- Nhà bà Nụ gần đây không, các cô? - Người già hỏi. 

- Tận cùng ngõ, ông ơi - một cô gái nhanh nhảu đáp.

Cô gái to béo, mắt trố, đứng cạnh bên xoe xóe:

- Ông là người nhà bà Nụ à? 

- Hình như thế - người già tủm tỉm cười.

Hai người bước ra khỏi quán trong tiếng cười nói rộ lên. Không biết các cô gái vô ý vô tứ hay là chủ tâm nói cho hai người khách nghe thấy mà chả giữ mồm giữ miệng, cứ oang oang.

- Tao cược chúng mày lão già bốc phét, bà Nụ làm đếch gì có họ hàng nào.

- Ừ, tao thấy bao năm có ai đến nhà bà ta đâu.

- Tao trông ông già này quen quen, hình như có trong ảnh treo ở nhà bà Nụ. Bà ấy khoe là người yêu xưa.

- Có ma nó yêu! 

- Bây giờ bà già, mặt mũi thế, chứ thời con gái khác chứ.

- Bà tao bảo, bà ấy giống bố, xấu từ bé.

- Biết đâu đấy. Duyên số tại trời.

- Có dám cược không? 

- Ngán gì! 

- Đãi mỗi người một quả trứng vịt lộn và một lon côca. 

- Vô tư đi !

Tiếng cười nói xa dần.

 * 

*        *

Hơn chục năm nay có một bà già không chồng, không con từ làng ra phố. Làng cũng chẳng xa xôi gì, chỉ hơn cây số. Bà sống lặng lẽ, âm thầm trong căn nhà cấp bốn lạc lõng ở ngõ phố ngắn cun củn san sát nhà cao tầng của thị xã mới ra đời này.

Hai người đàn ông rảo bước tới căn nhà đóng cửa im ỉm.

- Bà Nụ có nhà không đấy? 

Có tiếng động trong nhà. Một giọng vang lên yếu ớt:

- Ai đấy?

Lát sau cửa hé mở. Một cụ bà tóc bạc phơ chầm chậm bước ra, chằm chằm nhìn khách lạ:

- Ông hỏi bà Nụ à? Không có nhà đâu. Tôi trông ông quen quen. Ông là...

Cửa lớn cửa bé mở toang. Ánh nắng ùa vào sáng bừng hai gian nhà. Bất ngờ người già nhìn thấy mình trong bộ quân phục lấm lem đất đứng tươi cười với Nụ đang e thẹn ngả vào vai mình trên bức ảnh đen trắng phóng to ở khung kính treo giữa tường.

- Ô, sao bác lại có trong ảnh này? - Người trẻ nói.

Người già nhíu lông mày rõ lâu rồi tủm tỉm cười.

- Nụ đâu, bà? 

Cụ bà cắm cúi giã, ngoáy trầu vỏ trong cái cối kim loại vàng óng, thủng thẳng:

- Nó ra Hà Nội chữa bệnh. Tôi là bạn của mẹ nó trông nhà mấy hôm nay rồi. Ông là...

- Nụ mắc bệnh gì ạ? 

- Ôi giời, đủ thứ bệnh trên đời. Ruột thừa, đau dạ dày, cái gì đường ấy, à, tiểu đường, rồi khớp, mờ mắt. Vừa rồi bị não, tưởng mười mươi là chết. Không chồng không con khổ thế. Ốm rề rề quanh năm suốt tháng...

- Nụ ra đây ở đã lâu chưa bà? 

- Mới độ hơn chục năm. Nhà nước thu hồi đất, trả tiền nhà, vườn. Nó mua chỗ này để gần tôi, còn ít tiền gửi tiết kiệm để phòng tuổi già, lá rụng. Ông là...

- Dạ, cháu trước đây đóng quân ở khu vực này, là bộ đội pháo bắn máy bay Mỹ. Cũng lâu rồi từ năm 67 - 68, Nụ lúc ấy là dân quân hiệp đồng chiến đấu.

- Vậy hôm nay ông mới về?

- Vâng, cũng vì hoàn cảnh...

