Xã viên HTX An Sơn đóng gói hương.

Khai thác lợi thế tự nhiên

HTX An Sơn, thôn Tam Hiệp (An Lập) được thành lập từ năm 2004 với 16 xã viên có chức năng chính là cung cấp dịch vụ điện, thủy lợi cho bà con nơi đây song hoạt động của HTX gặp khó, không có lãi vì các công trình điện, thủy lợi đều được đầu tư từ lâu, xuống cấp. 

Thấy thương lái thường xuyên tìm đến xã mua một số sản phẩm như: Nhựa trám, hương bài, quế chi… để mang về làm hương dưới xuôi, năm 2005, một số xã viên HTX đã đi tham quan, học nghề tại nhiều làng làm hương truyền thống ở Hải Dương, Hưng Yên, Thái Bình…, sau đó mang nghề này về An Lập. 

Ban đầu chỉ có vài hộ trong thôn Tam Hiệp học nghề nhưng sau nhiều lớp đào tạo nghề do HTX mở, đến nay tại thôn đã có hàng chục hộ có tay nghề vững vàng. Năm 2013, để tăng năng suất lao động, HTX đầu tư hơn 100 triệu đồng lắp đặt máy trộn nguyên liệu và máy lọc hương liệu. Nhờ sự hỗ trợ của các thiết bị hiện đại như: Máy nghiền, trộn, lọc nhựa, xe… nên  thời gian, quy trình sản xuất được rút ngắn, sản phẩm đồng đều, bắt mắt hơn. 

Anh Trần Minh Tân, Chủ nhiệm HTX An Sơn nói: “Nghề làm hương không khó nhưng đòi hỏi phải cẩn thận. Dù có máy hỗ trợ nhưng chỉ bất cẩn một chút là có thể hỏng cả mẻ ngay. Các loại hương liệu như: Quế chi, hương bài… phải được phơi thật khô rồi nghiền nhỏ. Còn nhựa thau, nhựa nến phải được lọc hết tạp chất.

Khi pha chế nguyên liệu cũng cần chú ý tỷ lệ nhựa trám sao cho hợp lý, nếu cho ít nhựa trám hương không có mùi thơm. Đặc biệt hương chỉ được phơi khô trong một nắng, nếu không sẽ không cuộn được tàn. Thắp hương là một nét đẹp văn hóa tâm linh lâu đời của dân tộc ta được gìn giữ từ đời này sang đời khác, vì vậy sản phẩm làm ra có chất lượng tốt thì người làm hương sẽ không bao giờ lo hết việc”. 

HTX An Sơn đã lấy tên Linh Sơn đặt cho sản phẩm của mình. Nhờ sử dụng các hương liệu từ thiên nhiên, không sử dụng bất kỳ một chất phụ gia hóa học nào khác nên hương thơm Linh Sơn đang ngày càng được nhiều người ưa chuộng, thường xuyên trong tình trạng “cháy hàng”. Bà Trần Thị Toan, thị trấn An Châu (Sơn Động) cho hay: “Từ nhiều năm nay, nhà tôi chỉ thắp hương Linh Sơn do có mùi thơm dịu nhẹ, ít khói, cuộn tàn đẹp, không gây đau đầu”. 

Phơi hương tại HTX An Sơn.

Nguyên liệu để làm hương Linh Sơn chủ yếu được lấy tại địa phương, từ nhựa trám, quế chi, hương bài… đều sẵn có, chỉ riêng tăm hương phải nhập từ Hà Nội. Làm hương là nghề làm quanh năm nhưng cao điểm nhất bắt đầu từ tháng 9 âm lịch năm trước đến tháng 3 âm lịch năm sau vì đây là thời điểm phục vụ Tết Nguyên đán và các lễ hội xuân. Dịp này, mỗi tháng HTX đưa ra thị trường khoảng 100 nghìn bó hương các loại. 

Khẳng định chỗ đứng

Ông Vi Hồ Phong, Phó trưởng Phòng Kinh tế - Hạ tầng huyện Sơn Động khẳng định: “Nghề làm hương của HTX An Sơn đã giải quyết việc làm ổn định cho nhiều lao động địa phương”. Tìm hiểu được biết, hiện HTX An Sơn đang tạo việc làm thường xuyên cho hơn 20 người, cao điểm lên tới hơn 30 lao động với thu nhập bình quân 3 triệu đồng/người/tháng. Làm hương cũng đang là nghề “tay trái” của khoảng 30 hộ khác trong xã tranh thủ thời gian rảnh rỗi. 

Ngoài ra, theo thống kê của Ban Chủ nhiệm HTX, để phục vụ nguyên liệu cho nghề làm hương, hiện huyện Sơn Động có khoảng 50 ha đất đồi, núi trọc được phủ xanh bằng cây hương bài. Riêng tại xã An Lập, HTX đã phối hợp cùng chính quyền vận động người dân trồng được hơn 20 ha.

Hỗ trợ cho hoạt động của HTX An Sơn, năm 2013, UBND huyện Sơn Động trích 50 triệu đồng từ nguồn kinh phí khuyến công địa phương để HTX đầu tư máy móc, nâng cao chất lượng sản phẩm. Tháng 5-2014, Trung tâm Khuyến công và Tư vấn phát triển công nghiệp tỉnh tiếp tục hỗ trợ 50 triệu đồng để HTX phát triển sản xuất, đầu tư thêm một máy xe hương. Không phụ sự quan tâm của các cấp, ngành, vừa qua sản phẩm hương thơm Linh Sơn của HTX An Sơn đã được công nhận là một trong 18 sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu của tỉnh. 

Được biết, HTX An Sơn đang triển khai việc đăng ký thương hiệu đối với sản phẩm hương thơm Linh Sơn để sản phẩm được Nhà nước bảo hộ. Đồng thời, HTX cũng xây dựng kế hoạch hỗ trợ các hộ trên địa bàn máy móc phục vụ việc làm hương và đứng ra bao tiêu sản phẩm. Nếu thành công, HTX sẽ tiếp tục đầu tư máy chẻ tăm hương để chủ động nguyên liệu sản xuất. Mục tiêu của xã viên HTX là xây dựng thôn Tam Hiệp thành làng nghề làm hương nức tiếng gần xa.

Việt Anh