ế thừa truyền thống quê hương cách mạng, với khát vọng phát triển, nắm vững thời cơ, chủ động đổi mới, sáng tạo, vượt qua thách thức, tranh thủ sự ủng hộ của Trung ương, sau 20 năm tái lập tỉnh, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc tỉnh Đắk Nông đã đạt được những thành tựu quan trọng trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Qua đó, tạo dựng nền tảng vững chắc, thế và lực mới để phát triển nhanh, bền vững, hiện thực hóa khát vọng xây dựng Đắk Nông thành tỉnh mạnh - dân giàu - thiên nhiên tươi đẹp - xã hội nhân ái nghĩa tình.

Từ khi tái lập tỉnh (năm 2004), Đắk Nông nằm trong những tỉnh nghèo, xuất phát điểm thấp, cơ cấu kinh tế lạc hậu, quy mô nhỏ, sản xuất manh mún, hạ tầng cơ sở yếu kém. Thu ngân sách chỉ đạt khoảng 200 tỉ đồng, thu nhập bình quân đầu người 5 triệu đồng/người/năm, tỷ lệ hộ nghèo chiếm tới 33,73%, trong đó, hộ nghèo đồng bào dân tộc thiểu số chiếm trên 30%.

Tiềm năng, thế mạnh của tỉnh chưa được khai thác. Tình hình an ninh nông thôn, nhất là trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số, diễn biến phức tạp, tiềm ẩn nguy cơ gây mất ổn định.

Với tinh thần đoàn kết, vượt khó, đổi mới, sáng tạo, Đảng bộ tỉnh Đắk Nông đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, đề ra quyết sách đúng đắn, huy động mọi nguồn lực đầu tư, thực hiện đồng thời hai nhiệm vụ, vừa giải quyết những khó khăn đặt ra, vừa xây dựng, kiến thiết, đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển của tỉnh.

Chặng đường 10 năm đầu tái lập tỉnh (2004 - 2013) là giai đoạn Đắk Nông tập trung khắc phục khó khăn, định hình hướng đi, nỗ lực vươn lên để xây dựng và kiến thiết quê hương. Đối mặt với khối lượng công việc ngổn ngang, phức tạp, với yêu cầu cấp bách là khẩn trương xây dựng hạ tầng cơ sở ban đầu; xóa đói, giảm nghèo, phát triển mạng lưới y tế, giáo dục; đồng thời, đánh giá đúng tiềm năng, lợi thế để thu hút đầu tư, chuyển dịch cơ cấu kinh tế.

Nhận diện đúng tình hình, đề ra hướng đi đúng đắn, xây dựng các chính sách phù hợp; từ kinh nghiệm lãnh đạo trong giai đoạn 2004 - 2010, tại Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ X, nhiệm kỳ 2010 - 2015 lần đầu tiên Đảng bộ đã xác định “hai tập trung, ba đột phá” để lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện. Hai tập trung: Phát triển nguồn nhân lực; xây dựng hạ tầng thiết yếu và đô thị hạt nhân, thu hút đầu tư. Ba đột phá: Phát triển công nghiệp khai khoáng và năng lượng; công nghiệp chế biến và nông nghiệp kỹ thuật cao; dịch vụ và du lịch.

Nhờ đề ra chủ trương đúng đắn, quy mô GRDP của tỉnh năm 2013 tăng gấp 3,6 lần so với năm 2004 (theo giá so sánh năm 1994). Cơ cấu kinh tế chuyển dịch đúng hướng; thu ngân sách năm 2013 đạt 1.140 tỉ đồng, gấp 5,7 lần so năm 2004, thu nhập bình quân đầu người tăng 7,9 lần so với năm 2004; tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh, từ 33,73% (năm 2004) xuống còn 15,64% (năm 2013). Điểm nhấn trong thu hút đầu tư là khởi công xây dựng Nhà máy Alumin Nhân Cơ, Nhà máy Điện phân Nhôm Đắk Nông; nâng cấp đường Hồ Chí Minh (Quốc lộ 14) đoạn qua địa bàn tỉnh.

