Những nguyên nhân khiến bỏ thuốc lá khó khăn

Lợi ích của cai thuốc lá là rất rõ ràng thế nhưng để thực hiện thì lại không dễ dàng chút nào. Cai thuốc lá không đơn giản chỉ là việc từ bỏ một thói quen lâu ngày. Chất nicotine có trong thuốc lá chính là 1 chất gây nghiện, nó tác động lên não theo cách tương tự như heroin và cocain và tạo ra cảm giác sảng khoái. Vì lẽ đó, có rất nhiều người muốn bỏ thuốc lá và đã bỏ được dễ dàng trong lần cố gắng đầu tiên nhưng chẳng bao lâu sau đó lại bị tái nghiện. Phần lớn đều phải cai thuốc lá đến lần thứ 3 mới thành công. Việc khó bỏ thuốc lá này được giải thích một phần là do nồng độ cotinine (chất chuyển hóa của nicotine) tăng cao trong máu.

Bạn sẽ gặp một vài triệu chứng khó chịu khi bỏ thuốc lá song lợi ích đối với sức khỏe mang lại lớn hơn nhiều.

Cai thuốc lá không những khó khăn do lệ thuộc nicotine, người ta nhận thấy người nghiện thuốc lá còn bị ảnh hưởng bởi các yếu tố tâm lý xã hội khác và vì vậy làm cho việc bỏ thuốc lá càng khó khăn hơn. Nghiện thuốc lá được xem là một tính cách xã hội phức tạp, là sự kết hợp giữa các thói quen, suy nghĩ, tình cảm, các hoạt động và công việc hằng ngày. Có nhiều người hút thuốc lá vì thói quen, và thói quen này dường như gắn liền với các công việc hằng ngày ở nhà cũng như ở nơi làm việc. 

Có người cho rằng hút thuốc lá giúp kích thích khả năng sáng tạo, có người lại hút thuốc lá để giết thời gian, để thư giãn, để tay chân đỡ thừa thãi. Thậm chí có thời gian, trên phim ảnh, hình ảnh của thuốc lá được xem như một biểu tượng của sự sành điệu, tự do và hiện đại. Vì vậy, thật khó mà cắt đứt một thói quen hay một nếp suy nghĩ lâu năm.

Kiên trì sẽ bỏ thuốc lá thành công

Thèm hút thuốc lá là triệu chứng nổi bật nhất của hội chứng cai thuốc lá. Thường bắt đầu trong vòng 1-2 giờ sau lần hút cuối cùng, đạt đỉnh sau vài ngày, có thể kéo dài vài tuần. Dần dần, các cơn thèm sẽ cách xa nhau nhưng những cơn thèm thuốc nhẹ có thể kéo dài trong 6 tháng. Tình trạng này do các cơ quan nhận cảm nicotine trong não gây ra. Khi bạn ngừng nicotine đột ngột, não sẽ không còn tiết ra hormone “hạnh phúc” dopamine như thường lệ. Ban đầu, bạn sẽ rất khó chịu nhưng từ từ cơ thể sẽ thích nghi. Để có thể chống chọi với khoảng thời gian khó khăn này, bạn hãy nhai kẹo cao su hoặc đi bộ để quên cơn thèm thuốc.

Khi bạn hút thuốc, nicotine sẽ kích hoạt quá trình giải phóng glucose từ cơ và gan, đồng thời làm thay đổi phản ứng insulin của cơ thể. Do đó, khi bạn ngừng hút thuốc, cơ thể sẽ giảm lượng đường trong máu và cảm thấy cần phải bổ sung thêm đồ ngọt và các thực phẩm khác để giảm các cơn đói đột ngột. Kết quả là mọi người thường tăng cân nhanh trong 3 tháng đầu sau khi cai thuốc lá.

Tuy nhiên, nếu bạn hoạt động thể chất thường xuyên, có chế độ ăn uống lành mạnh sẽ giúp bạn duy trì cân nặng hợp lý. Nếu tăng cân nhiều, hãy tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng hoặc nhân viên tư vấn giảm cân.

Nhiều người sẽ bị ho dai dẳng sau khi cai thuốc lá và cảm thấy lo lắng. Tuy nhiên, điều này cho thấy phổi đang tốt hơn, không có gì nguy hiểm cả. Khi hút thuốc lá, các lông mao ở đường thở sẽ bất hoạt và xẹp xuống. Khi bạn bỏ thuốc, lông mao sẽ khôi phục lại hình dạng và chức năng của chúng, giúp đẩy các chất độc ra khỏi phổi. Đây là nguyên nhân vì sao bạn ho trong giai đoạn cai thuốc lá. Để giảm tình trạng ho, bạn có thể uống nhiều nước, dùng mật ong hoặc các thuốc trị ho không kê đơn.

Trong quá trình cai thuốc, bạn có thể có các triệu chứng giống cảm cúm, như: Sốt nhẹ, khó chịu, viêm xoang, ho, đau nhức cơ thể. Thật ra, đây chỉ là phản ứng của cơ thể đối với những thay đổi đột ngột. Các triệu chứng này thường sẽ biến mất sau một vài ngày. Bạn có thể dùng thuốc giảm đau hoặc hạ sốt để giảm triệu chứng tuy nhiên vẫn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ vì các loại thuốc này đều có tác dụng phụ nhất định.

