Đình Thổ Hà: Ngôi đình được xây dựng trên một khu đất rộng khoảng 8 sào Bắc bộ, hướng Tây-Nam. Đình thờ Thành hoàng làng là Thái Thượng Lão Quân (còn gọi là Lão Đam hay Lão Tử). Đình Thổ Hà vốn là ngôi đình nổi tiếng của xứ Kinh Bắc, được khởi dựng năm Ất Sửu (1685). Đây là ngôi đình cổ thứ hai ở Bắc Giang (sau đình Lỗ Hạnh được xây dựng năm 1576). 

Đình Thổ Hà được tạo bởi ba nếp nhà là tiền tế, đại đình và hậu cung. Các mảng chạm khắc trên các cấu kiện kiến trúc thể hiện phong cách thời Lê rõ nét, có giá trị nghệ thuật cao, chủ yếu là tứ linh, tứ quý, hoa lá cách điệu, chim, thú và con người. Linh vật rồng ở đình Thổ Hà được chạm ở nhiều bộ phận như: đầu dư, bẩy, kẻ, cốn, ván nong, câu đầu với các đề tài rồng ổ, rồng mẹ cõng rồng con, rồng và thiếu nữ..., với thủ pháp chạm lộng, chạm kênh bong, chạm nổi vô cùng điêu luyện, tinh xảo. 

Bởi vậy, các nhà nghiên cứu nghệ thuật xem đình Thổ Hà là một bảo tàng nghệ thuật kiến trúc cổ Việt Nam. Từ năm 1964, đình Thổ Hà đã được xếp hạng Di tích lịch sử và nơi danh lam thắng cảnh quốc gia.

Chùa Thổ Hà: Chùa có tên là “Đoan Minh Tự”. Năm tạo dựng chùa hiện chưa xác định được chính xác. Căn cứ văn khắc trên hiện vật bài trí trong chùa cho thấy: Năm Giáp Thân (1584) mua rồng đá; năm Canh Thân (1610) chùa được tu sửa lại. Như vậy, chùa Thổ Hà được xây dựng từ rất sớm.

Chùa Thổ Hà hiện nay không còn kiến trúc nguyên vẹn như ngày đầu khởi tạo. Gác chuông chùa tiêu thổ kháng chiến năm 1946. Kiến trúc chùa hiện nay xây dựng theo bình đồ nội công ngoại quốc quy mô lớn, bao gồm: Tòa tiền đường 5 gian, 2 chái; thượng điện 5 gian; tòa mặt động 5 gian, 2 chái; hai dãy hành lang mỗi dãy 10 gian; nhà tổ 6 gian, 2 chái xây phía sau tòa tam bảo (cách tòa tam bảo một khoảng sân gạch). Trong tam bảo chùa bài trí hệ thống tượng Phật, hoành phi, câu đối tương đối hoàn chỉnh, được sơn thếp lộng lẫy.

Từ tòa tam bảo theo hai dãy hành lang dẫn tới động tiên, đây là một công trình kiến trúc hiếm có. Động tiên ghi lại đầy đủ hình ảnh Thích Ca từ lúc mới sinh ra, trưởng thành và khi rời bỏ kinh thành vào động tu hành đắc đạo. Cùng với hệ thống tượng Phật có giá trị lịch sử và nghệ thuật, chùa Thổ Hà còn lưu giữ được nhiều hiện vật có giá trị như: Bia đá tạo năm Thịnh Đức nguyên niên (1653), sấu đá thế kỷ XVII, rồng đá niên đại năm Đại Chính thứ 5 (1534). Chùa Thổ Hà được xếp hạng là Di tích kiến trúc nghệ thuật năm 1994.

Từ chỉ Thổ Hà: Được xây dựng trên diện tích 170 m2, hướng Tây-Nam. Xưa kia từ chỉ được xây dựng cạnh chùa; năm 1794 được chuyển ra địa điểm hiện nay. Từ chỉ được tạo bởi hai tòa: Tiền từ 5 gian và 3 gian hậu cung. Bên trong từ chỉ thờ tượng Khổng Tử và lưu giữ 8 bia đá khắc ghi 70 vị phủ sinh tiên hiền và tên những người đóng góp tiền của xây dựng, tu bổ từ chỉ. Bia khắc ghi danh sách các phủ sinh đỗ đạt sớm nhất tạo năm Vĩnh Trị thứ 5 (1680), muộn nhất vào năm Tự Đức thứ 9 (1850). Từ chỉ làng Thổ Hà được xếp hạng Di tích nghệ thuật năm 1994.