Lĩnh vực văn hóa - xã hội có bước chuyển nhanh chóng, mở rộng về quy mô, đi đôi với nâng cao chất lượng. Về giáo dục, trong 10 năm, toàn tỉnh đã tăng 172 trường với 1.326 lớp học, có 68 trường đạt chuẩn quốc gia. Công tác chăm sóc sức khỏe cho Nhân dân cơ bản đáp ứng yêu cầu, toàn tỉnh có 8 bệnh viện và 71 trạm y tế cơ sở; 85% số xã, phường, thị trấn đạt chuẩn về y tế. Các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc được bảo tồn, phát huy, với 40 lễ hội được phục dựng…

Xác định xây dựng Đảng là nhiệm vụ then chốt, Đảng bộ tỉnh luôn coi trọng nhiệm vụ này, từ chỗ chỉ có 10 đảng bộ trực thuộc với 7.000 đảng viên, sau 10 năm đã tăng lên 13 đảng bộ với 21.300 đảng viên; đã xóa được 18 thôn, buôn, bon, bản “trắng” đảng viên là người tại chỗ. Công tác giáo dục truyền thống được chú trọng, phát hành các công trình lịch sử: Lịch sử Đảng bộ tỉnh Đắk Nông (1930 - 2005), Lịch sử Đảng bộ tỉnh Đắk Nông (1930 - 2015); Lịch sử phong trào khởi nghĩa N’Trang Lơng (1912 - 1936), Lịch sử di tích Nhà ngục Đắk Mil (1941 - 1943),… Hệ thống chính trị các cấp được củng cố, kiện toàn, bảo đảm hiệu lực, hiệu quả hoạt động.

Thế trận quốc phòng toàn dân và thế trận an ninh Nhân dân được hình thành rộng khắp, vững chắc. Tỉnh đã xây dựng 8 vị trí mốc với 16 cột mốc trên đường biên giới Việt Nam - Campuchia; mối quan hệ hữu nghị với tỉnh Mondulkiri được duy trì, củng cố.

Mười năm trở lại đây (2014 - 2023) là chặng đường Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc Đắk Nông thể hiện tinh thần chủ động, đổi mới, sáng tạo, khơi dậy khát vọng vươn lên, kết hợp hài hòa ngoại lực với nội lực, tập trung khai thác các tiềm năng, lợi thế, thực hiện hiệu quả các đột phá, thúc đẩy phát triển nhanh và bền vững.

Các dự án đầu tư quy mô lớn có ý nghĩa là động lực tăng trưởng được triển khai và đi vào hoạt động như nhà máy alumin, các dự án năng lượng tái tạo, các nhà máy chế biến gỗ, nông sản xuất khẩu... Môi trường đầu tư kinh doanh liên tục được cải thiện, với 3.668 doanh nghiệp hoạt động, tổng vốn đăng ký 35.188 tỉ đồng. Kết cấu hạ tầng giao thông được quan tâm đầu tư, tỷ lệ nhựa hóa đạt 70%.

Ngành nông nghiệp phát triển theo hướng ứng dụng công nghệ cao, sản xuất tập trung, chế biến sâu với 23 sản phẩm chủ lực cấp tỉnh, 4 vùng sản xuất nông nghiệp công nghệ cao, 62 sản phẩm được cấp chứng nhận sản phẩm OCOP. Năm 2020, Công viên Địa chất Đắk Nông được UNESCO công nhận là Công viên Địa chất toàn cầu, mở ra cơ hội lớn để phát triển du lịch.

Lĩnh vực văn hóa - xã hội của tỉnh đạt nhiều kết quả quan trọng; giáo dục, y tế có bước phát triển vượt bậc. Các giá trị văn hóa truyền thống của các dân tộc được quan tâm bảo tồn, phát huy, Đắk Nông đã 2 lần đăng cai Lễ hội văn hóa thổ cẩm Việt Nam. Bộ mặt nông thôn ngày càng khang trang, với 38/60 xã đạt chuẩn nông thôn mới. Quan tâm công tác giảm nghèo bền vững, năm 2023, tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm gần 3%, đặc biệt tỷ lệ hộ nghèo đồng bào dân tộc thiểu số tại chỗ giảm trên 8%; tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh còn 5,18%. Đây là điểm sáng trong việc chăm lo đời sống Nhân dân các dân tộc trong tỉnh.

Trải qua hơn nửa nhiệm kỳ thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XII, Đắk Nông đã đạt những dấu ấn trên chặng đường phát triển mới, là tỉnh thứ 31 được Hội đồng thẩm định quốc gia thông qua Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050. Các chỉ số PCI (chỉ số năng lực cạnh tranh cấp tỉnh), Par index (chỉ số cải cách hành chính), chỉ số chuyển đổi số liên tục thăng hạng, đặc biệt năm 2022, chỉ số PCI tăng 14 bậc, đứng thứ 38/63 tỉnh, thành phố. Nhiều tập đoàn, doanh nghiệp lớn (TKV, TH, Đức Giang, Hòa Phát, Việt Phương,…) đã đến khảo sát, đầu tư dự án tại tỉnh. Tỉnh đã phối hợp chặt chẽ với tỉnh Bình Phước xúc tiến dự án cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành; thông qua chủ trương bố trí nguồn vốn đối ứng để triển khai thực hiện. Khánh thành Tượng đài N’Trang Lơng; khởi công các công trình, dự án trọng điểm chào mừng 20 năm tái lập tỉnh,…

