Các cụ bảo “miếng ăn là miếng nhục” có lẽ không ngoa trong trường hợp này. Con trâu nhà người ta là con trâu có chủ, có giá trị “đầu cơ nghiệp”, chẳng may gặp nạn, bà con không giúp mà còn tranh thủ xẻo thịt mang về, như của nhà mình thì thật xấu hổ. Trước đó vài ngày, nước mắt bất lực của người tài xế ở Bình Định trước biển người lao vào hôi của khi ô tô chở hàng của anh bị cháy cũng khiến nhiều người thương cảm và ngao ngán, thấy buồn cho lòng tham vô đáy, vô lối của bà con mình. 

Báo chí phản ánh nhiều về hành động hôi của này. Nào hôi bia, hôi túi xách, thắt lưng da nhái, thậm chí cả hôi hoa sau lễ khai trương, hôi tiền ngay trước mặt người gặp nạn là chị bán rau bị gió thổi tung giỏ tiền. Nó phổ cập đến mức khi nhắc tới người ta không cần phải để trong ngoặc kép mà ai cũng hiểu và trở thành một đặc tính xấu xí của người Việt.

Không phải người Việt ai cũng xấu xí, tham lam nhưng rõ ràng, ở một số người, khi có… điều kiện, cơ hội, lòng tham ấy trỗi dậy và trở thành bản tính khó sửa. Nhiều người đi nước ngoài, sang Thái Lan, Singapore cảm thấy bị xúc phạm và xấu hổ khi nhà hàng ăn buffet của nước bạn ghi lời nhắn bằng duy nhất tiếng Việt: “Xin mời ăn bao nhiêu lấy bấy nhiêu. Nếu ăn không hết sẽ bị phạt. Xin cám ơn”, hay gọn lỏn một dòng: “Lấy vừa đủ ăn”. Lại có nơi còn choáng hơn khi trong nhà vệ sinh, vẫn cái biển to tướng, đánh máy chữ tiếng Việt: “Đi vệ sinh nhớ dội nước”. 

“Tiên trách kỷ, hậu trách nhân”, “không có lửa làm sao có khói”, chẳng có nước nào dại gì mà gây sự với khách du lịch, đánh vào tật xấu của họ; phải chăng những hiện tượng xấu của người Việt lặp đi lặp lại nhiều lần khiến họ phải… ra lời như thế. Chưa kể đến những tật xấu khác của chúng ta cũng được “xuất ngoại” như ăn cắp vặt, hút thuốc lá, khạc nhổ bừa bãi, nói chuyện ồn ào nơi công cộng, không chịu xếp hàng…

Văn hoá trong mỗi người không phải bỗng dưng mà có, nó được hình thành trong mỗi gia đình, nhà trường và xã hội. Để người Việt bớt đi hình ảnh xấu xí cả trong và ngoài nước, cần ở mỗi người sự tự trọng, dù bạn là ai.

Hồng Châu