Cổng làng: Cổng có kiến trúc đẹp, bề thế và cổ kính, được làm từ đôi bàn tay của những nghệ nhân dân gian của làng, thể hiện sự thịnh vượng của nghề gốm xưa kia. Đây là một trong những cổng làng đẹp nhất ở vùng hạ và trung lưu sông Cầu. Cổng nằm ở ngay đầu làng phía trước đình, bên tả là hồ nước rộng, bên hữu có cây đa hàng trăm năm tuổi, đây là những nét rất đặc trưng mang đậm dấu ấn văn hóa của cư dân đồng bằng Bắc Bộ với hình ảnh cổng làng, cây đa, bến nước, sân đình cùng với những vòm cổng, những khu miếu thờ, từ chỉ, đình, chùa...

Ký ức làng gốm cổ: Về Thổ Hà, không khó để nhận ra dấu tích của nghề gốm từng vang bóng một thời ẩn hiện trên những nóc nhà, vách tường, chum vại quanh làng. Nghề gốm ở Thổ Hà phát triển rực rỡ từ thế kỷ 14. Thổ Hà là một trong ba trung tâm gốm sứ cổ xưa nhất của người Việt, bên cạnh Phù Lãng (Quế Võ, Bắc Ninh) và Bát Tràng (Gia Lâm, Hà Nội). Theo gia phả làng nghề và những hiện vật khảo cổ được tìm thấy thì Thổ Hà là một trong những chiếc nôi của nghề gốm sứ. Sản phẩm của làng nghề này đã có thời nổi danh khắp thiên hạ.

Gốm Thổ Hà mang những nét đặc sắc riêng hiếm có: độ sành cao, không thấm nước, tiếng kêu đanh, màu men nâu đỏ mịn màng. Sự hưng thịnh của nghề gốm đã giúp người dân xây dựng một quần thể kiến trúc đình, chùa, từ chỉ, cổng làng, điếm bề thế uy nghi. Cách đây khoảng 30 năm, cũng giống như bao làng nghề truyền thống khác, gốm Thổ Hà rơi vào tình trạng sản phẩm làm ra không bán được và mai một dần rồi mất hẳn sau gần sáu thế kỷ tồn tại khi hầu hết nhà kho, xưởng sản xuất được thanh lý vào năm 1992. Không còn nghề gốm, người dân trong làng chuyển sang làm nghề khác để mưu sinh. Giờ đây, người ta biết tới Thổ Hà với một sản phẩm mới khá nổi tiếng - bánh đa nem.

Quan họ cổ Thổ Hà: Trong rất nhiều di sản văn hóa của làng cổ Thổ Hà thì dân ca quan họ có sức hấp dẫn đặc biệt với du khách. Theo các nhà nghiên cứu, quan họ Thổ Hà có từ lâu đời và hiện vẫn được gìn giữ theo lối cổ; thuần lối hát chay, chèo thuyền hát trên sông. Lối chơi quan họ ở Thổ Hà thể hiện văn hóa ứng xử thanh tao, tế nhị, chân tình và khiêm nhường làm đắm say lòng người.

Theo dòng chảy của thời đại, sự chi phối của kinh tế thị trường khiến ít nhiều giá trị văn hóa truyền thống nơi đây bị mai một. Dù vậy, người dân Thổ Hà vẫn luôn có ý thức giữ gìn những nét văn hóa cổ, làm vốn quý truyền đời cho con cháu. Hiện các liền anh, liền chị của Câu lạc bộ Quan họ Thổ Hà vẫn duy trì nét văn hóa truyền thống đẹp đẽ này. Trong không gian làng cổ Thổ Hà vào những ngày đầu năm mới, du khách sẽ được hòa mình vào không khí hội xuân với các liền anh, liền chị xúng xính áo mớ ba, mớ bảy, nón thúng quai thao, áo the khăn xếp dập dìu canh quan họ thâu đêm, suốt sáng.

Lễ hội Thổ Hà: Lễ hội Thổ Hà được tổ chức vào ngày 20, 21, 22 tháng Giêng hằng năm. Đến Thổ Hà vào dịp đầu xuân, du khách sẽ được tham gia vào lễ hội xuân đặc sắc và đắm mình trong một không gian văn hóa truyền thống sinh động nhiều màu sắc. Tại đây du khách được trải nghiệm lễ rước, lễ tế thánh thần được chuẩn bị công phu, nghiêm cẩn; các canh hát quan họ của liền anh, liền chị và xem những màn tuồng cổ do chính người dân trong làng biểu diễn cùng nhiều trò chơi dân gian như: Đu, chọi gà, cờ bỏi, vật, thi bơi bắt vịt… 

Với những nét đẹp đặc sắc của văn hóa truyền thống được lưu truyền, gìn giữ lâu đời, lễ hội Thổ Hà được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VHTTDL) đưa vào danh mục Di sản văn hoá phi vật thể quốc gia (Quyết định số 5079/QĐ-BVHTTDL, ngày 27/12/2012).