Căng thẳng và dễ kích động là những triệu chứng thường thấy khi bạn cai thuốc lá, gây ra bởi sự rối loạn nghiêm trọng của hệ nội tiết. Điều này không chỉ gây ra những thay đổi tâm trạng, bao gồm cả những cơn nóng giận bùng phát đột ngột và phi lý, mà còn kích hoạt những thay đổi sinh lý ngắn hạn, như tăng huyết áp và nhịp tim. Ngoài ra, người bệnh cũng sẽ có vấn đề về trí nhớ, khó tập trung và chóng mặt. Bạn cũng có thể bị khó ngủ do bộ não của bạn đang học cách làm việc không có nicotine, cơ thể đang bị ảnh hưởng trong quá trình tự điều chỉnh này.

Để khắc phục tình trạng này bạn nên tự nhắc mình đây chỉ là những cảm xúc nhất thời. Tham gia các hoạt động vui vẻ cùng bạn bè như nói chuyện, dùng bữa trưa, xem phim, hòa nhạc; tập thể dục, thể thao như đi bộ, bơi lội, thể hình. Tránh uống cà phê, soda hoặc trà. Dùng các kỹ thuật thư giãn như massage, ngâm mình trong nước ấm hoặc hít sâu bằng mũi rồi thở ra bằng miệng. Hãy ngâm mình trong nước ấm, uống một cốc sữa nóng trước khi đi ngủ, đọc sách hoặc nghe nhạc.

Bên cạnh những triệu chứng về phổi và não, hội chứng cai thuốc lá có thể ảnh hưởng đến đường tiêu hóa. Lúc này, khả năng vận động và co bóp của ruột thay đổi đáng kể, làm chậm tốc độ tiêu hóa thức ăn có thể dẫn đến bị táo bón, thường kéo dài từ 1-2 tuần. Để khắc phục tình trạng này, bạn nên ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ và uống nhiều nước.

Mặc dù khó khăn, trên thế giới đã có hàng triệu người bỏ thuốc lá thành công. Chương trình vận động ngưng hút thuốc lá của Tổ chức Sức khỏe Thế giới đưa ra chiến lược ngưng hút thuốc lá gồm 5 bước và người muốn cai thuốc lá được khuyến khích đi từ bước này sang bước khác để đạt được thành công. Chiến lược 5 bước bao gồm: Bước 1: Chưa có ý định cai thuốc lá; bước 2: Có ý định cai thuốc lá; bước 3: Chuẩn bị kế hoạch; bước 4: Thực hiện cai thuốc lá; bước 5: Củng cố kết quả đạt được, chống tái nghiện.

Dù có nhiều người chưa thể đạt được thành công ngay nhưng chỉ cần từ chỗ chưa hề có ý định bỏ thuốc lá đi đến có ý định bỏ thuốc lá đã là 1 điều rất đáng quý rồi. Để chuyển từ bước 1 sang bước 2, đối tượng cần được vận động, thuyết phục và phải có sự năng động cần thiết, từ bước 2 sang bước 3, đối tượng cần được cung cấp đầy đủ các thông tin, ở những bước sau, cần có kế hoạch hành động cụ thể. Bạn bè, đồng nghiệp và nhất là gia đình cần là chỗ dựa tinh thần để động viên giúp đỡ và khuyến khích người cai thuốc lá. Xin nhấn mạnh rằng dù ở bất kỳ lứa tuổi nào, dù đã hút thuốc lá nhiều hay ít thì cai thuốc lá cũng vẫn sẽ đem lại ích lợi cho sức khỏe của bạn.

Khói thuốc lá - tác nhân đầu độc môi trường sống

(BGĐT) - Những chất độc trong khói thuốc đã gây ra những bệnh trên hầu hết các cơ quan của cơ thể như hệ hô hấp, tim mạch, nội tiết, sinh sản, cơ xương khớp, thần kinh. 

Thuốc lá điện tử không an toàn như lầm tưởng

(BGĐT) - Thuốc lá điện tử không cần mồi lửa, thiết bị này sử dụng năng lượng từ pin lithium sạc. Thay vì đốt cháy sợi thuốc lá, dung dịch được làm bốc hơi trong buồng nóng khi người dùng hít vào. 

Những tác động xấu của thuốc lá đối với sức khỏe và môi trường

(BGĐT) - Nhiều nghiên cứu  khoa học đã chứng minh, ngoài tác động xấu đến sức khỏe, ảnh hưởng đến kinh tế gia đình, hút thuốc lá còn gây hại cho xã hội và môi trường sống.

Mọi loại thuốc lá đều gây hại sức khỏe

(BGĐT) - Các nghiên cứu chỉ ra rằng tất cả các loại thuốc lá đều có hại và bất kỳ sự tiếp xúc nào với khói thuốc lá đều có thể gây tổn hại cho cơ thể. Không có mức độ an toàn khi tiếp xúc với khói thuốc lá và không có thuốc lá an toàn.