Những thành tựu mà Đắk Nông đạt được trong 20 năm rất đáng tự hào, là sự kế thừa những thành quả phát triển của giai đoạn kiến thiết. Với những điểm nhấn, tốc độ tăng trưởng kinh tế luôn đạt mức cao, quy mô GRDP đến năm 2023 tăng gấp 12 lần so với năm 2004 (theo giá so sánh năm 2010); tổng vốn đầu tư phát triển toàn xã hội năm 2023 ước đạt 18.668 tỉ đồng, gấp 20 lần năm 2004. Thu ngân sách năm 2023 đạt 3.172 tỉ đồng, gấp 16 lần so với năm 2004. Thu nhập bình quân đầu người/năm đạt trên 68 triệu đồng, gấp 13 lần so với năm 2004. Tiềm lực, vị thế của Đắk Nông được khẳng định, đời sống nhân dân không ngừng được cải thiện, với 87% người dân được lấy ý kiến cho biết đời sống vật chất, thu nhập tăng nhiều hoặc tăng vừa so với thời điểm khi mới tái lập tỉnh.

Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị; quốc phòng - an ninh, đối ngoại của tỉnh đều đạt được những kết quả khá toàn diện. Đảng bộ tỉnh hiện có 12 đảng bộ trực thuộc, với hơn 27.000 đảng viên; năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của các tổ chức đảng được nâng lên; việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh lan tỏa sâu rộng trong cán bộ, đảng viên và các tầng lớp Nhân dân, đã có những chuyển biến tích cực cả về nhận thức lẫn hành động; niềm tin của Nhân dân vào Đảng, Nhà nước được củng cố. Bộ máy, hoạt động của hệ thống chính trị từ tỉnh đến cơ sở được sắp xếp theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả. Quốc phòng - an ninh, chủ quyền biên giới được củng cố và giữ vững, khu vực phòng thủ tỉnh được xây dựng vững chắc trên cả ba tiềm lực chính trị, kinh tế - xã hội và quốc phòng - an ninh. Quan hệ hữu nghị với tỉnh Mondulkiri (Campuchia) được vun đắp; mở rộng các quan hệ đối ngoại, hợp tác, liên kết, đầu tư với một số tỉnh, thành phố trong nước và một số nước góp phần giới thiệu, quảng bá hình ảnh, tiềm năng, lợi thế của Đắk Nông để thu hút nguồn lực đầu tư phát triển.

Chặng đường 20 năm xây dựng và phát triển đã để lại những bài học kinh nghiệm quý để vận dụng trong chặng đường phát triển tiếp theo.

Một là, phát huy truyền thống đoàn kết, đổi mới, sáng tạo của Đảng bộ tỉnh, khơi dậy ý chí, khát vọng vươn lên của Nhân dân các dân tộc. Dựa trên nền tảng đoàn kết, Đảng bộ tỉnh luôn đổi mới tư duy; vận dụng sáng tạo chủ trương, nghị quyết của Đảng. Nhờ biết khơi dậy ý chí, khát vọng vươn lên, phát huy sức mạnh đoàn kết của cán bộ, đảng viên và nhân dân các dân tộc, Đắk Nông đã thoát ra khỏi tình trạng một tỉnh nghèo chưa phát triển; đề ra mục tiêu phù hợp để phấn đấu không ngừng.

Hai là, đánh giá đúng tiềm năng, lợi thế, lựa chọn các trụ cột tăng trưởng phù hợp, đề ra những đột phá chiến lược, kết hợp hài hòa các nguồn lực để thúc đẩy phát triển. Trên cơ sở đánh giá đúng tiềm năng, lợi thế, bài học về lựa chọn trụ cột tăng trưởng và khâu đột phá được kế thừa, phát triển qua các nhiệm kỳ, Đảng bộ tỉnh luôn nhất quán quan điểm phát huy nội lực, tranh thủ ngoại lực, biến tiềm năng thành thế mạnh, biến thách thức thành cơ hội để phát triển. Cùng với đó, tranh thủ tối đa sự đồng tình, ủng hộ của Trung ương, sự đồng hành của doanh nghiệp, các nhà đầu tư; chú trọng liên kết vùng để thúc đẩy phát triển.

Ba là, quan tâm, chăm lo đến công tác cán bộ, xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt các cấp dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung. Trong suốt chặng đường 20 năm tái lập, Đảng bộ tỉnh luôn xác định để có đột phá trong phát triển thì phải có những con người dám đổi mới, mạnh dạn sáng tạo, vận dụng linh hoạt chủ trương, chính sách trên cơ sở tuân thủ nguyên tắc. Từ đó, tỉnh chú trọng đào tạo, xây dựng đội ngũ cán bộ “vừa hồng vừa chuyên”; luôn có khát vọng cống hiến vì một Đắk Nông phát triển nhanh và bền vững.

