Khu đất hộ ông Hà Văn Phượng và một số hộ dân mua của thôn Đông, xã Lương Phong (Hiệp Hòa) chưa được  cấp giấy CNQSD đất.

Vướng bởi nhiều quy định 

Theo rà soát của UBND các huyện, TP, toàn tỉnh còn 10.702 thửa đất, tổng diện tích 794,9 ha có vướng mắc chưa thể cấp giấy CNQSD đất. Số đất này tập trung nhiều ở các huyện Việt Yên, Lục Nam, Yên Dũng, Hiệp Hòa và TP Bắc Giang, chủ yếu giao trước ngày 1-1-2012. Trong đó hơn 7 nghìn thửa giao trái thẩm quyền, hơn 2,5 nghìn trường hợp tự ý chuyển mục đích, còn lại là đất sử dụng ổn định không có giấy tờ hoặc lấn chiếm. 

Ông Hà Văn Phượng, thôn Đông, xã Lương Phong (Hiệp Hòa) phản ánh: Tôi cùng một số hộ mua đất của thôn bán lấy tiền xây dựng chùa từ năm 2008, có giấy tờ chứng minh. Tôi đã làm hồ sơ đề nghị cấp giấy nhưng đến nay chưa được giải quyết. Thửa đất ông Phượng mua nằm giáp trục đường liên xã, xung quanh là đồng lúa, cách khu dân cư vài trăm mét. Theo đại diện Phòng Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) huyện Hiệp Hòa, thửa đất này nằm ngoài quy hoạch khu dân cư, theo quy định pháp luật không được xem xét cấp giấy CNQSD.  

Còn nhiều vướng mắc khác dẫn đến khó khăn trong việc xét cấp giấy chứng nhận đối với đất giao không đúng thẩm quyền. Cụ thể như các quy định: Phải làm rõ và xử lý trách nhiệm với người giao đất không đúng thẩm quyền từ ngày 1-7-2004 đến trước ngày 1-7-2014. Trường hợp giao đất làm nhà ở, chỉ xem xét cấp giấy cho hộ gia đình, cá nhân không có đất ở, nhà ở nào khác trong cùng địa bàn xã, phường, thị trấn. Người được giao đất thời gian này, dù thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính trước đó vẫn phải nộp 100% tiền sử dụng đất theo giá tại thời điểm làm thủ tục cấp giấy. 

Các trường hợp được giao từ 15-10-1993 đến trước 1-7-2004, đã nộp đủ tiền sử dụng đất (theo nghị quyết của thôn, xã thời điểm đó) nhưng nếu mức thu thấp hơn quy định của Luật Đất đai năm 1993 thì số tiền nộp phải quy đổi ra tỷ lệ phần trăm diện tích đã hoàn thành theo chính sách và giá đất tại thời điểm nộp. Diện tích còn lại phải nộp thêm tiền sử dụng đất theo giá ở thời điểm có quyết định công nhận quyền sử dụng. Nếu được giao từ 1-7-2004 đến nay, không được đối trừ số tiền đã nộp trước đó... Nhiều người được giao đất đã không đồng tình với những quy định kể trên.

Ông Trần Văn Pháo, Phó Chủ tịch UBND xã Tân Tiến (TP Bắc Giang) nói: “Xã còn hơn 400 thửa (trong số 1.403 thửa đất của TP) chưa cấp được giấy chứng nhận. Phần lớn số đất này được giao không đúng thẩm quyền do người đứng đầu thôn thực hiện. Giờ hầu hết họ đều nghỉ công tác, nhiều người đã qua đời. Hơn nữa vi phạm xảy ra nhiều năm, đa số người sử dụng đất giao trái thẩm quyền đều có nhà ở khác, khó khăn về tài chính… Đối chiếu với quy định trên, rất ít trường hợp có thể cấp giấy”. 

