinh phí BHXH, BHYT, BHTN được các chủ DN quan tâm, nhất là phần còn tồn đọng. Đến ngày 30-11-2017, các DN đã đóng về cơ quan BHXH hơn 7,6 tỷ đồng, số tiền nợ còn 1,42 tỷ đồng. Ông Nguyễn Văn Hùng, Giám đốc Công ty cổ phần Công nghiệp Alpha nói: "Được cán bộ công đoàn tuyên truyền, hướng dẫn, chúng tôi đã khắc phục những thiếu sót trong quá trình hoạt động. Là lãnh đạo Công ty, tôi hứa sẽ nộp toàn bộ số tiền nợ BHXH trong thời gian sớm nhất". Thực tế, ngay khi có quyết định kiểm tra, DN đã chi trả toàn bộ chế độ ốm đau, thai sản cho người lao động, đồng thời nộp gần 100 triệu đồng nợ BHXH (bằng 30% số nợ) về cơ quan bảo hiểm.

Thiết thực bảo vệ quyền lợi đoàn viên công đoàn, LĐLĐ tỉnh xác định phải tăng cường kiểm tra, giám sát việc thực hiện pháp luật tại các đơn vị, doanh nghiệp. Theo đó, không chỉ LĐLĐ triển khai mà công đoàn cơ sở (các huyện, TP; Công đoàn Viên chức tỉnh; công đoàn ngành; Công đoàn các Khu công nghiệp tỉnh...) cũng tăng cường thực hiện nhiệm vụ này. Kinh nghiệm cho thấy, để nâng cao hiệu quả kiểm tra, giám sát, công đoàn cần phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền và cơ quan chức năng như Sở Lao động - Thương binh và Xã hội; BHXH tỉnh; Ban Quản lý các KCN tỉnh. Quá trình kiểm tra thực hiện dân chủ, khách quan và đồng bộ. Trong biên bản nêu rõ ưu, khuyết điểm và thời gian khắc phục.

Đặc biệt, trong thời gian kiểm tra, giám sát phải yêu cầu chủ DN có mặt bởi đây là nhân tố chính quyết định việc thực thi pháp luật của đơn vị. Thực tế, khi chủ DN nắm chắc các quy định của pháp luật sẽ ít vi phạm. "Kiểm tra, giám sát đang mang lại lợi ích cho người lao động, tuy nhiên không vin vào đó để lợi dụng gây khó dễ, làm ảnh hưởng đến môi trường đầu tư của doanh nghiệp" - bà Diêm Bích Liên, Trưởng Ban Chính sách- Pháp luật (LĐLĐ tỉnh) nói.

Thanh Hải