Ngâm rượu thuốc không đúng cách dễ bị ngộ độc khi sử dụng.

Rượu bổ do ... truyền miệng

Trước những lời đồn thổi về tác dụng “cường dương, tăng bản lĩnh” nhưng “lành” hơn so với việc uống rượu ngâm động vật (rắn, cá ngựa, tắc kè, bìm bịp), các loại rượu ngâm thực vật đang được nhiều quý ông sưu tập theo trào lưu. Chỉ vào mấy bình rượu ngâm, anh Đoàn Đắc Hưng, phường Trần Phú (TP Bắc Giang) chia sẻ: “Nghe anh em kháo nhau là tốt lắm nên mình tự mua về ngâm. 

Trong nhà có rất nhiều loại như: Rượu sim, táo mèo, ba kích, sâm cau, mật nhân, chuối hột, ngọc cẩu, đinh lăng… Có loại mua của những người bán dạo nhưng cũng có loại quý hiếm phải gửi mua mới có”.

Người dân sưu tầm các loại cây, con ngâm rượu đều là nguồn dược liệu quý. Tuy nhiên, nhiều loại rượu ngâm không có tác dụng như đồn thổi, trong khi người dân vẫn cố tìm mua dẫn đến vi phạm quy định về bảo vệ động vật hoang dã (như ngâm rượu tay gấu, mật gấu, sừng tê giác, cao hổ…). Đặc biệt, uống rượu thuốc cũng phải có liều lượng nhất định mới mang lại tác dụng chứ không phải tùy tiện sử dụng bao nhiêu cũng được".   Lương y Nguyễn Mạnh Hùng (Hội Đông y tỉnh).

Rượu thuốc vốn là bài thuốc trong y học cổ truyền do các lương y được cấp phép hành nghề bốc và hướng dẫn người dùng cách ngâm, sử dụng hiệu quả. Thế nhưng hiện đang xuất hiện trào lưu con gì được cho là quý, bổ, cây gì được cho là tốt, mọi người đều dùng để ngâm rượu. Người dân có rất nhiều cách ngâm khác nhau nhưng chủ yếu vẫn là qua truyền miệng, ngâm theo kinh nghiệm dân gian, tự ý tìm thông tin trên mạng xã hội mà ít sử dụng các bài thuốc ngâm rượu theo chỉ dẫn của lương y. Nguy hiểm nhất là nghe theo lời đồn thổi, nhiều người tự ý ngâm các loại củ, rễ, lá cây rừng không rõ nguồn gốc. Thực trạng ngâm rượu tùy tiện gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe người uống, thậm chí nhiều vụ việc đau lòng xảy ra do bị ngộ độc cấp tính.

Theo một số lương y, việc bồi bổ bằng các loại rượu ngâm dược liệu còn phải phù hợp với thể trạng từng người vì có thể với người này thì tốt nhưng với người khác lại không. Thậm chí, có loại dùng theo cách này chữa được bệnh nhưng khi dùng cách khác lại trở thành tác hại. Chẳng hạn, rượu ngâm con rết, hạt mã tiền, củ ấu tẩu nếu bôi ngoài da để điều trị đau xương cốt rất hiệu quả nhưng uống vào sẽ gây ngộ độc, tử vong. Hơn nữa, không phải ai cũng biết cách ngâm để các loại rượu thuốc giữ được dược tính. 

Ngâm cho đúng, dùng cho chuẩn

Được biết, hằng ngày, Khoa Nội- Tiêu hóa (Bệnh viện Đa khoa tỉnh) trung bình tiếp nhận điều trị cho từ 8-10 bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa, viêm tụy, xơ gan do uống rượu. Bệnh nhân Phạm Văn Thắm ở xã Hương Gián (Yên Dũng) chia sẻ: “Cứ ngỡ uống rượu thuốc là tốt nên tôi tự ngâm mấy bình rượu từ đủ loại thảo dược. Mấy hôm nay nhập viện, bác sĩ chẩn đoán bị xuất huyết tiêu hóa do rượu kích ứng niêm mạc dạ dày, tá tràng”. Bác sĩ Nguyễn Văn Cương, Trưởng Khoa Nội - Tiêu hóa nói: Việc sử dụng các loại thảo dược, động vật ngâm rượu mà không rõ công dụng thì nguy cơ gây ngộ độc rất cao. Năm 2017, Khoa điều trị 3 ca ngộ độc do uống rượu ngâm. Bởi có những vị thuốc khi ngâm cùng nhau sẽ tạo ra sự khắc kỵ, biến thành độc tố mới, gây hại cho sức khỏe. Hơn nữa nếu uống vô tội vạ cũng sẽ gây ngộ độc dẫn đến viêm gan, vàng da, suy thận, tăng huyết áp, nhiễm khuẩn đường ruột, thậm chí loạn thần. 

Trước thực trạng sử dụng tràn lan, ngành y tế khuyến cáo, khi ngâm rượu thuốc phải đúng bài, đúng vị và sử dụng theo chỉ định của lương y. Tuyệt đối tránh việc tiện đâu mua dược liệu ở đó, ví như tại các điểm tham quan du lịch, mua theo bạn bè mách bảo rồi về tự ngâm uống. Không tự ý sưu tầm các loại rễ cây để ngâm rượu bởi dễ chọn nhầm loại cây có độc tố như mới đây 3 trường hợp tử vong tại Nghệ An do uống phải bình rượu ngâm rễ cây lá ngón. Hơn nữa cũng không nên lạm dụng rượu ảnh hưởng xấu đến các chức năng của cơ thể. Mọi người cần hiểu rõ công dụng của từng loại rượu thuốc, nên tìm mua dược liệu ở các cơ sở đông dược đã được cấp phép hoạt động. Khi ngâm phải có chỉ dẫn của thầy thuốc y học cổ truyền để có bài thuốc ngâm rượu phù hợp với thể trạng từng người. Khi sử dụng rượu trắng để ngâm cũng cần lựa chọn loại bảo đảm chất lượng. 

Được biết, Sở Y tế đã chỉ đạo Phòng Quản lý hành nghề y, dược và phòng y tế các huyện, thành phố siết chặt kiểm tra việc bán thuốc đông dược; vận động người dân không tự ý ngâm rượu thuốc để tránh nguy hại đến sức khỏe.

Duy Minh