Một hộ dân ở Suối Chính vẫn duy trì nghề làm chè lam.

Người dân Suối Chính chân chất dễ gần. Trước đây giáp Tết hầu như nhà nào ở Suối Chính cũng làm chè lam. Bước vào thôn sẽ bắt gặp ngay mùi thơm nức của gạo nếp cái hoa vàng, nồng nàn của gừng, vừng rang. Bây giờ ít hộ làm nhưng lại làm nhiều.

Theo chỉ dẫn, chúng tôi tìm đến nhà ông bà Tuấn Hưởng. Ông Tuấn đang sắp xếp các khuôn vuông. Bên bếp lửa, bà Hưởng chao những miếng bột xốp xanh đỏ trong mỡ, hẳn đây là thứ sẽ tạo ra màu sắc cho chè lam. Bà Hưởng cho biết: Tất cả đều được làm từ bột gạo nếp, màu sắc thì đỏ từ vỏ bao hạt gấc, tím là từ quả mồng tơi, xanh từ lá giềng, vàng từ quả dành dành.

Nói về nghề làm chè lam, ông Tuấn thủng thẳng kể: "Nghề này có từ rất lâu rồi, tôi cũng được ông cha truyền lại. Nguyên liệu chính là mật, rồi đến bột gạo nếp, gừng tươi, vừng và các phụ gia để làm màu sắc. Riêng với bột gạo nếp thì phải là nếp cái hoa vàng, rang thóc sau đó giã và sàng sảy. Giờ khâu này thì đỡ hơn, gạo đưa đi nổ bỏng sau đó nghiền nhỏ mịn. Bà Hưởng chao xong số ngũ vị thì ông Tuấn lại đổ mật vào nồi để thắng lên, số mật trong nồi từ nâu đen chuyển dần sang vàng sôi sủi lục bục. Bà Hưởng nhanh tay trộn bột gạo nếp trắng với ngũ vị vừa chiên, thêm chút vừng, gừng tươi giã nhỏ trong chậu. 

Bà Hưởng chia sẻ: Nguyên liệu để làm chè lam thì mọi nơi hầu như giống nhau. Cũng là mật mía, bột nếp, gừng, vừng, có thể thêm lạc rang và phụ gia để làm màu. Nhưng mỗi nhà đều có bí quyết riêng. Để chè lam ngon và dẻo thì các nguyên liệu phải chọn lọc thật kỹ. Đặc biệt là chọn gạo nếp và mật mía phải sánh, đặc. Người nấu mật phải canh cho lửa đều, lại luôn tay đảo để mật không bị khê cháy, dùng con mắt mà ước lượng đã đến độ hay chưa. Nấu mật non hay già quá đều không đạt. Khâu chế biến rất công phu, tỉ mỉ và người nấu chè phải kiên nhẫn. Vừa chuyện trò ông bà Hưởng vừa nhanh tay đổ chậu chè vào khuôn rồi vuốt rải cho đều, ép chặt. Khuôn chè đợi khô sẽ đưa ra cắt. Cứ một khuôn đầy sẽ cho 8 cân chè lam thành phẩm.

Sản phẩm chè lam Suối Chính.

Nguyên liệu chính để làm nên miếng chè lam là mật mía. Loại này ông Tuấn gửi mua tận Thái Nguyên. Giá hiện nay gần 20.000 đồng/1 kg. Bột gạo nếp, vừng, ngũ vị… chỉ là thứ phụ thêm vào vì nó rất nhẹ. Nên 1 tạ mật nấu làm thành chè lam cũng chỉ thu về hơn 1 tạ chè lam một chút. Vụ Tết năm nay gia đình ông bà Tuấn Hưởng làm 1,5 tạ mật. Giá 1 kg chè lam bán 65 - 70.000 đồng.

Chuyện chè lam Suối Chính rôm rả hơn khi có một vị khách đến hỏi mua mấy cân chè lam và chia sẻ: "Năm nào tôi cũng đến đây mua mấy cân về ăn Tết. Chè lam Suối Chính để ra Giêng vẫn thơm, vẫn dẻo". Qua ông Nguyễn Văn Sơn, Bí thư Chi bộ thôn Suối Chính được biết: Suối Chính giờ có hơn 200 hộ dân. Trước đây hầu như hộ nào cũng làm mười, mười lăm cân chè lam ăn Tết. Giờ ít hộ làm nhưng lại làm hàng tạ để bán cho người trong làng, ngoài xã. Suối Chính vẫn còn nhiều người biết nghề và giữ nghề truyền thống này.

Chè lam Suối Chính, vật phẩm làm từ những nguyên liệu rất sẵn có và gắn bó với cuộc sống của cư dân nông nghiệp. Dưới bàn tay khéo léo của các bà, các chị ở đây, phối trộn nguyên liệu với nhau theo một tỷ lệ nhất định tạo ra sản phẩm thơm ngon đặc biệt. Bà Hưởng cắt và đưa ra một đĩa chè lam. Màu sắc bắt mắt, thử một miếng, chè dẻo, ngọt thanh, nồng ấm bởi những hương vị đặc trưng riêng có.

Liên hoan Ẩm thực Quốc tế 2019: Bắc Giang trưng bày nhiều đặc sản

(BGĐT)-Ngày 8-12, tại Hà Nội, Bộ Ngoại giao tổ chức Liên hoan Ẩm thực Quốc tế năm 2019. Trưng bày tại Liên hoan có gần 130 gian hàng của các Đại sứ quán nước ngoài tại Việt Nam; Trung tâm văn hóa nước ngoài; các đơn vị thuộc Bộ Ngoại giao và sở ngoại vụ các địa phương cùng một số doanh nghiệp trên toàn quốc. 

Nộm măng tôm

Vị giòn của măng, ngọt thơm của tôm cùng vị chua cay của chanh, ớt hòa quyện cùng vị bùi béo của lạc làm nên món nộm măng tôm hấp dẫn trong bữa cơm gia đình bạn. Chúng ta cùng vào bếp chế biến món ngon cuối tuần.