Các nghị quyết, chương trình, kế hoạch của Tỉnh ủy, Ban Thường vụ Tỉnh ủy, UBND tỉnh về du lịch luôn quan tâm đến công tác bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa đặc sắc gắn với phát triển du lịch; trong đó tỉnh Bắc Giang luôn xác định Thổ Hà là một trong các điểm đến quan trọng về du lịch của tỉnh. Kế hoạch số 102/KH-UBND ngày 30/5/2016 thực hiện Nghị quyết số 44-NQ/TU ngày 30/3/2016 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về phát triển du lịch tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2016-2020 xác định xây dựng 3 sản phẩm du lịch đặc trưng là: Văn hóa - tâm linh; lịch sử - văn hóa; sinh thái - nghỉ dưỡng. Mục tiêu là phát triển du lịch bền vững gắn với việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc, giữ gìn cảnh quan, bảo vệ môi trường; đẩy mạnh du lịch làng nghề; phấn đấu trước năm 2020 hình thành các sản phẩm du lịch rõ nét và có địa chỉ cụ thể.

Nghị quyết số 112-NQ/TU ngày 15/6/2021 của Tỉnh ủy Bắc Giang về phát triển du lịch giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030 đề ra các nhiệm vụ, giải pháp, trong đó có nhiệm vụ giải pháp về xây dựng 4 sản phẩm du lịch chủ lực của tỉnh gồm: Du lịch văn hóa - tâm linh; du lịch sinh thái - nghỉ dưỡng; du lịch vui chơi, giải trí, thể thao; du lịch cộng đồng gắn với vùng cây ăn quả, làng nghề truyền thống, sản phẩm nông nghiệp, nông thôn và các di sản văn hóa được UNESCO công nhận.

Để bảo tồn, tôn tạo và phát huy hiệu quả giá trị các di tích quốc gia tại làng cổ Thổ Hà gắn với phát triển du lịch bền vững, thời gian qua một số di tích đã được tu bổ, phục hồi. Năm 2010, đình Thổ Hà được trùng tu, phục hồi với tổng kinh phí hơn 13 tỷ đồng từ nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia về văn hóa. Năm 2016, tu bổ từ chỉ với tổng kinh phí hơn 270 triệu đồng từ nguồn vốn xã hội hóa. Sở VHTTDL phối hợp với UBND huyện Việt Yên và các cơ quan liên quan đã lập dự án tu bổ chùa Thổ Hà.

Đồng thời, Sở VHTTDL đã chỉ đạo các cơ quan liên quan thuộc Sở phát hành sách, tờ gấp tuyên truyền về du lịch Bắc Giang, trong đó có làng Thổ Hà; phối hợp với Đài Truyền hình Việt Nam làm phim quảng bá về giá trị di sản văn hóa làng Thổ Hà. Báo Bắc Giang, Đài Phát thanh và Truyền hình Bắc Giang tổ chức nhiều đợt tuyên truyền đậm nét về điểm đến đặc biệt giàu sức hấp dẫn này. UBND huyện Việt Yên tăng cường công tác quản lý, khuyến khích cấp ủy, chính quyền xã Vân Hà và nhân dân làng Thổ Hà bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể nơi đây để thu hút khách du lịch, thúc đẩy phát triển KT-XH.

Sở hữu hệ thống di tích và di sản văn hóa quốc gia, trong đó dân ca quan họ được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, làng Thổ Hà mang trong mình những giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc và vẻ đẹp cổ kính của làng quê thuần Việt. Việc bảo tồn, phát huy giá trị di tích và các di sản văn hóa phi vật thể tại làng Thổ Hà gắn với phát triển du lịch là cách tiếp cận phù hợp, đúng đắn trong định hướng phát triển du lịch của tỉnh Bắc Giang.

Hiện nay, UBND huyện Việt Yên đang triển khai thực hiện dự án tu bổ, tôn tạo chùa Thổ Hà giai đoạn 2019-2022, với tổng mức đầu tư hơn 40 tỷ đồng nhằm chống xuống cấp, bảo tồn, phát huy giá trị của di tích. Dự án đang được khẩn trương thi công, phấn đấu hoàn thành vào dịp lễ hội xuân 2022.