Bám sát quan điểm, mục tiêu, cùng với thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp mà Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh khóa XII đề ra, Đảng bộ tỉnh xác định một số nhiệm vụ trọng tâm, tạo động lực phát triển trên chặng đường tiếp theo.

Trước hết, khẩn trương xây dựng chương trình, kế hoạch triển khai thực hiện hiệu quả Quy hoạch tỉnh Đắk Nông thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050.

Tập trung triển khai Quy hoạch tỉnh Đắk Nông thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 theo định hướng: “Nhất tâm” với đô thị Gia Nghĩa là trung tâm. “Nhị tuyến” với Quốc lộ 14 và Quốc lộ 28 làm tuyến giao thông động lực phát triển chính. “Tam trụ” với ba trụ cột phát triển kinh tế - xã hội: công nghiệp bôxít - alumin - nhôm, năng lượng tái tạo, công nghiệp chế biến; nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, bền vững theo chuỗi giá trị; du lịch. “Tứ vùng” với 4 vùng trọng điểm: Tiểu vùng trung tâm gồm thành phố Gia Nghĩa và huyện Đắk R’lấp; Tiểu vùng phía đông gồm huyện Krông Nô và huyện Đắk Glong; Tiểu vùng phía tây gồm huyện Đắk Song và huyện Tuy Đức; Tiểu vùng phía bắc gồm huyện Đắk Mil và huyện Cư Jút. Huy động các nguồn lực để thực hiện quy hoạch gắn với quản lý tốt quy hoạch, tạo động lực mới cho sự phát triển.

Thứ hai, quyết tâm thực hiệu quả ba trụ cột tăng trưởng và ba đột phá chiến lược trên nền tảng khoa học - công nghệ và chuyển đổi số.

Ban hành cơ chế thu hút nhà đầu tư chiến lược vào các ngành, lĩnh vực trụ cột tăng trưởng; đi đôi với thu hút, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Thúc đẩy phối hợp triển khai cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành; hoàn thiện đưa các dự án đang triển khai sớm đi vào hoạt động. Phát triển các vùng sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao gắn với thị trường. Khai thác các giá trị văn hóa truyền thống, Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Đắk Nông phục vụ phát triển du lịch.

Thứ ba, đẩy mạnh cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, lấy sự hài lòng của người dân, doanh nghiệp làm thước đo hiệu quả.

Cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, thu hút các doanh nghiệp đầu tàu chọn Đắk Nông làm điểm đến, với phương châm “Doanh nghiệp thành công - Đắk Nông phát triển”. Cải cách hành chính và cải thiện vị trí xếp hạng chỉ số năng lực cạnh tranh của tỉnh; chuyển đổi số các ngành, lĩnh vực.

Thứ tư, tăng cường xây dựng Đảng, hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh ngang tầm với yêu cầu, nhiệm vụ.

Tiếp tục chăm lo xây dựng Đảng bộ đoàn kết, vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ. Xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; đội ngũ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung; gắn bó mật thiết với Nhân dân.

Thứ năm, củng cố quốc phòng, an ninh, giữ vững chủ quyền biên giới; chăm lo giải quyết tốt các vấn đề an sinh xã hội, bảo đảm phát triển hài hòa, bền vững.

Tập trung lãnh đạo xây dựng lực lượng vũ trang tỉnh “cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại” đáp ứng nhiệm vụ trong tình hình mới. Củng cố thế trận quốc phòng toàn dân, thế trận an ninh nhân dân và thế trận biên phòng toàn dân vững mạnh, nâng cao hiệu quả hoạt động khu vực phòng thủ, bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, giữ vững môi trường ổn định để phát triển. Chú trọng thực hiện hiệu quả ba chương trình mục tiêu quốc gia, góp phần nâng cao đời sống đồng bào dân tộc thiểu số, củng cố thế trận lòng dân, bảo đảm phát triển hài hòa, bền vững.

Kỷ niệm 20 năm tái lập tỉnh, tự hào với bề dày thành quả đạt được, phát huy truyền thống đoàn kết, khát vọng vươn lên, Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc tỉnh Đắk Nông quyết tâm thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ XII, tạo thế và lực đưa Đắk Nông bứt phá, cất cánh trên nền tảng phát triển bền vững, trở thành tỉnh mạnh - dân giàu - thiên nhiên tươi đẹp - xã hội nhân ái nghĩa tình.

NGÔ THANH DANH

Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Đắk Nông

Trình bày, đồ họa: Phong Vũ