Mười năm trong quân ngũ, ông đã có mặt khắp chiến trường từ Bắc vào Nam. Hết chiến tranh, ông lấy vợ và ở hẳn trong Nam. Gia đình ông ở quê nhà chẳng còn ai. Một loạt bom B52 rải thảm làng ông, hơn bốn chục người chết, bao người không nhận ra xác. Ngày giặc Mỹ rải bom cũng là ngày giỗ làng. Hầu như năm nào ông cũng về quê - một làng chài lưới ven sông. Đôi lúc ông muốn trở lại làng Nụ - nơi trận địa đầu tiên ở chiến trường phía Bắc, có bao người thân quen và những dân quân trai trẻ gan dạ, tinh nghịch đã từng cưu mang mình. Cũng vì kinh tế khó khăn, ông đâm ra ngại ngùng. Suốt mấy chục năm trời, ông nghèo túng. Mấy năm lại đây ông mới có bát ăn bát để, mở mày mở mặt vì con cái thành đạt và kinh doanh có lãi.

Cụ bà ngồi lặng lẽ nghe người khách già kể chuyện rồi gióng giả:

- Thì ra vậy. Cái Nụ vẫn nhắc ông luôn.

Nụ nhắc? Giữa mình với Nụ đã có gì đâu nhỉ. Ông nghĩ vậy. Đúng là ông rất quý và thương Nụ. Cô ấy là con bà hai trong một gia đình mà bố có tới ba đời vợ. Nụ mất mẹ từ khi mới chín mười tuổi gì đó, cô luôn bị vợ chồng con bà cả hắt hủi, đối xử nghiệt ngã dẫu phải ăn ở riêng và làm quần quật suốt ngày. Nhiều lần đến nhà Nụ, ông mới biết. Nụ tham gia hợp đồng chiến đấu với đơn vị và làm những việc được phân công, từ đắp ụ pháo, lấy lá ngụy trang, lấp hố bom, chôn cất tử sĩ đến khâu vá quần áo bộ đội. Khổ, vất vả như vậy nhưng Nụ bao giờ cũng tươi cười, dịu dàng nên ai cũng quý mến.

- Nụ nằm ở bệnh viện nào bà? 

- Bạch Mai gì ấy. À, nó có ghi chỗ nằm vào tờ giấy cài trước gương trong buồng. Để tôi vào tìm xem.

Cụ lập cập vào trong buồng. 

... Hai người trở ra đường.

- Sao bác lại có ảnh chụp chung với bà Nụ ngày xưa? - Người đi cùng hỏi 

- Kể cũng bất ngờ. Nghĩ càng thương bà ấy.

Đơn vị pháo binh của ông bắn hạ hai máy bay Mỹ ngay trong trận đánh đầu tiên. Một nhà báo đến viết bài. Nhân có máy ảnh, khẩu đội ông cùng với trung đội nữ dân quân chụp chung một kiểu. Theo sắp xếp của nhà báo, Nụ đứng cạnh ông ở ngay hàng đầu. Lúc chuẩn bị chụp, ai đấy đứng đằng sau ấn đầu Nụ vào vai ông. Chỉ có vậy thôi. Không hiểu thế nào mà Nụ có bức ảnh ấy, và nhờ ai đã tách hai người ra tấm ảnh riêng và phóng rõ to để treo trên tường. Cụ bà bảo, Nụ treo bức ảnh này đã mấy chục năm trời, nói là người yêu xưa đã hy sinh ở chiến trường.

- Cháu cho xe về thẳng Hà Nội, rẽ vào bệnh viện Bạch Mai. Bác muốn đến thăm bà ấy.

Hai người đã ra đầu ngõ. Hầu như cả tốp con gái đã thò đầu sẵn ở cửa để đón.

Cô gái béo ị, mắt trố từ trong quán lạch bạch chạy ra:

- Ông có phải là người trong ảnh của bà Nụ không ạ?

- Hình như thế - ông mủm mỉm cười.

- Ông là người yêu cũ của bà? 

- Hình như thế - ông cả cười.

- Hình như, có nghĩa là 50/50?

- 100% - ông nghiêm trang đáp.

Cô gái xịu mặt. Tiếng vỗ tay ran lên.

- Chết chưa béo ơi, thua cược nhé. Đãi đi!

Chiếc xe ô tô từ từ chuyển bánh tiến thẳng về phía Bệnh viện Bạch Mai.

Đỗ Nhật Minh