Được biết, thực hiện Quyết định 191/2012/QĐ-UBND của UBND tỉnh, UBND TP đã làm thủ tục cấp giấy CNQSD cho khoảng 100 thửa ở xã Tân Tiến. Đến nay, dù cơ quan chức năng nhiều lần tuyên truyền, vận động nhưng hầu hết các chủ sử dụng đất chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính. Đây cũng là thực trạng chung ở một số địa phương trong tỉnh.

Mặt khác, theo lãnh đạo Sở TN&MT, việc giao đất không đúng thẩm quyền chủ yếu do thôn, xã, khu dân cư thực hiện, hầu hết không có giấy tờ (hóa đơn, phiếu thu, biên lai...) tài chính đúng quy định; một số trường hợp tự ý lấn chiếm, chuyển mục đích sử dụng nhưng địa phương không lập biên bản xử lý, khó xác định nguồn gốc đất; một số thửa đang có tranh chấp nên không thể xem xét cấp giấy.  

Giải pháp tháo gỡ

Trước những khó khăn, vướng mắc trên, Sở TN&MT đã phối hợp với các địa phương đẩy mạnh tuyên truyền quy định pháp luật về đất đai đến người dân; tổ chức rà soát, phân loại rõ từng trường hợp vi phạm, tồn đọng, trên cơ sở đó phối hợp với các huyện, TP, các ngành liên quan nghiên cứu, tháo gỡ. Đặc biệt, từ ngày 3-3, Nghị định số 01/NĐ-CP của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số nghị định quy định chi tiết thi hành Luật Đất đai có hiệu lực, đã tháo gỡ một phần khó khăn đối với các trường hợp giao đất không đúng thẩm quyền. Nghị định mở rộng diện cấp giấy CNQSD đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất trong nhiều trường hợp. 

Ông Bùi Quang Huy, Phó Giám đốc Sở TN&MT cho biết: Theo Nghị định 43/2014/NĐ-CP ngày 15-5-2014, các thửa đất giao không đúng thẩm quyền trước 1-7-2004 phải có nhà ở mới được xem xét cấp giấy chứng nhận. Nghị định số 01/NĐ-CP tạo thuận lợi hơn, đất chưa có nhà ở, không có tranh chấp, phù hợp quy hoạch được xem xét cấp giấy chứng nhận. Các thửa đất giao trái thẩm quyền sau 1-7-2004, chưa có nhà ở mới không được xem xét cấp giấy. Hiện toàn tỉnh còn gần 1,2 nghìn thửa đất được giao sau thời điểm này. 

Để đẩy nhanh tiến độ cấp giấy CNQSD đất, nhiều giải pháp đang được Sở TN&MT nghiên cứu, đề xuất, như: Các khu dân cư thành lập hội nghị dân chính xác định nguồn gốc, thời điểm sử dụng đất; rà soát, điều chỉnh, bổ sung quy hoạch sử dụng đất; xem xét cho ghi nợ đối với những đối tượng sử dụng đất có khó khăn về tài chính. 

Đề xuất Bộ TN&MT, Bộ Tài chính và Chính phủ sửa đổi, bổ sung, điều chỉnh các quy định về: Điều kiện "có nhà ở" đối với trường hợp giao đất trái thẩm quyền sau ngày 1-7-2004; việc "phải làm rõ và xử lý trách nhiệm đối với người giao đất không đúng thẩm quyền"; điều kiện "không có đất ở, nhà ở nào khác trong cùng địa bàn xã, phường, thị trấn”; các loại giấy tờ liên quan đến việc thực hiện nghĩa vụ tài chính; mức nộp tiền sử dụng đất đối với một số trường hợp cụ thể... 

Hy vọng khi những đề xuất trên được chấp thuận, kết hợp với thực hiện các quy định của pháp luật, trong đó có Nghị định số 01/NĐ-CP của Chính phủ, tiến độ cấp giấy CNQSD đối với đất giao không đúng thẩm quyền sẽ được đẩy nhanh.

Thùy Ninh